ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΛΕΡΟΥ

Antique paper texture

Μακέτα του αεροναύσταθμου στο ιδιωτικό Μουσείο του Παραπονιάρη

Το κάστρο της Λέρου που ονομάζεται και Κάστρο της Παναγιάς ή Κάστρο του Παντελιού είναι βυζαντινό και κτίστηκε τον 11ο ή ίσως τον 10 αιώνα. Δεσπόζει στην κορυφή του λόφου Απιτύκι στη βορειοανατολική πλευρά της Λέρου σε απότομο βραχώδες ύψωμα, σε υψόμετρο 154 μέτρων. Καλύπτει μια έκταση σχεδόν 10 στρεμμάτων. Θεωρείται «οχυρότατον και απόρθητον».

Έπειτα εμφανίστηκε το δεύτερο κύμα των Ju 88, το οποίο βομβάρδισε τις ιταλικές εγκαταστάσεις στο νησί, δίνοντας τον χρόνο στα πληρώματα των αντιτορπιλικών να επανδρώσουν τα αντιαεροπορικά πυροβόλα τους. Όμως η εμφάνιση του τρίτου κύματος ήταν μοιραία για το Βασίλισσα Όλγα. Οι πρώτες ριπές βρήκαν τον κυβερνήτη, Πλωτάρχη Μπλέσσα, στο στήθος και στον λαιμό, ρίχνοντάς τον νεκρό στο κατάστρωμα του πλοίου. Δίπλα του έπεσαν νεκροί αρκετοί άντρες.

Κινητό αερόφωνο της εποχής του Β΄Παγκ. Πολέμου στο Μουσείο του Ι. Παραπονιάρη

Στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο βρέθηκε στο μέτωπο με το Σύνταγμα Δωδεκανησίων. Πήρε μέρος σε όλες σχεδόν τις ηρωικές μάχες, στάλθηκε στην Κρήτη, όπου έδρασε με ηρωισμό. Όταν οι γερμανικές βάσεις βομβαρδίζονταν από βρετανικά αεροπλάνα, που ειδοποιούνταν έγκαιρα από την ομάδα του Ευαγγέλου , οι Γερμανοί άρχισαν τις ανακρίσεις και τους ελέγχους προς αναζήτηση των υπευθύνων Ελλήνων πληροφοριοδοτών, καθώς οι νηοπομπές τους αποδεκατίζονταν. Έγιναν αλλεπάλληλες συλλήψεις μέχρι που οι Γερμανοί οδηγήθηκαν, κατόπιν προδοσίας, στον Απόστολο Ευαγγέλου. Συνελήφθη μαζί με την ομάδα του. Τον βασάνισαν&nbsp; επί ένα μήνα με τον πλέον απάνθρωπο&nbsp; και κτηνώδη τρόπο: του ξερίζωσαν τα νύχια, του έριξαν καυτό λάδι και τον χτύπησαν βάναυσα. Παρ’ όλα αυτά τα μαρτύρια δε λύγισε, ούτε όταν τον έβαλαν να σκάψει το λάκκο του με τα ίδια του τα χέρια. Αντίθετα, την ώρα που τον πυροβόλησαν φώναξε δυνατά: «Έτσι πεθαίνουν οι Έλληνες! Ζήτω η Ελλάδα!». Ήταν μόλις 32 ετών.

Έλαβε μέρος στις μάχες της Μεσογείου αλλά και στην μάχη των Δωδεκανήσων. Την νύχτα, στις 22 Οκτωβρίου 1943, ο «Αδρίας» μαζί με το αγγλικό αντιτορπιλικό «Hurworth», σε αποστολή βομβαρδισμού των λιμανιών Καλύμνου και Κω, έπεσε σε νάρκη και αποκόπηκε η πλώρη του,&nbsp; με απώλεια 21 μελών του πληρώματος και 30 τραυματίες.

Το βρετανικό πλοίο, όταν αντιλήφθηκε τη δραματική θέση του ελληνικού πλοίου, πλησίασε για βοήθεια. "Θα σας πλευρίσω για να παραλάβω το πλήρωμα σας.Κατόπιν να βυθιστεί το πλοίο" Αυτή ήταν η εντολή του αντιπλοίαρχου του Hurworth.

Αερόφωνα της εποχής, φωτογραφία στο Μουσείο του Παραπονιάρη

Εκτός όμως από στρατιωτικές υποδομές, οι Ιταλοί υλοποίησαν ένα ευρύ σχέδιο κάλυψης των αναγκών τους και σε νοσηλευτικό επίπεδο.

Είναι οι απεσταλμένοι της "Ένωσης Δωδεκανησίων Αθηνών". Η αποστολή τους ήταν, να πληροφορήσουν και ευαισθητοποιήσουν κυβερνητικούς παράγοντες και συνέδρους για τα δίκαια του Δωδεκανησιακού λαού. Για το σκοπό αυτό εργάστηκαν επίπονα το προηγούμενο διάστημα, συγγράφοντας και εκτυπώνοντας ενημερωτικά φυλλάδια, βιβλία και κάθε είδους έντυπο υλικό.

Οι απεγνωσμένες προσπάθειες του πληρώματος να διασωθεί το πληγωμένο σκάφος δεν έφεραν αποτέλεσμα και έτσι δόθηκε στις 10:08 διαταγή από τον Ανθυποπλοίαρχο Δανιήλ να εγκαταλειφθεί.

Με&nbsp;τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας το Σεπτέμβριο του 1943, οι Γερμανοί επιχείρησαν να καταλάβουν τα Δωδεκάνησα που βρίσκονταν στον έλεγχο των πρώην συμμάχων τους. Τα&nbsp;ιταλικά στρατεύματα προσπάθησαν να αμυνθούν με τη βοήθεια κάποιων βρετανικών στρατευμάτων που ήρθαν σε βοήθεια.

Η σφοδρότερη σύγκρουση έγινε στο νησί της Λέρου που και οι δύο αντίπαλοι συγκέντρωσαν μεγάλη δύναμη πυρός.

Αναμνηστική πλάκα που τοποθετήθηκε από ιταλικό σύλλογο στην είσοδο του αεροναυσταύθμου, η οποία αναφέρει την ακριβή αποστολή των μονάδων που έδρευαν εκεί.

ΜΝΗΜΕΙΟ ΠΕΣΟΝΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΩΝ ΣΤΡΑΤΙΩΤΩΝ ΣΤΗ ΛΕΡΟ

Φωτογραφίες από την περιοχή στο Μουσείο του Ι. Παραπονιάρη

Μετά το 1949, στο ίδιο χώρο θα στεγαστούν η Λέσχη των Υπαλλήλων, η Γεωργική Σχολή και η Φιλαρμονική των Βασιλικών Τεχνικών Σχολών. Στις 10-11-1964 το κτίριο παραδίδεται στην «Αποικία Ψυχοπαθών» για τις ανάγκες στέγασης της Παιδοψυχιατρικής Κλινικής.

Στη νότια είσοδο του κόλπου της Αγίας Μαρίνας δεσπόζει το&nbsp;Μπούρτζι&nbsp;(ή Μπρούτζι όπως το αποκαλούν οι ντόπιοι). Σύμφωνα με τον Dr. Michael Losse, το πιο πιθανό είναι το οχυρό να κατασκευάστηκε από τους Ιωαννίτες Ιππότες προς το τέλος του 15ου αιώνα, στο πλαίσιο των προσπαθειών τους για ενίσχυση της άμυνας των νησιών.

Ο&nbsp;Πάρις Ρούσσος&nbsp;(1882-1966) υπήρξε κορυφαία προσωπικότητα του Δωδεκανησιακού Αγώνα. Ο πατέρας του Ιωάννης το 1863 μεταδημότευσε από τη&nbsp;Λέρο&nbsp;στην Ερμούπολη Σύρου&nbsp;, όπου και μετέφερε την έδρα των ναυτιλιακών του δραστηριοτήτων, όπως συνηθιζόταν εκείνη την εποχή. Ο Πάρις Ρούσσος συνέχισε την παράδοση της οικογένειας, ως εμποροπλοίαρχος και πλοιοκτήτης με μερίδια σε αρκετά πλοία.

Κατά την τελετή έπαρσης της Ελληνικής Σημαίας στη Λέρο, μετά την είδηση για την Ενσωμάτωση των Δωδεκανήσων με την Μητέρα Ελλάδα (7 Μαρτίου 1948) ο Παπά Αναστάσης Ζαφειρόπουλος (1880-1955) κρατά την Ελληνική Σημαία που είχε υψώσει επί Ιταλοκρατίας.

ΚΑΣΤΡΟ ΤΟΥ ΠΑΝΤΕΛΙΟΥ

Στις αρχές του 1800 έως και τα μέσα του αιώνα, η Λέρος αλλά και τα γύρω νησιά, αποδεκατίζονται από την λέπρα. Το 1880 ο έμπειρος Λεριός γιατρός Ιωαννίδης, επέστρεψε στην Λέρο, μετά από την ιατρική περιοδεία που του είχε ανατεθεί στα νησιά του νοτίου Αιγαίου, για να θεραπεύσει και να παρατηρήσει την εξέλιξη της αρρώστιας.

Στην κορυφή του λόφου Πατέλλα, μόλις 5,5 χιλιόμετρα από το Μουσείο Πολέμου, βρίσκονται τα ερείπια των κτιρίων της διοίκησης της Ιταλικής Αεράμυνας. Η ιδιαίτερη θέση του λόφου σε σχέση με τον κόλπο του Λακκιού, το υψόμετρο και την μορφολογία του εδάφους ήταν τα κύρια χαρακτηριστικά για να επιλεγεί ως κεντρικό σημείο επιχειρήσεων της Ιταλικής Αεράμυνας. Σκοπός της της διοίκησης ήταν να συλλέγει πληροφορίες από τα παρατηρητήρια, να τις επαληθεύει και να δίνει εντολή στα πυροβολεία. Στο κέντρο της εγκατάστασης βρίσκεται το μοναδικής αρχιτεκτονικής κτίριο του Παραβολικού Ακουστικού Καθρέπτη.

ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΛΕΡΟΥ Στην περιοχή της Μερικιάς ο Ιταλικός στρατός κατασκεύασε τη δεκαετία του 1930 ένα δίκτυο από υπόγειες και υπέργειες αποθήκες πυρομαχικών . Στις υποβλητικές σήραγγες του οχυρού παρουσιάζεται μεγάλος αριθμός εκθεμάτων από τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο, όπως όπλα, χάρτες, φωτογραφίες και στολές της εποχής που βρέθηκαν διάσπαρτα στο νησί ή ανασύρθηκαν από τις θάλασσες του, αλλά και άλλα που δωρίσθηκαν από τον Ελληνικό Στρατό και ιδιώτες, φωτογραφίες και χάρτες, μακέτες και κάθε είδους υλικό.

Τα Ju 88 του πρώτου κύματος  έριξαν τις βόμβες τους κατά του Βασίλισσα Όλγα από ύψος 1500 μέτρων και του Intrepid από τα 300-400 μέτρα, ενώ ταυτόχρονα έριχναν με τα πολυβόλα τους κατά των καταστρωμάτων ώστε να εμποδίσουν τα πληρώματα να καταλάβουν θέσεις μάχης. 

Το Intrepid δέχτηκε μία βόμβα που του δημιούργησε ρήγμα 2×1 μέτρων και διέλυσε τον Νο 3 λέβητα.

Το μνημείο αυτό,που βρίσκεται πλησίον της πλατείας Ρούσσου , αφιερώθηκε στους "Ιταλούς ναύτες, αεροπόρους και οπλίτες που έπεσαν στο πλευρό των αδελφών Ελλήνων και Άγγλων για την Υπεράσπιση της Λέρου από τις 08-09-1943 έως 17-11-1943"

Το αντιτορπιλικό “Βασίλισσα Όλγα” μαζί με το βρετανικό Intrepid τα ξημερώματα της 26ης Σεπτεμβρίου έλαβαν σήμα με το οποίο διατάσσονταν να καταπλεύσουν στη Λέρο. Στις 07.00 το πρωί της ίδιας μέρας έφτασαν στον όρμο Λακκί .

Το μνημείο των πεσόντων Γερμανών στρατιωτών στη Λέρο και όλων των θυμάτων της Μάχης της Λέρου 1943 – 1945, βρίσκεται στο Λακκί, όπισθεν του γηπέδου τένις .

Μετά απ’ αυτή την πράξη του συνελήφθη και εστάλη εξόριστος στη Ρόδο.....

Τρεις βόμβες έπληξαν το κάστρο καταστρέφοντας μέρος της οχύρωσης και εντελώς τον ναό της Παναγίας ο οποίος ξανακτίστηκε μετά τον πόλεμο. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1990 στο κάστρο έδρευε μονάδα του Ελληνικού Στρατού.

ΚΙΡΤΑ ΕΛΕΝΗ ΠΕ02 ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ : 2022-2023

Καμπάνα ιταλικού πλοίου στο Μουσείο Ι. Παραπονιάρη

ΜΝΗΜΕΙΟ ΑΝΤΙΤΟΡΠΙΛΙΚΟΥ "ΒΑΣΙΛΙΣΣΑΣ ΌΛΓΑΣ" &amp; INTREPID Η «Μάχη της Λέρου» είχε ως πρώτο θύμα το ελληνικό αντιτορπιλικό «Βασίλισσα Όλγα», που βυθίστηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 1943 στον όρμο Λακκί Λέρου, μετά από την πρώτη συστηματική αεροπορική επίθεση, με γερμανικά αεροσκάφη.

ΜΝΗΜΕΙΟ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ

Στο δεύτερο όροφο βρίσκονται πολεμικά εκθέματα: Όπλα, πολυβόλα, ξιφάρια, σταυροί τάφων και εκθέματα από τη μάχη της Λέρου και από τη βύθιση του αντιτορπιλικού "Βασίλισσα Όλγα" . Επίσης, σε διπλανή αίθουσα βρίσκεται πολεμικό υλικό από τη ναυμαχία του Γέροντα που έγινε στις 29 Αυγούστου 1824, λιθογραφίες του 1830, χάρτες, πορτραίτα ευεργετών, σφραγίδες 18ου αιώνα, προσωπικά αντικείμενα του Μέγα Χαρτοφύλακα του Οικ. Πατριαρχείου Εμμ. Γεδεών και το πιάνο της κόρης του Π. Μπελλένη, Φλώρας.

Νάρκη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όπως αυτή στην οποία προσέκρουσε το Αδρίας, στο Μουσείο του Ι. Παραπονιάρη

ΜΝΗΜΕΙΟ ΠΑΡΙΣΗ ΜΠΕΛΛΕΝΗ

ΜΝΗΜΕΙΟ ΠΑΡΙ ΡΟΥΣΣΟΥ

Ο πύργος Μπελλένη χτίσθηκε το χρονικό διάστημα 1925 - 1927. Είναι λιθόκτιστο, διώροφο και στους πυργίσκους του τριώροφο κτήριο και βρίσκεται στα Άλιντα της Λέρου. Υπήρξε αρχοντική εξοχική κατοικία του εθνικού ευεργέτη Παρίση Μπελλένη (πάμπλουτου Αιγυπτιώτη εργολάβου δημοσίων έργων) ενώ αργότερα κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου (1943) λειτούργησε ως νοσοκομείο των Γερμανών με διαταγή του Στρατηγού Μίλερ.

Ο Απόστολος Ευαγγέλου, έδρασε την περίοδο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Γεννήθηκε στη Λέρο το 1915 από πάμφτωχη οικογένεια. Σπούδασε στη φυσικομαθηματική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών εργαζόμενος σκληρά κάτω από απάνθρωπες συνθήκες.

Φοιτητής ήρθε στη Λέρο και πέρασε μπροστά από τον Ιταλό Διοικητή Μπερτονέλλι χωρίς να τον χαιρετήσει, με αποτέλεσμα να διωχθεί στην Αθήνα και να του απαγορευτεί η επιστροφή στη Λέρο.

Σώζονται λείψανα ενός αρχαίου τείχους χτισμένου με τεράστιους ογκόλιθους και πάνω από αυτό το λεγόμενο Παλαιόκαστρο με το ξωκλήσι της Παναγίας. Το αρχαίο κάστρο χρησιμοποιήθηκε κατά τα Βυζαντινά χρόνια καθώς και στον καιρό των Ιπποτών της Ρόδου (14ος -16ος αι.).

Οι αίθουσες των δύο πρώτων ορόφων διαμορφώθηκαν θεματικά. Στον πρώτο όροφο φιλοξενείται η λαογραφική συλλογή με φορεσιές, γυαλικά, υποδήματα, χρηστικά σκεύη, εκκλησιαστικά κειμήλια, ενδυμασίες, κεντήματα, μουσικά όργανα,

καθρέφτες της παλιάς εποχής. Μία αίθουσα είναι αφιερωμένη στον αγωνιστή Κυριάκο Τσακίρη, που εξορίστηκε στη Λέρο. Σε άλλη αίθουσα το πρόχειρο χειρουργικό κρεβάτι, ο κλίβανος αποστείρωσης και τα ιατρικά εργαλεία καταγράφουν τις στιγμές που ο πύργος λειτούργησε ως νοσοκομείο κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Η Λέρος είναι ένα μικρό νησί με μεγάλη ιστορία! Η μακραίωνη ιστορία της είχε ως αποτέλεσμα τα μοναδικά κληροδοτήματα που μας άφησαν οι πρόγονοι μας και για τα οποία είμαστε περήφανοι όλοι οι Έλληνες. Αυτά ακριβώς τα κληροδοτήματα είναι το αντικείμενο αυτού του ηλεκτρονικού- ακουστικού βιβλίου που δημιουργήθηκε στα πλαίσια του εκπαιδευτικού ομίλου του 2ου Γυμνασίου Λέρου "Με πυξίδα τα κληροδοτήματα μας".

ΠΑΛΑΙΟΚΑΣΤΡΟ

Το κάστρο της φωτογραφίας είναι χτισμένο σε ύψος 62 μ. πάνω από τον κάμπο του Ξηροκάμπου στη Λέρο. Ονομάζεται και «Παλαιόκαστρο» και, σε έγγραφο του 1089, ταυτίζεται με το κάστρο των Λεπιδών. Ελάχιστα μέρη διασώζονται σήμερα.

Το ιταλικό Αρχηγείο της Βάσης (Regio Aeroporto)

Η Βάση αυτή σύμφωνα με τον προγραμματισμό, θα διέθετε εγκαταστάσεις για το Ναυτικό, την Αεροπορία και το Στρατό καθώς και τα απαραίτητα συνεργεία ιταλικών εταιρειών κατασκευής στρατιωτικού υλικού.

Ο αντιπλοίαρχος Ιωάννης Τούμπας αρνήθηκε να υπακούσει παρά τις επανειλημμένες εντολές του Διοικητή του. Ωστόσο θέλησε να μάθει τη γνώμη των αξιωματικών και του πληρώματος. Τους συγκέντρωσε και τους ρώτησε : "Θα εγκαταλείψουμε το πλοίο μας;" Αμέσως με μια φωνή όλοι τους απάντησαν: "Όχι ποτέ!"

Στην περίοδο της Ιταλικής Κατοχής το κτίριο θα λειτουργήσει ως Λέσχη Αξιωματικών της Βάσης Yδροπλάνων G. Rosseti, που είχε δημιουργηθεί στο χώρο που καταλάμβαναν τα αγροκτήματα του Τσιγαδά Πασά στα Λέπιδα.

Διάφορα ευρήματα από το Βασίλισσα Όλγα και το Ίντρεπιντ στο Μουσείο του Ι. Παραπονιάρη

Παροχή νερού - Θάλαμος ασθενών

Στην περιοχή Αγ. Γεωργίου κτίζεται προκυμαία 95 μέτρων για την ευχερέστερη εκφόρτωση πολεμοφοδίων και υλικών, που προορίζονται για τη Ναυτική βάση.

Έπειτα από λίγο το σκάφος αναποδογύρισε και τελικά βυθίστηκε στις 10:11 πρωινή. Την στιγμή που το τελευταίο μέρος του πλοίου, η πλώρη του, χανόταν κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, όσοι από το πλήρωμα κατάφεραν να σωθούν, αναφώνησαν γεμάτοι συγκίνηση: «Ζήτω η Όλγα».

ΜΠΡΟΥΤΖΙ ΑΓΙΑΣ ΜΑΡΙΝΑΣ

Το συνολικό εμβαδό του τριώροφου κτιριακού συγκροτήματος είναι 4.628 τ.μ. Κατασκευάστηκε για να στεγάσει τους σμηνίτες της Ιταλικής Αεροπορικής Βάσης. Το 1949 θα αποτελέσει ένα από τους δυο βασικούς κοιτώνες των Βασιλικών Τεχνικών Σχολών.

Η Λέρος λεηλατήθηκε από τους Τούρκους το 1455 ενώ το 1495 το τάγμα των Ιπποτών αποφάσισε να αναλάβει κεντρικά τη διοίκηση του νησιού λόγω του Οθωμανικού κινδύνου. Έτσι το κάστρο υπαγόταν απευθείας στον Μεγάλο Μάγιστρο&nbsp;Pierre d’Aubusson.

Τελικά, το 1522 η Λέρος, μαζί με όλες τις κτήσεις του Τάγματος στο Αιγαίο, πέρασε στα χέρια των Οθωμανών.

Το 1648 Ενετικός στόλος επιτέθηκε στο νησί και μετά από τον βομβαρδισμό του κάστρου, ο Τούρκος φρούραρχος αναγκάστηκε να παραδοθεί.

Χειρουργείο στο Τούνελ

Το πλοίο, μετά την διάσωσή του, παρέμεινε&nbsp; στην Αλεξάνδρεια και με την απελευθέρωση της Ελλάδας επέστρεψε στον Πειραιά μαζί με τα άλλα πλοία του στόλου. Η επισκευή του όμως, δεν πραγματοποιήθηκε λόγω της λήξεως του πολέμου. Το όνομά του δόθηκε σε πλοίο της ιδίας κλάσης, που παραλήφθηκε από την Αγγλία, το 1946. Από το 1994, το όνομα «Αδρίας», φέρει φρεγάτα του Πολεμικού μας Ναυτικού.

Στον&nbsp;περιβάλλοντα χώρο του Τούνελ λειτουργεί στρατιωτικό μουσειακό πάρκο που περιλαμβάνει στρατιωτικά αυτοκίνητα, φορτηγά, αεροπλάνα και διάφορα άλλα αντικείμενα ή όπλα.

ΜΝΗΜΕΙΟ ΑΔΡΙΑΣ

ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ - ΤΟΥΝΕΛ

ΜΝΗΜΕΙΟ ΚΙΝΑΡΟΥ

ΜΝΗΜΕΙΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΙΤΑΛΟΥΣ ΝΑΥΤΕΣ, ΑΕΡΟΠΟΡΟΥΣ, ΟΠΛΙΤΕΣ

Η&nbsp;μάχη της Λέρου διήρκησε ( 26 Σεπτεμβρίου- 12 Νοεμβρίου 1943) 52 μέρες και αποτέλεσε την τελευταία σημαντική νίκη για τις δυνάμεις του άξονα.

ΜΝΗΜΕΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ

Το κάστρο του Παντελίου συνδέθηκε από το 1087, σύμφωνα με χρυσόβουλο διάταγμα του αυτοκράτορα Αλεξίου Α ΄Κομνηνού&nbsp;που σώζεται στη Μονή Πάτμου, με τον ιδρυτή της Μονής Αγίου Θεολόγου Πάτμου, όσιο&nbsp;Χριστόδουλο.

ΒΡΕΤΑΝΙΚΟ ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΟ

Κατά&nbsp;τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και μετά τη συνθηκολόγηση των Ιταλών το Σεπτέμβριο του 1943, οι Γερμανοί, στρέφονται εναντίον της Λέρου, την οποία υπερασπίζονται Ιταλοί και Άγγλοι.

Πρόκειται για μία μοναδική στρατιωτική κατασκευή, έναν πρόγονο των ραντάρ που επέτρεπε στους Ιταλούς να υπολογίσουν την απόσταση των εχθρικών αεροπλάνων ή των πλοίων που έρχονταν και είναι το 2ο που υπάρχει στην Μεσόγειο. Ανάλογη εγκατάσταση υπάρχει στη Μεσσήνη της Ιταλίας.

Ο&nbsp;Μανουήλ Γεδεών&nbsp;(1851&nbsp;–&nbsp;1943) ήταν&nbsp;λόγιος, συγγραφέας και ιστοριοδίφης, καθώς και μέγας χαρτοφύλακας του Οικουμενικού Πατριαρχείου, από τους μεγαλύτερους μελετητές του Νεότερου Ελληνισμού.&nbsp;

ΠΥΡΓΟΣ ΤΟΥ ΜΠΕΛΛΕΝΗ

ΑΕΡΟΝΑΥΣΤΑΘΜΟΣ ΣΤΑ ΛΕΠΙΔΑ

Αποτελούνταν από ένα κτίριο και τρεις μεγάλες κεραίες.

Οι συχνότητες που χρησιμοποιούνταν στο Κέντρο ήταν τέτοιες που είχαν επικοινωνία με το Κάιρο , την Ιταλία και τη Ρόδο. Στο εσωτερικό του κτιρίου, σε έναν τοίχο υπάρχει ακόμα το σύμβολο και η επιγραφή των Γερμανών νικητών.

Μετά από μάχη 52 ημερών, στις&nbsp;13 Νοεμβρίου 1943 καταλαμβάνουν την πυροβολαρχία στο Απιτύκι, ενώ στις 15 καταλαμβάνουν το Ενετικό φρούριο της Λέρου. Η αγγλική διοίκηση περικυκλώθηκε, νικήθηκε και παραδόθηκε.

ΡΑΔΙΟ - ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ

Οι Ιταλοί είχαν τοποθετήσει το Κέντρο Τηλεπικοινωνιών τους στο κέντρο του νησιού και συγκεκριμένα στην περιοχή του Αγίου Νικολάου , που έχει αποκτήσει έκτοτε το προσωνύμιο Ράδιο.

Αρχιτεκτονικά το κτίσμα έχει μεγάλο ενδιαφέρον, καθότι παρατηρούμε ένα πολύ ωραίο πάντρεμα μεσαιωνικής αρχιτεκτονικής με νεοκλασικά στοιχεία.

Επίσης, στην ακτή Πλωτάρχου Πλέσσα , στο Λακκί αφιερώθηκε μνημείο στη μνήμη των Λεριών Αγωνιστών του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και κυρίως σε όσους υπηρέτησαν στον Ιερό λόχο και στην Ορεινή Ταξιαρχία Ρίμινι.(Μονάδα πεζικού που συγκροτήθηκε από την εξόριστη ελληνική κυβέρνηση στη Αίγυπτο κατά τη διάρκεια του Β΄Παγκ. πολέμου)

To αντιτορπιλικό «Αδρίας», παραχωρήθηκε από το Βρετανικό Ναυτικό στις 20 Ιουλίου 1942 στο Newcastle. Το όνομα του το πήρε από τον ιταλικό ποταμό Αδρία, που έδωσε το όνομα του στην Αδριατική, ώστε να τιμηθούν τα κατορθώματα του Ελληνικού Ναυτικού, εναντίον των Ιταλών, στην Αδριατική.

Οι στρατιωτικές εγκαταστάσεις στο όρος Πατέλλα, είναι ένα τεράστιο συγκρότημα κατασκευών, όπως κτίρια, υπόγεια τούνελ, πυροβολαρχίες, όπου διασώζονται ”ο ακουστικός τοίχος” και το ”αερόφωνο”.

Στη περιοχή Αγ. Γεωργίου δημιουργούνται τα κτίρια των συνεργείων διαφόρων ειδικοτήτων, δεξαμενές καυσίμων, καταφύγια, ναυπηγοεπισκευαστική μονάδα, για εξυπηρέτηση πολεμικών σκαφών όλων των τύπων καθώς και πλωτή δεξαμενή.

Ο αρχικός πυρήνας του Παλιόκαστρου Λεπιδών ήταν ένα αρχαίο κάστρο, πιθανότατα της Ελληνιστικής περιόδου (323π.χ-31π.χ). Στον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο είχε εγκατασταθεί εδώ ιταλικό πολυβολείο.

Το μοναδικό κτίριο της Οθωμανικής Περιόδου, στα Λέπιδα, κατασκευάστηκε το 1884, για να χρησιμοποιηθεί ως παραθεριστική κατοικία (499 τ.μ.) του Τσιγαδά Πασά, πλούσιου Αιγυπτιώτη, Προέδρου της Ελληνικής Κοινότητας Καΐρου και ευεργέτη της Λέρου.

Το 1918 αναμείχθηκε ενεργά στον αγώνα για την απελευθέρωση της&nbsp;Δωδεκανήσου. Μέσα σ’ εκείνο το ιδιαίτερα φορτισμένο διεθνές κλίμα, μια δυναμική ομάδα Δωδεκανησίων πατριωτών, παράλληλα με τις επίσημες ενέργειες της ελληνικής αντιπροσωπίας, φτάνει στο&nbsp;Παρίσι και στο&nbsp;Λονδίνο.

H ολονύχτια περιπολία είχε κουράσει το πλήρωμα του Βασίλισσα Όλγα κι έτσι οι περισσότεροι κατέβηκαν για να αναπαυθούν. Περίπου στις 10:00 εμφανίστηκαν στον ουρανό της Λέρου 20-24 γερμανικά αεροσκάφη Ju 88. 

Ο Ιερός Λόχος συγκροτήθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου το 1942 από Αξιωματικούς που είχαν διαφύγει στη Μ. Ανατολή και ανέλαβαν καθήκοντα απλού στρατιώτη. Ουσιαστικά , επρόκειτο για σώμα με καταδρομικές ενέργειες , γι΄ αυτό και χρησιμοποιήθηκε σε επικίνδυνες αποστολές. Κυρίως, κατά τα τέλη του 1943, ο Ιερός Λόχος ανέλαβε δράση για την απελευθέρωση των νησιών του Αιγαίου και της Δωδεκανήσου. Η δύναμη του Ιερού Λόχου, ενώ άρχισε με 180 άνδρες, έφθασε στην πρώτη περίοδο τους 246, ενώ την δεύτερη τους 931, οπότε και αναπτύχθηκε σε σύνταγμα &nbsp;επιδρομών του Ιερού Λόχου.

Η λέπρα επέφερε στην Λέρο μεγάλη καταστροφή. Σχεδόν αφάνισε τον πληθυσμό της. Οι άρρωστοι, απομονωνόταν σε ένα λεπροκομείο κοντά στην θάλασσα, στο φρούριο. Λίγο αργότερα με την βοήθεια των Ελλήνων Αιγυπτιωτών, κτίστηκε ένα μικρό λεπροκομείο, βορειότερα από το ήδη ετοιμόρροπο φρούριο, στην περιοχή Μπούρτζι. Εκεί μετέφεραν τους ασθενείς που είχαν απομείνει. Προς το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα, η παρουσία του εμπείρου γιατρού Ιωαννίδη αλλά και η απομόνωση των νοσούντων, περιόρισε την εξάπλωση της αρρώστιας.

Είσοδος Τούνελ

Αναγέρθηκε από τον αδελφοποιημένο Δήμο του Ασχάιμ σε συνεργασία με τον Δήμο Λέρου και την Γερμανική Φροντίδα για τάφους πολέμου, τον Σεπτέμβρη του 2004, στο όνομα της Ειρήνης, της Ελευθερίας και της Αδελφοποίησης.

Ευρήματα από Ιταλούς της εποχής στο Μουσείο του Ι. Παραπονιάρη

ΜΝΗΜΕΙΟ ΜΑΝΟΥΗΛ ΓΕΔΕΩΝ

Στο 2ο Γυμνάσιο Λέρου και, κυρίως, στη Διευθύντρια κα. Κιαννιέ Ευαγγελία

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

<a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%AC%CF%81%CE%B9%CF%82_%CE%A1%CE%BF%CF%8D%CF%83%CF%83%CE%BF%CF%82">https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%AC%CF%81%CE%B9%CF%82_%CE</a> <a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%AC%CF%81%CE%B9%CF%82_%CE%A1%CE%BF%CF%8D%CF%83%CF%83%CE%BF%CF%82">%A1%CE%BF%CF%8D%CF%83%CF%83%CE%BF%CF%82</a> <a href="http://aegeanews.gr/news/en-dodekaniso/179883/agnosta-chronia-tis-lepras-sti-lero-kai-dodekanisa/">http://aegeanews.gr/news/en-dodekaniso/179883/agnosta-chronia-tis-lepras-sti-lero-kai-dodekanisa/</a> <a href="https://www.imerodromos.gr/i-machi-tis-leroy-i-teleytaia-simantiki-niki-ton-nazi/">https://www.imerodromos.gr/i-machi-tis-leroy-i-teleytaia-simantiki-niki-ton-nazi/</a> <a href="https://www.rodiaki.gr/article/366888/leros-metonomasia-toy-2oy-gymnasioy-se-apostolos-kai-eleytherios-eyaggeloy">https://www.rodiaki.gr/article/366888/leros-metonomasia-toy-2oy-gymnasioy-se-apostolos-kai-eleytherios-eyaggeloy</a> <a href="https://www.rodiaki.gr/article/343340/tragiko-thanato-brhkan-mesa-se-phgadi-o-dioikhths-xwrofylakhs-leroy-kai-4-akomh-atoma">https://www.rodiaki.gr/article/343340/tragiko-thanato-brhkan-mesa-se-phgadi-o-dioikhths-xwrofylakhs-leroy-kai-4-akomh-atoma</a> <a href="https://www.facebook.com/groups/620261884739003/">https://www.facebook.com/groups/620261884739003/</a> <a href="https://www.protothema.gr/greece/article/925199/leros-ena-upogeio-anoihto-mouseio/">https://www.protothema.gr/greece/article/925199/leros-ena-upogeio-anoihto-mouseio/</a> <a href="https://koispe.gr/i-istoria-toy-kthl/">https://koispe.gr/i-istoria-toy-kthl/</a> <a href="https://byfoodandtravel.com/leros-ena-monadiko-mnimeio-tou-defterou-pagkosmiou-polemou/">https://byfoodandtravel.com/leros-ena-monadiko-mnimeio-tou-defterou-pagkosmiou-polemou/</a>

Ο αυτοδημιούργητος επιχειρηματίας σε μία εποχή περιορισμένης κοινωνικής κινητικότητας, είναι πια μεγάλος οικονομικός παράγοντας της Αιγύπτου.	 Το 1955-1956 με δαπάνες του και λίγο πριν τον θάνατο (13/01/1957) του θα αναγερθεί στην Λέρο το «Μπελλένειο Γυμνάσιο». Κάθε χρόνο τελείται στο επιμνημόσυνη δέηση στην προτομή του. 	Για τις μεγάλες υπηρεσίες και δωρεές θα ανακηρυχθεί από το ελληνικό κράτος Εθνικός Ευεργέτης και φυσικά από την ιδιαιτέρα του πατρίδα Μεγάλος Ευεργέτης.

Κατά μήκος του δρόμου που οδηγεί στην αεροναυτική βάση, χτίζονται βοηθητικά κτίρια.

Σύμφωνα με πληροφορίες, μέσα σε ένα πηγάδι βάθους 17 μέτρων, στην περιοχή του Λακκιού, βρισκόταν ένα μοτέρ αντλίας. Αφού κατέβηκε ο μηχανικός για να το επισκευάσει, έχασε τις αισθήσεις του και δεν έδινε σημεία ζωής. Τότε ο ιδιοκτήτης του πηγαδιού κατέβηκε αμέσως για να βοηθήσει τον μηχανικό, αλλά και αυτός παρέμεινε στο βάθος του πηγαδιού. Την ίδια τύχη είχαν και δύο εργάτες που κατέβηκαν, ενώ ενωμοτάρχης και δύο χωροφύλακες οι οποίοι κατέβηκαν στη συνεχεία ανασύρθηκαν εις οικτρή κατάσταση. Ο υπομοίραρχος Τασόπουλος που παραβρέθηκε εκεί τυχαία, έσπευσε τότε να κατέβει και αυτός, για να διαπιστώσει τα αίτια των δυστυχημάτων και να βοηθήσει, αν μπορούσε, αυτούς οι οποίοι βρίσκονταν μέσα στο πηγάδι αλλά και αυτός είχε την ιδία τύχη. Μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο αλλά πέθανε λίγη ώρα μετά την εξαγωγή του από το πηγάδι από ασφυξία, λόγω έλλειψης οξυγόνου.

Οι τρεις ήρωες αξιωματικοί, υποπλοίαρχοι Αναστάσιος Τουλίτσης, Κωνσταντίνος Πανανάς και ο ανθυπασπιστής Ελευθέριος Ευαγγέλου, την 11η Φεβρουαρίου 2016, έπεσαν εν ώρα καθήκοντος υπέρ πατρίδος, όταν το ελικόπτερο στο οποίο επέβαιναν κατέπεσε σε απόκρημνη πλαγιά της Κινάρου, κατά την εκτέλεση άσκησης. Την Κυριακή 18 Ιουλίου 2021,πραγματοποιήθηκε η τελετή αποκαλυπτηρίων του Μνημείου των τριών πεσόντων αξιωματικών που βρίσκεται στο λιμένα Λακκίου.

Το 1912 το νησί πέρασε στους Ιταλούς οι οποίοι χρησιμοποίησαν το κάστρο σαν στρατώνα και παρατηρητήριο και έκαναν κάποιες τσιμεντένιες επεμβάσεις. Τον Νοέμβριο του 1943 όμως η Γερμανική αεροπορία βομβάρδισε την περιοχή.

Τότε, η συμβολή του Ρούσσου στην προώθηση του ζητήματος της Δωδεκανήσου υπήρξε μεγάλη, προσφέροντας υπέρογκα ποσά για τη συγγραφή, εκτύπωση και προώθηση διαφόρων εντύπων. Τέλος, μετά το 1950, ο&nbsp;Πάρις Ρούσσος&nbsp;έγινε Δήμαρχος Λέρου, σε μια περίοδο, όπου στο νησί υπήρχαν τεράστια κοινωνικά προβλήματα.

ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΡΑΠΟΝΙΑΡΗ

ΜΝΗΜΕΙΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΤΟΥ Β΄ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ

Οι εργασίες που έγιναν τότε αλλοίωσαν το παλιό κάστρο το οποίο καταστράφηκε οριστικά κατά τη δεκαετία του 1950, όταν ένας ιερέας θέλησε να μετατρέψει τον χώρο σε νεκροταφείο. Σώθηκε μόνο μέρος των τειχών και του ελληνιστικού πύργου που είχαν ενσωματωθεί στον περίβολο του μοναστηριού.

Παπά Αναστάσης Ζαφειρόπουλος

Οι Γερμανοί&nbsp;εκτελούν μερικούς Ιταλούς αξιωματικούς και αρχίζουν να συλλαμβάνουν Άγγλους και Ιταλούς αιχμαλώτους. Η μάχη της Λέρου είχε τελειώσει. Στο στρατιωτικό νεκροταφείο των Βρετανών και ανδρών της Κοινοπολιτείας στη Λέρο, υπάρχουν 183 νεκροί, κυρίως από τις μάχες αυτές του Νοέμβρη 1943.

<a href="https://www.kastra.eu/castlegr.php?kastro=lepide">https://www.kastra.eu/castlegr.php?kastro=lepide</a> <a href="http://leros1943.blogspot.com/p/intr.html">http://leros1943.blogspot.com/p/intr.html</a> <a href="https://www.mixanitouxronou.gr/to-antitorpiliko-poy-arnithike-na-pethanei-pos-o-quot-adrias-quot-vythise-dyo-germanika-ypovrychia-alla-echase-tin-plori-toy-apo-narki-i-arnisi-toy-kyverniti-na-to-vythisei/">https://www.mixanitouxronou.gr/to-antitorpiliko-poy-arnithike-na-pethanei-pos-o-quot-adrias-quot-vythise-dyo-germanika-ypovrychia-alla-echase-tin-plori-toy-apo-narki-i-arnisi-toy-kyverniti-na-to-vythisei/</a> <a href="https://www.kastra.eu/castlegr.php?kastro=leros">https://www.kastra.eu/castlegr.php?kastro=leros</a> <a href="https://www.leros.gr/polemiko-mouseio-toynel-merikias.html">https://www.leros.gr/polemiko-mouseio-toynel-merikias.html</a> <a href="https://www.galaxy92.gr/Blog/LerosSe_kathe_bima_i_istoria_se_anatrihiazei-Oi_mnimes_na_ginoun_eikones_kai_korufaios_proorismos_3647">https://www.galaxy92.gr/Blog/LerosSe_kathe_bima_i_istoria_se_anatrihiazei-Oi_mnimes_na_ginoun_eikones_kai_korufaios_proorismos_3647</a> <a href="https://www.ertnews.gr/eidiseis/ellada/kinonia/26-septemvrioy-1943-h-machi-tis-leroy-kai-i-vythisi-toy-antitorpilikoy-vasilissa%CE%84olga/">https://www.ertnews.gr/eidiseis/ellada/kinonia/26-septemvrioy-1943-h-machi-tis-leroy-kai-i-vythisi-toy-antitorpilikoy-vasilissa%CE%84olga/</a> <a href="https://im-leka.gr/anakoinoseis-nea/1506-epimnimosyni-deisi-gia-ton-megalo-evergeti-parisi-belleni-15-1-2018">https://im-leka.gr/anakoinoseis-nea/1506-epimnimosyni-deisi-gia-ton-megalo-evergeti-parisi-belleni-15-1-2018</a> <a href="https://www.kastra.eu/castlegr.php?kastro=burtzleros">https://www.kastra.eu/castlegr.php?kastro=burtzleros</a>

Τριώροφο κτίριο διαμονής των αεροπόρων (Caserma Avieri)

Κατά το 13ο αιώνα, το νησί καταλήφθηκε από τους Γενουάτες (ή Γενοβέζους) και ύστερα από τους Ενετούς. Στη συνέχεια, η Λέρος παραχωρήθηκε επισήμως στους Ιωαννίτες Ιππότες το 1314, οι οποίοι την οχύρωσαν. Το 1436 άρχοντας στο νησί έγινε ο Ενετός&nbsp;fraFantino Querini&nbsp; ο οποίος έκανε σημαντικές ενισχύσεις των τειχών στο κάστρο της Λέρου, λόγω της αυξανόμενης Τουρκικής επιθετικότητας στη θάλασσα.

Μακέτα του Αεροναύσταθμου στο Μουσείο του Παραπονιάρη

Ένας από τους τρεις γερανούς που υπήρχαν κατά την εποχή της ιταλοκρατίας.

Ο «Αδρίας» χωρίς την πλώρη κατόρθωσε να φθάσει στην περιοχή της Αλικαρνασσού και με μικρές επισκευές κατόρθωσε να αποπλεύσει την 1η Δεκεμβρίου, κυριολεκτικά κάτω από τα μάτια των Γερμανών της Κω και της Ρόδου. Έφθασε στην Αλεξάνδρεια, στις 6 Δεκεμβρίου, σε ένα πανδαιμόνιο χαράς από τα ελληνικά και συμμαχικά πληρώματα.

Ο Παρίσης Μπελλένης γεννήθηκε στην Λέρο το 1871 από φτωχό πατέρα, αλλά μητέρα με καταγωγή από τη γνωστή οικογένεια των Ρούσσων. Στη Λέρο τελείωσε το δημοτικό σχολείο. Σε ηλικία 25 ετών μετανάστευσε στο Κάιρο, όπου ήδη είχε αναπτυχθεί μεγάλη Λεριακή Κοινότητα.&nbsp;

Το Μάιο του 1923 οι Ιταλοί αρχίζουν τις εργασίες για τη δημιουργία Αεροναυτικής Βάσης στα Λέπιδα, καθώς το λιμάνι του Λακκιού αποτελεί το μεγαλύτερο φυσικό λιμάνι μεγάλου βάθους στη Μεσόγειο, χαρακτηριστικό που οδήγησε στην εκμετάλλευσή του, αποτελώντας αργότερα τη μεγαλύτερη στρατιωτική βάση της Ανατολικής Μεσογείου μετά τη Μάλτα.

Διάφορα αντικείμενα από το Intrepid στο Μουσείο του Ι.Παραπονιάρη

Τότε καταστράφηκε μέρος των τειχών και κάποιοι προμαχώνες που επιδιορθώθηκαν αργότερα από τους Τούρκους που ανακατέλαβαν τη Λέρο πολύ γρήγορα. Οι Τούρκοι γενικά έκαναν κατά καιρούς διάφορες επισκευές και αλλαγές στην οχύρωση.

Γεννήθηκε στο&nbsp; Φανάρι της&nbsp;Κωνσταντινούπολης&nbsp;(1851). Ο πατέρας του, Ιωάννης Μ. Γεδεών, αρχιτέκτονας, μετανάστευσε από τη Λέρο και εγκαταστάθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1828, όπου και δραστηριοποιήθηκε στην ανοικοδόμηση του Πατριαρχικού Ναού και πολλών δημοσίων κτηρίων. Ο Μανουήλ Γεδεών ήταν πολυγραφότατος. Δημοσίευσε δεκάδες ογκώδη βιβλία και «περισσότερα από εφτακόσια δημοσιεύματα, διασκορπισμένα σε δυσεύρετα σήμερα έντυπα της Κωνσταντινούπολης και των Αθηνών».

Ο υπομοίραρχος Αναστάσιος Τασόπουλος είχε τοποθετηθεί στη Ρόδο στις 4-11-52, υπηρέτησε ως διοικητής σε όλα τα αστυνομικά τμήματα, στην Αγορανομία και στην Τροχαία.

Στη Λέρο, είχε τοποθετηθεί ως διοικητής στις 18-6-54 και υπηρετούσε μέχρι τις 22 -7-1956.

Όταν ο αυτοκράτορας Αλέξιος Α΄ Κομνηνός παραχώρησε στον όσιο Χριστόδουλο το κάστρο του Παντελίου, διέθεσε το κάστρο των Λεπιδών στους κατοίκους της Λέρου, οι οποίοι το χρησιμοποιούσαν ως καταφύγιο σε περίπτωση εχθρικής επιδρομής. Σε έγγραφο του 1089 καταγράφεται η έξωση των κατοίκων από το κάστρο Παντελίου και η παραχώρηση σε αυτούς του Παλιόκαστρου στον Ξηρόκαμπο.

Ευρήματα του Ιερού Λόχου στο Μουσείο του Ι.Παραπονιάρη

Name

Safari may block some audio or video from playing automatically and ‘read to me’ will skip these. You can configure this in Safari’s preferences.