ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
ΘΕΩΡΙΑ

ΣΥΝΕΞΕΤΑΣΗ ΕΚΘΕΣΗΣ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ

Loading...

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

1.Χρήση ρηματικού προσώπου
2.Χαρακτηρισμός προσώπου
3.Αφηγηματικοί τρόποι
4.Εκφραστικά μέσα
5.Κειμενικοί δείκτες
6.Περικείμενο- Συγκείμενο- Διακείμενο
7.Μοτίβο
8.Εγκλίσεις και τροπικότητες
9.Ύφος
10.Παραγραφοποίηση

Loading...

Loading...

1.Χρήση ρηματικών προσώπων

α΄ενικό: προσδίδει εξομολογητικό τόνο στο κείμενο, υποκειμενικότητα, αμεσότητα, ζωντάνια και οικειότητα. Υποδηλώνεται η βιωματική αφετηρία του στοχασμού του συγγραφέα.

β΄ενικό: δημιουργεί την αίσθηση του διαλόγου και διασφαλίζει την επικοινωνία με τον δέκτη. Το ύφος είναι προτρεπτικό και συμβουλευτικό.

α΄πληθυντικό: ο συγγραφέας εντάσσοντας τον εαυτό του στο κοινωνικό σύνολο καταδεικνύει αφενός την καθολικότητα του θέματος και αφετέρου την ανάγκη συλλογικής εγρήγορσης.

β΄πληθυντικό: Το ύφος αποκτά θεατρικότητα. Ο συγγραφέας συνομιλεί με τον δέκτη και τον καθιστά κοινωνό του θέματος που θίγει.

γ΄ενικό / γ΄πληθυντικό: προσδίδει αντικειμενικότητα και γι' αυτό χρησιμοποιείται στην παράθεση διαχρονικών προβλημάτων. Στόχος είναι η πληροφόρηση του δέκτη και η αφύπνισή του.

Με την εναλλαγή ρηματικών προσώπων το κείμενο αποκτά εκφραστική ποικιλία και ταυτόχρονα γίνεται πειστικό.

Loading...

2.Χαρακτηρισμός προσώπων

Ο χαρακτηρισμός ενός προσώπου γίνεται είτε άμεσα είτε έμμεσα. Άμεσα ο αφηγητής σχολιάζει το πρόσωπο ή διηγείται τις πράξεις του. Επιπλέον, ο μονόλογος ή ο διάλογος και η σχέση του με τα άλλα πρόσωπα της αφήγησης μπορούν να τεκμηριώσουν τον χαρακτηρισμό.
Έμμεσος χαρακτηρισμός ενός προσώπου μπορεί να γίνει βασισμένος στην κριτική των άλλων προσώπων της αφήγησης.

3.Αφηγηματικοί τρόποι:

-διήγηση των γεγονότων από αφηγητή
-διάλογος
-εσωτερικός μονόλογος
-ελεύθερος πλάγιος λόγος
-περιγραφή (προσώπων, τόπων και τοπίων)
-σχόλια

4.Εκφραστικά μέσα:

-σχήματα λόγου
-εικόνες
-λεξιλόγιο
-στίξη
-σύνδεση των προτάσεων
-σημασία των λέξεων
-ονοματοποίηση
-προσωπική/απρόσωπη σύνταξη
-ευθύς/ πλάγιος/ ελεύθερος πλάγιος λόγος
-ενεργητική/παθητική σύνταξη

5.Κειμενικοί δείκτες: χρησιμοποιούνται, προκειμένου να τεκμηριωθεί η ερμηνεία του λογοτεχνικού κειμένου. Διακρίνονται σε κειμενικούς δείκτες μορφής και σε κειμενικούς δείκτες περιεχομένου.

Στους κειμενικούς δείκτες μορφής συγκαταλέγονται:
-αφηγηματική τεχνική
-λογοτεχνικό είδος
-ύφος
-εκφραστικά μέσα
-εικόνες
-στιχουργία ( μέτρο, ρυθμός, ομοιοκαταληξία).

Στους κειμενικούς δείκτες περιεχομένου συμπεριλαμβάνονται:
-γεγονός ή θέμα
-τίτλος
-χαρακτήρες
-συγκρούσεις
-συνειρμοί
-ιδέες, αντιλήψεις, αξίες, σκοποί
- συγκείμενο και διακείμενο

Περικείμενο-Συγκείμενο και Διακείμενο

Η ερμηνεία ενός κειμένου αλλάζει ανάλογα με το περιβάλλον στο οποίο το κείμενο παράγεται. Στο περιβάλλον περιλαμβάνονται στοιχεία όπως:
-ο τόπος και ο χρόνος της επικοινωνίας
-οι συμμετέχοντες, οι ρόλοι τους και οι μεταξύ τους σχέσεις
-οι κινήσεις και οι συμπεριφορές τους
-τα αντικείμενα που χρησιμοποιούν
-οι γνώσεις και οι εμπειρίες των συμμετεχόντων
-το θέμα, ο στόχος και η μορφή της επικοινωνίας.
Όλα τα παραπάνω στοιχειοθετούν το περικείμενο.

Συγκείμενο: το γλωσσικό περιβάλλον μιας λέξης, φράσης ή κειμένου, τα οποία προηγούνται/ έπονται /έχουν σχέση με αυτό που μας ενδιαφέρει.
O όρος συγκείμενο είναι το ευρύτερο (περί το κείμενο) γλωσσικό περιβάλλον, από το οποίο αντλούμε ιστορικές, κοινωνικές και πολιτισμικές πληροφορίες για την εποχή του συγγραφέα.

Διακείμενο: ο όρος δηλώνει τον διάλογο των κειμένων. Παράδειγμα την εκδίκηση της Ηλέκτρας έχουν πραγματευτεί τα ακόλουθα κείμενα:
Ηλέκτρα του Σοφοκλή
Ηλέκτρα του Ευριπίδη
Ηλέκτρα του Ζιρωντού
Ηλέκτρα του Χοφμενσταλ