Τα Αποκριάτικα

Ο άνθρωπος, την ανάγκη του για κοινωνικότητα, την ικανοποιούσε από τα πολύ παλιά χρόνια οργανώνοντας ομαδικές εκδηλώσεις.
Γιορτές δηλαδή και πανηγύρια!!!
Μέσα στο χρόνο οργάνωνε γιορτές για να τιμήσει κάποια θεότητα ή και τη φυσική εναλλαγή των εποχών,από το φθινόπωρο στο Χειμώνα κλπ.
Οι Αρχαίοι Έλληνες όμως και οι Ρωμαίοι, για να κάνουν ό,τι θέλουν και να διασκεδάζουν ελεύθερα χωρίς περιορισμούς, καθιέρωσαν κάποιες γιορτές όπου άλλαζαν την εξωτερική τους εμφάνιση φορώντας τραγίσια δέρματα, μάσκες κλπ έτσι ώστε να μην τους αναγνωρίσουν.
Βέβαια, αυτό το έθιμο, δεν άρεσε καθόλου στην Εκκλησία, η οποία αποφάσισε να τις απαγορεύσει, λέγοντας πως δεν πρέπει οι άνδρες να ντύνονται με γυναικεία ρούχα και στολίδια αλλά ούτε και οι γυναίκες με ανδρικά, παντελόνια,σακάκια κλπ

Στις γιορτές αυτές, οι δούλοι γίνονταν ελεύθεροι, όπως γινόταν στη Ρώμη στη γιορτή των Κρονίων όπου οι δούλοι, φορούσαν τα ρούχα των κυριών τους και μπορούσαν να αστειεύονται μαζί τους χωρίς περιορισμούς.
Καταργούνταν οι κοινωνικές τάξεις,σατιρίζονταν οι θεσμοί, απελευθερώνονταν οι γυναίκες κλπ.
Με όλα αυτά, οι άνθρωποι εκτονώνονταν προσωρινά, αφού εξέφραζαν σχεδόν όλες τις απωθημένες τρέλες τους και επιθυμίες.
Οι Εαρινές Γιορτές αρχίζουν με το εθίμο του καρναβαλιού και τελειώνουν με την πασχαλινή γιορτή της Πεντηκοστής.
Τα κύρια χαρακτηριστικά της Αποκριάς είναι:
Οι Μεταμφιέσεις - Ο Χορός - Τα Φαγοπότια - Η θύμηση των Νεκρών - Οι φωτιές.

Μιμικοί Χοροί και Σατιρικά Τραγούδια

Παντρεύουνε τον Κάβουρα
(Πελοπόννησος -7/8 Καλαματιανό - Αντιφωνικό)
Εδώ γίνεται αναπαράσταση του γάμου.
Ένας- ένας εμφανίζονται οι καλεσμένοι μαζί με τα κουβαλήματα τους.

Πως Χορεύουν οι γριές.
(Πελλοπόνησος - Αντιφωνικό)
Εδώ ο χορευτής πρέπει να μιμηθεί κάθε φορά τον τρόπο που χορεύουν οι γριές, τα παιδιά, τα κορίτσια κλπ
Οι στίχοι θέλουν να πειράξουν και να κοροϊδέψουν το τρόπο που χορεύει ο καθένας. Παραδείγματος χάριν τα παιδιά (αγόρια) και τα κορίτσια επειδή είναι μικρά, ζωηρά και πιθανόν να μη ξέρουν καλά τα βήματα,όταν χορεύουν μοιάζουν να τρέχουν σαν τ αρνιά και τα κατσίκια.

Πως χορεύουν οι γριές

Παντρεύουνε τον κάβουρα

Κούνα Κούνα
Μιμικός χορός από την Σαλαμίνα
Έχουμε 2 ρυθμούς εδώ.
Είναι Συρτός στα τρία και Καλαματιανός
(Εναλλάξ)

ΚΟΥΝΑ ΚΟΥΝΑ (ΦΕΣΑΚΙ )ΣΑΛΑΜΙΝΑ

Τα κουκιά ή τα κ΄τσια
(Λέσβος)

Απ΄ τα Τελώνια πέρασα τα κουκιά εσπέρνανε (x2).
Έτσι κι έτσι τα εσπέρνανε Τελωνιάτες τα κουκιά,
δεν σας λέω χορατά, Μαυροματούσα και γλυκιά.
Εεεεεεεεεεεεεεεεεε!

Πάλι ξαναπέρασα τα κουκιά ποτίζανε (x2).
Έτσι κι έτσι τα ποτίζαν Τελωνιάτες τα κουκιά,
δεν σας λέω χορατά, Μαυροματούσα και γλυκιά.
Εεεεεεεεεεεεεεεεεε!

Πάλι ξαναπέρασα τα κουκιά εβγάζανε (x2).
έτσι κι έτσι τα εβγάζαν κι από πίσω τους τα βάζαν Tελωνιάτες τα κουκιά,
δεν σας λέω χορατά, Μαυροματούσα και γλυκιά.
Εεεεεεεεεεεεεεεεεε!

Πάλι ξαναπέρασα τα κουκιά 'λουνίζανε (x2).
Έτσι κι έτσι τα ΄λουνίζαν Τελωνιάτες τα κουκιά,
δεν σας λέω χορατά, Μαυροματούσα και γλυκιά.
Εεεεεεεεεεεεεεεεεε!

Πάλι ξαναπέρασα τα κουκιά κουσκνίζανε (x2).
Έτσι κι έτσι τα κουσκνίζαν Τελωνιάτες τα κουκιά,
δεν σας λέω χορατά, Μαυροματούσα και γλυκιά.
Εεεεεεεεεεεεεεεεεε!

Πάλι ξαναπέρασα τα κουκιά τσβαλιάζανε (x2).
Έτσι κι έτσι τα τσβαλιάζαν Τελωνιάτες τα κουκιά,
δεν σας λέω χορατά, Μαυροματούσα και γλυκιά.
Εεεεεεεεεεεεεεεεεε!

Πάλι ξαναπέρασα τα κουκιά φουρτώνανε (x2).
Έτσι κι έτσι τα φουρτώναν Τελωνιάτες τα κουκιά,
δεν σας λέω χορατά, Μαυροματούσα και γλυκιά.
Εεεεεεεεεεεεεεεεεε!

Εδώ και στα 2 τραγούδια, οι χορευτές μιμούνται με κινήσεις του σώματος τους την διαδικασία σποράς, φροντίδας και συγκομιδής των Κουκιών

Πέρασα από την Καρυά -Τα Κουκιά
(Θεσσαλία)

Τα Κουκιά - Καρδίτσα - Μιμικός χορός

Τα κουκιά _ Λέσβος

Πως το Τρίβουν το Πιπέρι
(Ήπειρος)

Ο πιο διαδεδομένος αποκριάτικος μιμικός χορός και τραγούδι.
Είναι αντιφωνικό και Χορεύεται ως συρτός στα τρία από άντρες.
Ο πρώτος χορευτής τραγουδάει πρώτος και οι υπόλοιποι απαντάνε/επαναλαμβάνουν. Κάθε φορά που αναφέρεται ο τρόπος που θα τρίψουν το πιπέρι, οι χορευτές πέφτουν κατάχαμα (εκτός του Πρώτο-χορευτή)και κάνουν τις αντίστοιχες κινήσεις με το σώμα τους. Σε περίπτωση που κάποιος παραστρατήσει, τότε ο πρώτος χορευτής με μία βέργα ή λουρίδα(πχ ζώνη παντελονιού) τον "μαλώνει" τάχα μου για να διορθωθεί. (Πολύ Γέλιο)

*Το τραγούδι ανήκει στα Αθυρόστομα Αποκριάτικα

Ήταν Πέντι-εξ' Νταήδις

(Θράκη)
Ήταν 5-6 νταήδες (παλικαράδες ,αντρειωμένοι - συχνά όμως πια,νταή εννοούμε αυτόν που έρχεται με όρεξη για καυγά και φασαρία)

Το τραγούδι είναι σε ρυθμό Ζωναράδικου.
"Ηταν πέντι -έξ νταήδες
Πήραν όλοι τους μπαλτάδες
Πήρανε του ρέμα-ρέμα
Βρίσκουν ένα κούφιου δέντρου
Είχει μέσα κουκουβάεις
Έκατσαν κι τις μοιράσκαν
Πήραν ούλοι απού δύου
Του Γιαννάκη τουν δώσαν μια
Γάννιασει κι δεν την πήρει
Πάει στη μάνα΄τ γαννιασμένους

*οι κουκουβάγιες πιθανόν να ήταν νομίσματα

Νταήδες (ζωναράδικος) & Τσέστος

Το γαϊτανάκι είναι ένας χορός που δένει απόλυτα με το χρώμα και το κέφι της Αποκριάς.
Πέρασε στην Ελλάδα από πρόσφυγες του Πόντου της Μ. Ασίας.
Δεκατρία άτομα χρειάζονται για να στήσουν το χορό. Ο ένας κρατάει ένα μεγάλο στύλο στο κέντρο, από την κορυφή του οποίου ξεκινούν 12 μακριές κορδέλες, καθεμιά με διαφορετικό χρώμα. Οι κορδέλες αυτές λέγονται γαϊτάνια και δίνουν το όνομά τους στο έθιμο.

Τρείς Αδελφούλες (αντιφωνικό) από Παράσταση του Μουσικού Πολύτροπου
Ακούμε Σουραύλι και Νταούλι

Αποκριάτικο γλέντι σε κέντρο
με πλέξιμο γαϊτανάκι.
Ακούμε στην ορχήστρα εντονότερα
το Κλαρίνο και το Τουμπελέκι

Η Σκούπα είναι ένας εύθυμος, σκωπτικός χορός από τη νήσο της Λέρου, που έχει πια ξεχαστεί. Ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής στους βοσκούς και τους ξωτάρηδες (χωρικούς), που τον χόρευαν καλύτερα

Στην Ορχήστρα, το χορό παίζουν:
Πάνω αριστερά:Βιολί, Ούτι, Καχόν, Τουμπελέκι
Κέντρο:Λαούτο
Δεξιά Πάνω: Κιθάρα
Δεσπόζει το Βιολί.

Χορεύεται από 6-7 ζευγάρια και κάποιον που αντί για ντάμα βαστά μια σκούπα….Η σκούπα όμως έχει ρόλο σημαντικό!Κάποια στιγμή πάνω στον χορό ακούγεται απ τον τραγουδιστή η λέξη «Αλλαγή» …τότε όλοι πρέπει να αλλάξουν ντάμες κι αυτός που κρατεί την σκούπα να προλάβει να «αρπάξει» την ντάμα κάποιου. Όποιος μείνει χωρίς ντάμα χορεύει….με τη σκούπα!

Πού πάς Αφέντη Μέρμηγκα
(Κεφαλλονιά)
Εδώ μοιάζει, να γλυκο-πειράζουν τον μέρμηγκας που ποτέ δεν ξεκουράζεται και πάντα κουβαλά ότι χρειάζεται για να ζήσει.
Ακούμε τη Ομάδα παιδιών του 9ου Δημοτικού Σχολείου Νέας Σμύρνης και την Ελίνα Πολίτη

Μέρμηγκας - Κεφαλλονιά - Λύκειο Των Ελληνίδων

Πού Πας Αφέντη Μέρμηγκα (Κεφαλονιά)

Ο μέρμηγκας είναι ιδιότυπος χορός
(που έχει δηλαδή διαφορετική μορφή,ιδιαίτερος)
της Κεφαλλονιάς.
Στο Video τον παρουσιάζει το Λύκειο Ελληνίδων

κάπου εδώ φτάσαμε...
(όχι στο τέλος)
αλλά σ' ένα νέο βιβλίο με περισσότερα αποκριάτικα τραγούδια και καρναβαλικές πληροφορίες.
Αν θέλεις να ακούσεις και να μάθεις
περισσότερα
άνοιξε αυτό

που έφτιαξε με πολύ αγάπη η συνάδελφος
Ράνια Ααρών

Καλές Απόκριες

Καλώς το Καρναβάλι!