Ιχνηλατώντας το 1821

Το παρόν ebook διαμορφώθηκε από μαθητές της Γ΄γυμνασίου του 1ου Γυμνασίου Σοφάδων, κατά το σχολικό έτος 2020-2021, στο πλαίσιο του σχολικού πολιτιστικού προγράμματος
"Ιχνηλατώντας το 1821".

Οι μαθητές συνεργαζόμενοι συγκέντρωσαν το υλικό, το οποίο παρουσιάζει πολλές πλευρές της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.

Σκοπός του προγράμματος υπήρξε η ενθάρρυνση των μαθητών, μέσω της ανακαλυπτικής και συνεργατικής μάθησης, να κατανοήσουν την αξία και το μέγεθος της επανάστασης των Ελλήνων το 1821.

Αξιοποιώντας τα σύγχρονα τεχνολογικά μέσα στη διάρκεια της εξ αποστάσεως σχολικής διδασκαλίας (λόγω της πανδημίας του covid 19) κατόρθωσαν να αποτυπώσουν ζωντανά τα πρόσωπα, τους τόπους, τα γεγονότα, τις σημαίες και τα όπλα των επαναστατημένων Ελλήνων.

Μαυρογεώργου Ελένη
Φιλόλογος

Περιεχόμενα

1. Φιλελληνισμός - Φιλέλληνες

2. Φιλική Εταιρεία

3. Άνδρες αγωνιστές του 1821

4. Γυναίκες αγωνίστριες του 1821

5. Τα όπλα της Επανάστασης του 1821

6. Σημαντικοί τόποι της Επανάστασης του 1821

7. Τα πλοία της Επανάστασης του 1821

8. Ο κλήρος στην Επανάσταση του 1821

9. Μνημεία μνήμης του 1821

10. Η Επανάσταση του 1821 στα Μουσεία

11. Πίνακες εμπνευσμένοι από το 1821

12. Δημοτικά τραγούδια για το 1821

13. Padlet (Οι σημαίες των Ελλήνων του 1821)

04

09

12

16

25

30

40

48

56

68

79

97

103

Φιλελληνισμός

Ως ιδεολογικό και πολιτικό κίνημα και ως λογοτεχνικό ρεύμα, αυτή η αγάπη των ξένων αλλά και η δηλούμενη εύνοια και το ενδιαφέρον υπέρ των ελληνικών θέσεων, ιδιαίτερα κατά την περίοδο πριν και κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821 με ηθική και υλική συμπαράσταση, καθιερώθηκε να λέγεται Φιλελληνισμός.

Ο Φιλελληνισμός αναπτύχθηκε σε ευρωπαϊκές χώρες και στην Αμερική δείχνοντας εξαιρετική συμπάθεια προς τους Έλληνες καθώς και οτιδήποτε ελληνικό. Προσέφερε σημαντική βοήθεια στην ελληνική υπόθεση, αφενός με την αποστολή χρημάτων, εφοδίων και εθελοντών και αφετέρου ασκώντας πίεση στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, ώστε να προχωρήσουν σε μια ευνοϊκή ρύθμιση για τους Έλληνες επαναστάτες.

Οι κύριες αιτίες του φιλελληνισμού ήταν :
1. Ο κλασικισμός και ο θαυμασμός προς την αρχαία Ελλάδα, οι αναμνήσεις της Αρχαιότητας, τις οποίες ανακαλούσε ο αγώνας των Ελλήνων, οι οποίοι θεωρούνταν απόγονοι εκείνων που δημιούργησαν τον Δυτικό πολιτισμό.

2. Επιπλέον, ο χαρακτήρας της Ελληνικής Επανάστασης θεωρήθηκε από πολλούς, λόγω της θρησκευτικής διαφοράς μεταξύ των Ελλήνων και των Τούρκων, αγώνας των καταπιεσμένων Χριστιανών απέναντι στους κατακτητές τους Μουσουλμάνους, ένας πόλεμος του σταυρού εναντίον της ημισελήνου.

3. Ο πολιτικός φιλελευθερισμός, ό,τι απέμεινε από τη Γαλλική Επανάσταση, και η αντίσταση προς κάθε αντιδραστική κίνηση (Παλινόρθωση στη Γαλλία, Ιερή Συμμαχία)

4. Το εθνικό στοιχείο της Ελληνικής Επανάστασης, το γεγονός δηλαδή ότι επρόκειτο για την εξέγερση ενός λαού που επιχειρούσε με σκληρές θυσίες να επιτύχει την εθνική του αποκατάσταση.

Φιλέλληνες

Οι Φιλέλληνες βοήθησαν σημαντικά την Ελληνική Επανάσταση. Όχι μόνο με τα γραπτά, τις ιδέες και τις απόψεις τους, αλλά, κάποιοι, και με τη ζωή τους. Πολλοί Γερμανοί, Γάλλοι, Ιταλοί, Πολωνοί, Ελβετοί και Άγγλοι, συμμετείχαν ενεργά στον ένοπλο αγώνα, παίρνοντας μέρος σε μάχες εναντίον των Τούρκων.

Στους Φιλέλληνες συγκαταλέγονταν ρομαντικοί διανοούμενοι, πολιτικοί, έμποροι, τραπεζίτες, λάτρεις της αρχαίας Ελλάδας, στρατιωτικοί και κυνηγημένοι επαναστάτες.

Η πρώτη αποστολή φιλελλήνων έφτασε στην επαναστατημένη Ελλάδα τον Ιούνιο του 1821, με έξοδα του Δημήτριου Υψηλάντη. Το πρώτο Τάγμα των Φιλελλήνων συγκροτήθηκε τον Μάιο του 1822 και συμμετείχε στη μάχη στο χωριό Πέτα της Άρτας, όπου, όμως, είχε τεράστιες απώλειες και διαλύθηκε.

Πολλές φιλελληνικές επιτροπές ιδρύθηκαν στη Γαλλία και την Αγγλία, το Βέλγιο και την Ολλανδία, που στρατολογούσαν μέλη και βοηθούσαν τον ελληνικό αγώνα για ανεξαρτησία.

Μέλη των επιτροπών αυτών ήταν και σημαντικοί διανοούμενοι, όπως ο Γάλλος συγγραφέας Βίκτωρ Ουγκώ και ο Άγγλος νεαρός ποιητής λόρδος Μπάιρον.

Λόρδος Βύρων

Ιωάννης-Γαβριήλ Εϋνάρδος

Ιωάννης – Ιάκωβος Μάγερ

Σαντόρε ντι Σανταρόζα

Ο Βαρόνος Μπάιρον, γνωστός στην Ελλάδα ως Λόρδος Βύρων, ήταν Άγγλος αριστοκράτης, ποιητής και πολιτικός. Ο Τζορτζ Γκόρντον Μπάιρον, γεννήθηκε στο Λονδίνο και καταγόταν από αριστοκρατική οικογένεια. Την άνοιξη του 1824 αρρώστησε με πυρετό και πέθανε στο πλευρό των Ελλήνων επαναστατών στο Μεσολόγγι σε ηλικία 36 χρονών. Ο θάνατός του συγκλόνισε τους Έλληνες, που τον ανακήρυξαν εθνικό ήρωα.

Ελβετός φιλέλληνας, από τους πρωτεργάτες της ελληνικής δημοσιογραφίας. Σπούδασε φαρμακευτική και στη συνέχεια ξεκίνησε σπουδές ιατρικής, τις οποίες δεν ολοκλήρωσε. Ήταν πνεύμα ανήσυχο, φιλελεύθερο, αλλά και τυχοδιωκτικό. Ήρθε στην Ελλάδα, εγκαταστάθηκε στο Μεσολόγγι και παντρεύτηκε Ελληνίδα. Σύντομα, έγινε αρχισυντάκτης σε μια από τις πρώτες ελληνικές εφημερίδες, τα “Ελληνικά Χρονικά”.

Ελβετός τραπεζίτης, φιλέλληνας, που τιμήθηκε με τον τίτλο του ευεργέτη του ελληνικού έθνους. Κατά την επανάσταση του ’21, διέθεσε τεράστια ποσά υπέρ των Ελλήνων και παρενέβη επανειλημμένα στην ευρωπαϊκή διπλωματία για το δίκιο των Ελλήνων. Μετά την δολοφονία του Καποδίστρια, έδειξε προσωπικό ενδιαφέρον για την συγκρότηση της ελληνικής εθνικής οικονομίας και συνέβαλε καταλυτικά στην ίδρυση της Εθνικής Χρηματιστικής Τράπεζας.

Ο Κόμης Σαντόρε ντι Σανταρόζα, ήταν Ιταλός στρατιωτικός, επαναστάτης και σπουδαίος φιλέλληνας. Έλαβε μέρος σε όλες τις μάχες κατά του Ναπολέοντα σε ιταλικό έδαφος. Ακολούθησε τον Μαυροκορδάτο στην εκστρατεία της Πύλου, ως απλός στρατιώτης με το όνομα Ντερόσι. Τραυματίστηκε βαριά από τα στρατεύματα του Ιμπραήμ Πασά και αρνούμενος να παραδοθεί, τον σκότωσε ένας Αιγύπτιος στρατιώτης.

Βίκτωρ Ουγκώ

Τζωρτζ Κάνινγκ

Κάρολος Νόρμαν

Σαμουήλ Γκρίντλευ Χάου

Οι πρώτες του ποιητικές αναφορές σχετικά με τον αγώνα των Ελλήνων εμφανίζονται το 1826 με τη δημοσίευση στον γαλλικό Τύπο του ποιήματος Τα Κεφάλια του Σαραγιού (Les têtes du serail), εμπνευσμένου από την Έξοδο του Μεσολογγίου, όπου εμφανίζονται μεταξύ των 6000 κεφαλών, που είχαν αποσταλεί στο σαράγι να συνομιλούν μεταξύ τους τα τρία κεφάλια του Μάρκου Μπότσαρη, του Επισκόπου Ρωγών Ιωσήφ και του Κωνσταντίνου Κανάρη.

Στις αρχές του 1822, ο Κάρολος Νόρμαν μαζί με άλλους Φιλέλληνες, αναχώρησε για την Ελλάδα για να συμπαρασταθεί στους Έλληνες Επαναστάτες κατά τον ξεσηκωμό τους ενάντια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Υπηρέτησε ως αρχηγός του επιτελείου του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου στην καταστροφική Μάχη του Πέτα στις 4 Ιουλίου 1822, και απεβίωσε από τα τραύματά του λίγους μήνες αργότερα στο Μεσολόγγι.

Ο Τζωρτζ Κάνινγκ, υπουργός εξωτερικών της Μεγάλης Βρετανίας που στήριξε την ελληνική επανάσταση. Το 1824 η Βρετανική κυβέρνηση υποστήριξε τον αγώνα των Ελλήνων για ανεξαρτησία από την Οθωμανική αυτοκρατορία και το 1826 ο Κάνινγκ υπέγραψε με τη Γαλλία και τη Ρωσία συνθήκη ειρήνης ανάμεσα στην Τουρκία και την Ελλάδα. Τον Απρίλιο του 1827 ο Κάνινγκ σχημάτισε κυβέρνηση και προώθησε την ανεξαρτησία της Ελλάδας. Πέθανε τρεις μήνες αργότερα από πνευμονία.

Ο Χάου, Αμερικανός γιατρός, παρακολουθώντας τα νέα για την εξέλιξη της ελληνικής επανάστασης στην Ευρώπη εναντίον της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, ενθουσιάστηκε με την ιδέα του απελευθερωτικού αγώνα παρακινούμενος και από τον ενθουσιασμό του για τον Λόρδο Βύρωνα του οποίου ήταν θαυμαστής. Ο Χάου με την άφιξη του στην Ελλάδα εντάχθηκε στις δυνάμεις των Ελλήνων επαναστατών ως χειρουργός, αλλά ανέλαβε και διοικητικές υποχρεώσεις στρατιωτικής φύσεως.