Voedingsvezels

Vezelrijk restproduct

In de voedingsindustrie blijft als restproduct aan het einde van de voedselproductieketen vaak vezelrijk afval over. Wat is dit ongebruikte vezelrijke restproduct en wat kun je ermee doen? Dat onderzochten eerstejaars studenten van de opleiding Food & Future.

De circulaire voedselproductieketen is een belangrijk thema binnen het Practoraat Agrofood & Biobased. Bij een eerder project verdiepten studenten zich door middel van onderzoekend leren in een gezonde, duurzame en smaakvolle manier van het telen van regionaal exotisch fruit. Voortbordurend op deze manier van onderwijs leerden circa twintig eerstejaars studenten in het leerjaar 2022/2023 in een nieuw project wat voedingsvezels voor waarde hebben. In hun onderzoek onderzochten ze daarbij vezels in vruchten, groenten, loof en stengels.

Opdrachtgever Millvision, producent van natuurvezel
gebaseerde grondstoffen en materialen, werkt aan onderzoek naar voedingsvezels binnen het Beet! Project (Brabant Eet), waarin het onderwijs en bedrijfsleven in Brabant samenwerken aan een innovatieve voedselketen. Millvision wilde de studenten laten achterhalen wat het belang is van voedingsvezels voor de producent en consument. Eigenaar van Millvision en practor Leon Joore bepaalde de onderzoeksvraag samen met de studenten: hoe zijn voedingsvezels om te zetten in een duurzaam gebruik? De studenten gingen in groepen aan de slag met deze veelzijdige praktijkopdracht.

Wat is een voedingsvezel?

Door de samenwerking op te zoeken met diverse ondernemers en andere kennisinstellingen stelden de docenten (waaronder Paul van Nieuwland) een gevarieerd programma op. Zo gaf student Tommy Janssen, die leert voor docent Consumptieve Technieken aan de Pedagogische Technische Hogeschool in Eindhoven, een college over voedingsvezels. Wat is een voedingsvezel, welke soorten zijn er en wat zijn de gezondheidseffecten?
De studenten leerden onder meer dat vezels van de celwanden van planten komen, en dat een vezelrijk dieet goed is voor de spijsvertering, het immuunsysteem en ter preventie van diverse ziektes.

Bedrijfsbezoeken

Verder brachten de studenten een bezoek aan Millvision, waar zij tijdens een college kennis kregen over natuurvezels, wat je er mee kan en hoe ze worden gewonnen. Aansluitend kregen de studenten een workshop over ‘vierkantsverwaarding: agro-cellulose vezels in papieren verpakking. Daarin zagen de studenten hoe je een gewas (in dit geval een sojaplant) verwerkt in papier.

Stijn van Niftrik, student aan de laboratoriumopleiding van Curio en stagiair bij Millvision, doet vanuit zijn discipline onderzoek naar vezels. Hij vertelde de studenten over dit onderzoek en verzorgde samen met Leon Joore en Harmjan Thiewes van Millvision de invulling van het programma van het
bedrijfsbezoek.

Ook kregen de studenten een masterclass van meesterkok en foodinnovator Niels van den Berg van het bedrijf Rungis.
Rungis staat voor duurzaamheid, gezondheid en innovatie.

Het fieldresearch werd afgerond met een excursie naar Avans Hogeschool, waar het Biopolymeer Applicatie Centrum werd bezocht. Wilner Acosta gaf de studenten uitleg over bioplastics en het op een duurzame manier inzetten van het restproduct vezels in nieuwe producten.

De resultaten

De volgende stap was het vertalen van de opgedane informatie naar een onderzoeksrapport en het voorbereiden van de eindpresentaties. De studenten leerden daarbij naast onderzoeksvaardigheden ook om goed en multidisciplinair samen te werken.

Opdrachtgever Millvision kreeg in een afsluitende presentatie uiteindelijk de resultaten over de toepassingen van de vezels uit groente en fruit gepresenteerd. Het project leverde creatieve en
inspirerende toepassingen op, zoals de verwerking van vezels

van bospeen loof naar pesto;
van bleekselderij naar crackers;
van mango naar recepturen;
van sojabonen naar bioplastics;
van bruine bonen meel naar bioplastics met vierkantsverwaarding.

De laatste twee toepassingen zijn onderzocht in samenwerking met Avans Hogeschool.

Deze ideeën en de onderzoeksmethode gaan de studenten nog verder doorontwikkelen en evalueren. Ook worden er combinaties gemaakt van de groepsideeën. Zo worden er vegan crackers en pesto gemaakt met voedingsvezels.

Dit project maakt onderdeel uit van de Learning communities
Plantinhoudstoffen en Food Innovation van het programma
Brabant Eet: Beet! Dit is een samenwerkingsverband tussen mbo, hbo en het Brabantse bedrijfsleven, toegewezen vanuit het ministerie van Onderwijs, Cultuur & Wetenschap
met een subsidie van twee miljoen uit het Regionaal Investeringsfonds mbo. Onder andere
Curio en West-Brabantse partnerbedrijven zetten zich hierbij in voor duurzame ontwikkeling
van de voedselketen in Brabant.