Văn hoá Đại Việt từ thế kỷ X- XV

Văn hoá Đại Việt thế kỷ X- XV

https://api.bookcreator.com/users/v2/FRxu6kAWV0f7E0Dze49XoAuQaJD3/books/R-iUHzbLSiuhuxmVgErmAQ/assets/cdQduuC9SKCpcLvTEeySYQ.jpeg?width=599&height=355

https://api.bookcreator.com/users/v2/FRxu6kAWV0f7E0Dze49XoAuQaJD3/books/R-iUHzbLSiuhuxmVgErmAQ/assets/8_zpgz84S8Si4PXqWqoQxQ.jpeg?width=546&height=413

Âm nhạc phát triển với nhiều nhạc cụ như trống cơm, sáo, tiêu, đàn cầm, đàn tranh, cồng chiêng….. Các nghệ nhân sáng tác nhiều bản nhạc để tấu hát trong các buổi lễ hội chịu ảnh hưởng ít nhiều của người Hoa phương Bắc và người Chăm phương Nam. Đến đầu thế kỷ XV nghệ thuật sân khấu ca múa dân gian bị loại ra khỏi cung đình. Nhà nước có bộ phận ca nhạc riêng. Sử cũ còn nhắc lại bản “Bình Ngô phá trận nhạc” với “tiếng trống đồng vang dội làm rung động lòng người”.&nbsp; Trong lúc đó, ở các thôn làng, ca múa dân gian tiếp tục phát triển trong các ngày lễ hội, các ngày tế thần, tế trời đất. Cùng với các điệu dân ca, điệu múa, còn có các trò chơi, các cuộc đua tài như đấu vật, đua thuyền, đá cầu…

Thời Bắc thuộc cùng với Nho giáo, chữ Hán đã được du nhập vào nước ta. Đến thế kỷ X, chữ Hán (chữ nho) trở thành chữ viết chính thức, nhưng số người biết chữ, biết Nho học còn ít.

Từ thế kỷ XI đến XV, giáo dục Đại Việt từng bước được hoàn thiện và phát triển, trở thành nguồn đào tạo quan chức và người tài cho đất nước.

Năm 1070, vua Lý Thánh Tông cho “lập Văn Miếu” ở kinh đô Thăng Long, “đắp tượng Khổng Tử, Chu Công, vẽ 72 vị hiền tài, bốn mùa cúng tế và cho Hoàng Thái Tử đến học”.&nbsp;

Ký Ức Hà Nội #09: Văn Miếu - Quốc Tử Giám

Thời Trần, các khoa thi được tổ chức đều đặn hơn. Năm 1247, nhà Trần đặt lệ lấy “Tam khôi” (ba người đỗ đầu), quy định rõ nội dung học tập, mở rộng Quốc Tử Giám cho con em quý tộc và quan chức đến học.

Riêng thời vua Lê Thánh Tông (1460 – 1497) đã tổ chức 12 khoa thi hội. Số người đi học ngày càng đông, dân trí được nâng cao.

Năm 1484, nhà nước quyết định dựng bia, ghi tên Tiến sỹ tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám.&nbsp;

Bia tiến sĩ tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám

Câu hỏi thảo luận

1. Việc dựng bia Tiến sĩ tại Văn Miếu- Quốc Tử Giảm có tác dụng gì ? 2. Nhận xét về tác dụng của sự phát triển giáo dục thời Lê ?

Nhiều trí thức tài giỏi cho đất nước như Nguyễn Hiền, Mạc Đĩnh Chi (lưỡng quốc trạng nguyên), Phạm Sư Mạnh, Nguyễn Trãi…

https://api.bookcreator.com/users/v2/FRxu6kAWV0f7E0Dze49XoAuQaJD3/books/R-iUHzbLSiuhuxmVgErmAQ/assets/JxdBWOWhTL6pX5vMkqIYag.jpeg?width=241&height=359

https://api.bookcreator.com/users/v2/FRxu6kAWV0f7E0Dze49XoAuQaJD3/books/R-iUHzbLSiuhuxmVgErmAQ/assets/Fv5OUxA_Q8C-AIxJay_upA.jpeg?width=313&height=313

https://api.bookcreator.com/users/v2/FRxu6kAWV0f7E0Dze49XoAuQaJD3/books/R-iUHzbLSiuhuxmVgErmAQ/assets/N4oz2pajS6exk6ktMOYlfA.jpeg?width=254&height=178

https://api.bookcreator.com/users/v2/FRxu6kAWV0f7E0Dze49XoAuQaJD3/books/R-iUHzbLSiuhuxmVgErmAQ/assets/5A7K8nzwTS662OLdkF5PWg.jpeg?width=778&height=654

https://api.bookcreator.com/users/v2/FRxu6kAWV0f7E0Dze49XoAuQaJD3/books/R-iUHzbLSiuhuxmVgErmAQ/assets/0ULrcgyIQ1mLo8X9AUsaag.png?width=347&height=242

https://api.bookcreator.com/users/v2/FRxu6kAWV0f7E0Dze49XoAuQaJD3/books/R-iUHzbLSiuhuxmVgErmAQ/assets/0WAWeNOaTSqHtNwcaaHONw.jpeg?width=272&height=281

Một số bộ sử được biên soạn như “Đại Việt sử ký”, “Lam Sơn thực lục”, “Đại Việt sử ký toàn thư”, địa lý thì có “Dư địa chí”, “An Nam hình thắng đồ” tiêu biểu với các tác giả Phan Phu Tiên, Lê Văn Hưu, Ngô Sĩ Liên, Nguyễn Trãi, Đàm Văn Lễ…. Vua Lê Thánh Tông cũng cho biên soạn bộ “Thiên Nam dư hạ” gồm 100 quyển, ghi toàn bộ các thiết chế chính trị, kinh tế, xã hội của nhà nước đương thời.

Từ thế kỷ X, Hoa Lư đã là một đô thị với nhiều cung điện đền đài. Năm 1010, Lý Thái Tổ dời đô về Thăng Long thì một trung tâm văn hoá nghệ thuật mới được hình thành. Trong các thế kỷ X – XIV những công trình nghệ thuật Phật giáo được xây dựng ở khắp mọi nơi như chùa Diên Hựu (chùa Một Cột) xây dựng năm 1049 đời vua Lý Thái Tông.

“Giữa hồ dựng lên một cột đá, trên cột đá nở một bông sen ngàn cánh, trên bông sen lại gác một toà điện, trên điện đặt tượng Phật vàng. Ngoài hồ có hành lang chạy vẽ xung quanh và có cầu vồng để đi qua…” &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;(Theo :&nbsp;Đại Việt sử ký toàn thư)

VR3D Di sản Việt nam - Chùa Diên Hựu thời Lý.

Video thực tế ảo Chùa Diên Hữu thời Lý

Qua video về chùa Một Cột trên, em có nhận xét gì về nét độc đáo của công trình nghệ thuật này ?

&nbsp;“Hiền tài là nguyên khí của quốc gia”, nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh, rồi lên cao, nguyên khí suy thì thế nước yếu, rồi xuống thấp. Vì vậy các đấng thánh đế minh vương chẳng ai không lấy việc bồi dưỡng nhân tài, kén chọn kẻ sĩ, vun trồng nguyên khí&nbsp;&nbsp;làm việc đầu tiên. &nbsp;

Nho học cũng từng bước phát triển.

Những quan niệm về tam cương, ngũ thường, trung quân và truyền thống “Tôn sư trọng đạo” cũng hình thành và được nhân dân tiếp nhận.&nbsp;

&nbsp;(Trích bia tiến sĩ Thân Nhân Trung tại Văn Miếu Hà Nội) &nbsp;Thân Nhân Trung đỗ tiến sĩ năm 1469 thời vua Lê Thánh Tông.

Văn bia tiến sĩ đầu tiên khoa thi nho học năm Nhâm Tuất (1442) do Thân Nhân Trung soạn lời.

Ban đầu các chùa là nơi dạy học chữ nho (chữ Hán) và các sách kinh sử. Về sau nhiều nhà nho không làm quan ở nhà dạy học. Một trong những người thầy giáo xuất sắc thời đó là Chu Văn An.&nbsp;Chính thầy Chu Văn An là người đã đưa ra tư tưởng “gắn liền học với hành” làm cơ sở cho nho học Đại Việt chống lại những quan điểm gò bó của nho học Tống Nho (Trung Quốc). Tuy nhiên, giáo dục Nho học không tạo điều kiện cho sự phát triển kinh tế.

Chu Văn An (1292– 1370)

https://assets.api.bookcreator.com/templates/ZnPnPb6IoK7dznLAsRB6/assets/-MRzEqt0pe6aZDOsaGQ8.png?width=1079&height=810

Phần 01: Tư tưởng, tôn giáo, tín ngưỡng Phần 02: Giáo dục Phần 03: Văn học Phần 04: Nghệ thuật Phần 05: Khoa học - kỹ thuật

04 10 16 24 40

Múa rối nước: CHÚ TỄU & MÚA RỒNG

Tiết mục múa rối nước: CHÚ TỄU và MÚA RỒNG là hai trong số rất nhiều tiết mục nổi tiếng của loại hình nghệ thuật này.

Vào cuối thế kỷ XIV, một khu thành lớn được xây dựng ở Vĩnh Lộc (Thanh Hoá) – sau này thường được gọi là “thành nhà Hồ”, đánh dấu một bước phát triển mới&nbsp;&nbsp;của nghệ thuật xây dựng. Sang thế kỷ XV, các vua Lê không chủ trương xây nhiều công trình mới chỉ tu sửa lại Văn Miếu, cung điện và kinh thành Thăng Long. Tiêu biểu cho thời kỳ này nghệ thuật kiến trúc điêu khắc của điện Lam Kinh và khu lăng mộ đền thờ của các vua Lê ở Thanh Hoá.

Chùa Dâu - Bắc Ninh (là tổ đình cổ xưa nhất của Phật giáo Việt nam, du nhập từ Ấn Độ cách đây 1800 năm)

Tượng Phật A Di Đà chùa Phật Tích - Bắc Ninh

&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;“Ta thường tới bữa quên ăn, nữa đêm vỗ gối, ruột đau như cắt, nước mắt đầm đìa; chỉ giận chưa thể lột da, ăn gan, uống máu quân thù; dẫu cho trăm thân ta phơi ngoài nội cỏ, nghìn thây ta bọc trong da ngựa cũng nguyện xin làm”&nbsp;&nbsp;

&nbsp;&nbsp;(Trích&nbsp;Hịch tướng sĩ&nbsp;của Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn)

Bạch Đằng giang phú&nbsp;của Trương Hán Siêu-&nbsp;khoảng 50 năm sau chiến thắng Mông- Nguyên 1288, thế kỷ XIV.

&nbsp;(Tụng giá hoàn Kinh sư&nbsp;&nbsp;của Trần Quang Khải)

Bình Ngô đại cáo&nbsp;của Nguyễn Trãi,&nbsp;&nbsp;sau chiến thắng Lam Sơn 1427, thế kỷ XV.

Khác với chữ Chăm được sáng tạo từ chữ Phạn của Ấn Độ (sử dụng phổ biến trước kia ở Miền Trung Việt Nam), chữ Nôm ra đời trên cơ sở học tập chữ Hán từ thế kỷ XI – XII. Bên cạnh thơ văn chữ Hán, văn học chữ Nôm đã giữ một vị trí quan trọng, các nho si, quan lại bắt đầu sáng tác thơ bằng chữ Nôm. Nhà vua cũng xem chữ Nôm là một phương tiện để thể hiện tư&nbsp;&nbsp;tưởng và tình cảm của mình. Nguyễn Trãi không những là nhà văn chính luận kiệt xuất và còn là nhà thơ khai sáng ra văn học tiếng Việt.&nbsp;

Tác phẩm văn học Nôm tiêu biểu

Các văn bản bằng chữ Nôm

Sự xuất hiện của chữ Nôm (Vào khoảng thế kỷ X – XI, đến giữa thế kỷ XIII thì bước đầu hoàn chỉnh) đáng được coi là cái mốc lớn trên con đường tiến lên của lịch sử dân tộc, khi nước nhà vững bước tiến vào kỷ nguyên độc lập, tự chủ, thống nhất. &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;(Kỷ yếu Hội thảo về xã hội thời Lý – Trần)&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; Hàn Thuyên, người đầu tiên sáng tạo ra chữ Nôm ghép từ nghĩa của chữ Hán&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;

“Quốc âm thi tập” của Nguyễn Trãi

“Hồng Đức quốc âm thi tập” của Lê Thánh Tông

Nghệ thuật đúc chuông và tạc tượng cũng rất phát triển.&nbsp;

An Nam Tứ Đại Khí: tháp Báo Thiên, chuông Quy Điền (ở chùa Diên Hựu), Vạc Phổ Minh (ở chùa Phổ Minh) và tượng Phật chùa Quỳnh Lâm (cao 20m ở Quảng Ninh)

Rồng đá thềm điện Kính Thiên - Thăng Long

An Nam Tứ Đại Khí - 4 Quốc Bảo Bằng Đồng Của Đại Việt Thời Lý, Trần

Xuất hiện nhiều tác phẩm điêu khắc mang những hoạ tiết hoa văn độc đáo như rồng mình trơn cuộn trong lá đề, bông cúc nhiều cánh, bệ chân cột hình hoa sen nở…cùng nhiều bức phù điêu có hình các cô tiên, các vũ nữ vừa múa vừa đánh đàn. Đồ gốm được tráng men ngọc, men xanh, in hình người, hình thú, hoa lá. Đặc biệt nghệ thuật kiến trúc của các thế kỷ X – XV vào giai đoạn sau, chịu ảnh hưởng nhiều của phong cách nghệ thuật Chăm Pa như tượng linh điểu (Garuda), người có cánh đánh trống (Kinnari).

Rồng đá thềm điện Lam Kinh - Thanh Hoá

Giai đoạn từ thế kỷ X đến XV, là giai đoạn dân tộc ta giành được quyền độc lập tự chủ và liên tiếp lập được nhiều kỳ tích trong các cuộc kháng chiến chống quân xâm lược nên văn học giai đoạn này mang nội dung yêu nước với âm hưởng hào hùng và lòng tự hào dân tộc.

MỘT SỐ TÁC PHẨM TIÊU BIỂU

Chiếu dời đô của Lý Công Uẩn

Trước thế kỷ XIII, văn học mang nặng tư&nbsp;&nbsp;tưởng Phật giáo, thơ văn sáng tác chủ yếu là của các nhà sư như Ngô Chân Lưu, Mãn Giác Thiền Sư…Tiêu biểu là những tác phẩm “Vận Nước”, “Chiếu dời đô” và bài thơ “Sông núi nước Nam”...

Thế kỷ XIII – XV (thời Trần và đầu thời Lê) văn học tiếp tục phát triển với các bài phú, thơ... tiêu biểu như “Hịch tướng sĩ”, “Phò giá về kinh”, “Phú sông Bạch Đằng”, "Quân trung từ mệnh", "Bình Ngô đại cáo"...

Em có nhận xét gì qua hai câu thơ của Trần Nguyên Đán vào cuối thế kỷ XIV : “Tướng võ, quan hầu đều biết chữ / Thợ thuyền, thư lại cũng hay thơ.” ?

Trắc nghiệm khách quan Văn hoá Đại Việt thế kỷ X - XV

Triển lãm tác phẩm nghệ thuật thế kỷ X - XV

https://api.bookcreator.com/users/v2/FRxu6kAWV0f7E0Dze49XoAuQaJD3/books/R-iUHzbLSiuhuxmVgErmAQ/assets/loay5vwAQMSQ3wUdcpYWkg.jpeg?width=270&height=329

Tượng đầu rồng trang trí nóc mái, thời Lý

https://api.bookcreator.com/users/v2/FRxu6kAWV0f7E0Dze49XoAuQaJD3/books/R-iUHzbLSiuhuxmVgErmAQ/assets/PC72JNb9RpSrcprsgYaq9Q.jpeg?width=252&height=337

Tượng hình rồng thời Lý

Tượng đầu chim phương thời Trần

https://api.bookcreator.com/users/v2/FRxu6kAWV0f7E0Dze49XoAuQaJD3/books/R-iUHzbLSiuhuxmVgErmAQ/assets/dqLF5mM2S5qw7osHXEmANg.jpeg?width=438&height=290

https://api.bookcreator.com/users/v2/FRxu6kAWV0f7E0Dze49XoAuQaJD3/books/R-iUHzbLSiuhuxmVgErmAQ/assets/VLfas40ESXmtJXzil1xGBg.jpeg?width=295&height=293

Gạch trang trí hình rồng thời Lý và hoa cúc dây

https://api.bookcreator.com/users/v2/FRxu6kAWV0f7E0Dze49XoAuQaJD3/books/R-iUHzbLSiuhuxmVgErmAQ/assets/RBZo3CSBQq63H8XPULSzKg.jpeg?width=252&height=378

Rồng đá đền thờ Lê Văn Thịnh (tiến sĩ thời Lý)

https://api.bookcreator.com/users/v2/FRxu6kAWV0f7E0Dze49XoAuQaJD3/books/R-iUHzbLSiuhuxmVgErmAQ/assets/lCMNYRrOTcOkRn9j_7FbMA.jpeg?width=252&height=378

Tượng vũ công đầu người mình chim Kinnara

&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Tóm lại&nbsp;: Văn hoá Việt Nam thế kỷ X – XV, trọng tâm là thời Lý – Trần – Lê mà lịch sử thường gọi là Văn hoá Đại Việt hay Văn hoá Thăng Long đã đạt trình độ phát triển cao và toàn diện. Vừa giành được độc lập, nhân dân Đại Việt đã phát huy mọi khả năng để tạo nên một nền văn hoá dân tộc đa dạng, phong phú, đặc sắc vừa tiếp nối văn hoá cổ truyền, vừa tiếp nhận ảnh hưởng các nền văn hoá các nước xung quanh, tạo cơ sở bền vững cho những thành tựu văn hoá dân tộc của các giai đoạn lịch sử tiếp theo.&nbsp;&nbsp;

https://api.bookcreator.com/users/v2/FRxu6kAWV0f7E0Dze49XoAuQaJD3/books/R-iUHzbLSiuhuxmVgErmAQ/assets/Cro-5REaQXOGTHlQeyY73g.png?width=386&height=390

Đúng như lời của Nguyễn Trãi :&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;“Duy ngã Đại Việt chi quốc &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Thực vi văn hiến chi ba”

https://api.bookcreator.com/users/v2/FRxu6kAWV0f7E0Dze49XoAuQaJD3/books/R-iUHzbLSiuhuxmVgErmAQ/assets/P0IrEvsuR-qPEJBYHrZ5rg.jpeg?width=298&height=251

https://api.bookcreator.com/users/v2/FRxu6kAWV0f7E0Dze49XoAuQaJD3/books/R-iUHzbLSiuhuxmVgErmAQ/assets/_IysmlQ4T2q_EKAFkb12YQ.jpg?width=481&height=312

(nghĩa là : “Nước Đại Việt ta thực sự là một nước văn hiến”)&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;(Theo&nbsp;Bình Ngô đại cáo)&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;

Về quân sự có “Binh thư yếu lược” được tương truyền là của Trần Quốc Tuấn. Toán học có “Đại thành toán pháp” của Lương Thế Vinh, “Lập thành toán pháp” của Vũ Hữu. Việc xây dựng thành Nhà Hồ và các bảo tháp ở các chùa cao hàng chục trượng chắc chắn đòi hỏi một trình độ toán học cao. Thiên văn cũng được quan tâm, lịch sử đã từng nói đến những cột đồng hồ ở cung vua và những “lung linh nghi” để khảo nghiệm thời tiết. Tư đồ Trần Nguyên Đán cũng là một nhà thiên văn học.

https://api.bookcreator.com/users/v2/FRxu6kAWV0f7E0Dze49XoAuQaJD3/books/R-iUHzbLSiuhuxmVgErmAQ/assets/FRW9N7Q7S2Sgl37oeCZfVA.webp?width=407&height=391

https://api.bookcreator.com/users/v2/FRxu6kAWV0f7E0Dze49XoAuQaJD3/books/R-iUHzbLSiuhuxmVgErmAQ/assets/GM_hhQUhQ7ONHMRlUetPOQ.jpeg?width=240&height=377

https://api.bookcreator.com/users/v2/FRxu6kAWV0f7E0Dze49XoAuQaJD3/books/R-iUHzbLSiuhuxmVgErmAQ/assets/jMJW0UENRg2UZ8OX2qIddA.webp?width=662&height=461

“Đạo giáo của đức Phật là phương tiện để mở lòng mê muội, là con đường soi rõ lẽ tử sinh. Trách nhiệm nặng nề của tiên thánh là mực thước cho tương lai, nêu khuôn phép cho hậu thế”. &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;

(Theo sách :&nbsp;Thiền tông chỉ nam&nbsp;&nbsp;của Trần Thái Tông)

[ĐIỂM ĐẾN] Đền Ngọc Sơn - Hồ Gươm

“Kiến trúc của đền Ngọc Sơn là một hệ thống liên hoàn ẩn chứa dấu ấn của cả ba hệ tư tưởng – tôn giáo : Nho, Phật và Đạo hoà quyện với nhau thật tự nhiên (…) Nhìn từ ngoài vào, Tháp Bút – Đài Nghiên thể hiện tinh thần của Đạo Nho ; trong chính điện lại thờ các vị thần của Đạo Giáo (…) Phật A Di Đà được phối thờ ở hậu cung theo mô hình tiền Thánh hậu Phật thường gặp trong nhiều ngôi đền ở Việt Nam.

(Theo Lương Quỳnh Khuê, Tạp chí truyền hình Hà Nội 2005)

Đĩa trang trí hình rồng thời Lê sơ

https://api.bookcreator.com/users/v2/FRxu6kAWV0f7E0Dze49XoAuQaJD3/books/R-iUHzbLSiuhuxmVgErmAQ/assets/bgSSC5MWRd6TfPJQTYmj1Q.jpeg?width=350&height=263

Đĩa gốm hoa lam, thế kỷ XV

https://api.bookcreator.com/users/v2/FRxu6kAWV0f7E0Dze49XoAuQaJD3/books/R-iUHzbLSiuhuxmVgErmAQ/assets/b1g1hVhLTBCUgP7L1KhNZw.png?width=290&height=274

Bát ăn cơm vẽ hình rồng thời Lê sơ

https://api.bookcreator.com/users/v2/FRxu6kAWV0f7E0Dze49XoAuQaJD3/books/R-iUHzbLSiuhuxmVgErmAQ/assets/fXfPFsAySkmgVCmJJEoASg.png?width=247&height=332

https://api.bookcreator.com/users/v2/FRxu6kAWV0f7E0Dze49XoAuQaJD3/books/R-iUHzbLSiuhuxmVgErmAQ/assets/75b66mhNQPCfSoTUKgCD8w.png?width=280&height=302

Liễn có nắp đậy thời Lê sơ

Cuối thế kỷ XIV, do nhu cầu quốc phòng đã tạo điều kiện cho các quan xưởng, dưới sự chỉ đạo của Hồ Nguyên Trừng đã chế tạo súng thần cơ sang pháo và đóng các thuyền chiến có lầu.

Câu hỏi thảo luận

1. Lập bảng thống kê các thành tựu khoa học kỹ thuật ở các thế kỷ X – XV ? 2. Hãy nêu nhận định chung về nền văn hoá Việt Nam giai đoạn từ thế kỷ X đến XV ?

Thần cơ sang pháo là phát minh lớn về vũ khí của thời nhà Hồ, cũng như của toàn lịch sử dân tộc. Đây là thành quả sáng tạo của nhà sáng chế lỗi lạc Hồ Nguyên Trừng. Đây được coi là kiểu đại bác đầu tiên ở nước ta, sử dụng đạn đúc bằng chì, gang hoặc đá, có sức công phá rất cao. Sau khi nhà Hồ thua trận trước quân Minh, vua nhà Minh đã bắt Hồ Nguyên Trừng về dạy cách chế súng thần cơ để trang bị cho quân đội của mình.

Bên cạnh thần cơ sang pháo, Hồ Nguyên Trừng cũng chế tạo ra thuyền Cổ lâu – một loại thuyền chiến lớn đóng đinh sắt, có hai tầng boong với hàng chục tay chéo và hai người điều khiển một mái chèo. Đáy thuyền được làm thêm một “đáy” nữa, chia bụng thuyền làm hai phần: phần dưới để lính chèo thuyền, phần trên giấu lính chiến đấu. Cổ lâu thuyền vừa được dùng để tải lương, vừa sẵn sàng chiến đấu khi được trang bị súng Thần cơ đầy uy lực.

Nghệ thuật sân khấu

Nghệ thuật sân khấu như chèo, tuồng, ra đời từ sớm và ngày càng phát triển. Múa rối nước là một nghệ thuật đặc sắc phát triển thời Lý.&nbsp;

“Hàng nghìn chiếc thuyền bơi giữa dòng nhanh như chớp…Làn nước lung linh, rùa vàng nổi lên đội ba quả núi…lộ vân trên vỏ và xoè bốn chân, nhe răng trợn mắt…Các thần tiên xuất hiện, nét mặt thuần nhị thanh tâm há phải đâu vẻ đẹp của người trần thế, tay nhỏ nhắn mềm mại múa điệu hồi phong…”&nbsp; &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;(Văn bia&nbsp;Sùng Thiện diên linh, ở Hà Nam, khắc năm 1121)

https://api.bookcreator.com/users/v2/FRxu6kAWV0f7E0Dze49XoAuQaJD3/books/R-iUHzbLSiuhuxmVgErmAQ/assets/wB5k3N7bTlar7O1Clu0AKg.png?width=605&height=296

https://api.bookcreator.com/users/v2/FRxu6kAWV0f7E0Dze49XoAuQaJD3/books/R-iUHzbLSiuhuxmVgErmAQ/assets/xThmBg24Sc2vTIom3ZRfig.png?width=318&height=352

https://api.bookcreator.com/users/v2/FRxu6kAWV0f7E0Dze49XoAuQaJD3/books/R-iUHzbLSiuhuxmVgErmAQ/assets/cDH0Ro_-QxWRR3l4er5TVw.png?width=770&height=514