Ομηρικός Ύμνoς στη Δήμητρα, μια προσπάθεια εικονογράφησης

Εικονογράφηση: Β΄ Λυκείου Καλλιτεχνικού Γυμνασίου - Λυκειακές Τάξεις Αθηνών, κατεύθυνση εικαστικών

Κείμενα σε νεοελληνική μετάφραση:
Η αρπαγή της Περσεφόνης, στ. 1-87. Μαρωνίτης, Δημήτρης, Ν (1993). «Ύμνος "Εις
Δήμητρα"». Αθήνα: Εταιρεία Σπουδών Μωραΐτη.

Η ίδρυση των Ελευσινίων μυστηρίων, στ. 459-495. Κοπανίτσας, Δ. (2005). Ομηρικοί Ύμνοι: "Στη Δήμητρα", "Στον Απόλλωνα". Αθήνα: Ροδακιό

Τα παραπάνω κείμενα αλιεύθηκαν από: https://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/encyclopedia/epic/page_053.html

Στο πλαίσιο του πολιτιστικού προγράμματος «Από την Αθήνα στην Ελευσίνα. Μία πολιτιστική διαδρομή στο χθες και το σήμερα» που υλοποιήθηκε από τη Β΄ λυκείου του Καλλιτεχνικού Γυμνασίου Αθηνών, κατά το σχολικό έτος 2023-24, οι μαθήτριες και οι μαθητές της κατεύθυνσης εικαστικών μελέτησαν το μυθολογικό κύκλο της Δήμητρας και της Κόρης.

Οι μύθοι της Δήμητρας και της Περσεφόνης συνδέονται με τους κύκλους της φύσης, τη γονιμότητα της γης, τις γεωργικές καλλιέργειες, τη ζωή, το θάνατο, την καλλιέργεια των τεχνών και την ελπίδα για πνευματική αναγέννηση.
Σε δεύτερη ανάγνωση, προεκτείνοντας τους βασικούς νοηματικούς άξονες, ως προϋποθέσεις της ανανέωσης της ζωής και της άνθισης του πολιτισμού, μπορούμε να συνδέσουμε την επίκληση της ειρήνης, της αγάπης, του έρωτα.

Τα παιδιά που συμμετείχαν στο πολιτιστικό πρόγραμμα, μελέτησαν πολλές πηγές, εμπνεύστηκαν από τον ομηρικό ύμνο στη Δήμητρα και επιχείρησαν να τον εικονογραφήσουν.

Στο ψηφιακό αυτό λεύκωμα παρουσιάζονται μερικά από τα έργα των μαθητών και μαθητριών που δημιουργήθηκαν με αφορμή του στίχους του ομηρικού ποιήματος, όπως τους αντιλαμβάνονται μέσα από το φίλτρο της σύγχρονης ζωής και των βιωμάτων τους.

Επίσης, παρουσιάζονται εικόνες από τα τρία εργαστήρια εικονογράφησης με θέμα την παραγωγή αφίσας, που υλοποιήθηκαν στο εικαστικό εργαστήρι του σχολείου μας, με την ευκαιρία της επίσκεψης ομάδας μαθητών του σλοβακικού σχολείου "Súkromná škola umeleckého priemyslu Bohumila Baču" (αγγλική ονομασία: Bohumil Bača´s private school of art industry), στο πλαίσιο προγράμματος Erasmus.

Δημιουργήθηκαν μικτές ομάδες από σλοβάκους/-ες και έλληνες/-ίδες μαθητές/-τριες, οι οποίες συνεργάστηκαν και δημιούργησαν από κοινού ψηφιακές αφίσες με θέματα εμπνευσμένα από τους μύθους της Δήμητρας και της Κόρης.

Υπεύθυνες καθηγήτριες: Μάντυ Αλμπάνη, Διαμαντούλα Σμηλάνη, Ιωάννα Τζάμπα.

Η αρπαγή της Περσεφόνης, στ. 1-87

Τη Δήμητρα -θεά καλλίκομη, σεμνή- θα υμνήσω,
την ίδια και την κόρη της με τα λεπτά σφυρά·
ο Αϊδωνεύς την άρπαξε, ο Ζευς τού την εχάρισε,
βαρύχτυπος, βροντόφωνος· κι από τη Δήμητρα,
οπού κρατεί χρυσό σπαθί κι ωραίους καρπούς,
τη χώρισε, την ώρα που έπαιζε με τις βαθύκολπες Ωκεανίδες.
Μαζεύοντας λουλούδια, ρόδα και κρόκο,
όμορφους μενεξέδες σε μαλακό λιβάδι,
κρίνα, υάκινθο και νάρκισσο - η Γη τον έσπειρε τον
νάρκισσο,
δόλο της Κόρης με το πρόσωπο ανθισμένο,
γιατί ο Δίας το θέλησε, κάνοντας χάρη στον Πολυδέκτη.

Έλαμπε ο νάρκισσος, θαύμα και θέαμα σε όλους όσοι τον είδαν,
αθάνατοι θεοί και άνθρωποι θνητοί·
από την ίδια ρίζα φύτρωναν μοσχομυρίζοντας άνθη εκατό -
γέλασε τότε ο ουρανός απέραντος από ψηλά,
η γη ολάκερη και τ' αλμυρό το κύμα της θαλάσσης.
Θαμπώθηκεν κι η Κόρη κι έσκυψε, απλώνοντας τα δυο της χέρια,
να πιάσει του κόσμου αυτό το χάρμα.

Ξάφνου ανοίγει η γη,
στο Νύσιο πεδίο,
από βαθιά έγινε πλατιά,
κι ανέβηκε ο βασιλιάς του κάτω κόσμου
με τα άλογά του αθάνατα,
ο πολυώνυμος του Κρόνου γιος.

Βίαια την άρπαξε, την έσυρε
επάνω στο χρυσό του άρμα, ολοφυρόμενη,
ενώ η φωνή της κατακόρυφη αντηχούσε,
καλώντας τον πατέρα της Κρονίδη,
μέγα και πρώτον.
Κι όμως κανείς δεν βρέθηκε, αθάνατος ή και θνητός,
ν' ακούσει την κραυγή της,
μήτε λαμπρόκαρπες οι Ελιές.

Κι ο Ήλιος βασιλεύοντας, ο γιος του Υπερίονα λαμπρός,
συνάκουσε κι αυτός της Κόρης την επίκληση,
καθώς παρακαλούσε τον πατέρα της Κρονίδη -
απόμακρος απ' τους λοιπούς θεούς,
καθόταν σε κατάμεστο ναό
και τις καλές θυσίες των πιστών χαιρόταν.
Όμως εκείνην, με του Διός τη συγκατάθεση,
την έσερνε άθελά της,
πολυσημάντορας και πολυδέκτης,
μ' άλογα αθάνατα,
ο πολυώνυμος του Κρόνου γιος.

Όσο θωρούσε η Κόρη έναστρο τον ουρανό και το βαθύ ψαρίσιο πέλαγος,
όσο τη λάμψη έβλεπε του ήλιου· ελπίζοντας
να ξαναδεί τη σεβαστή της μάνα,
το γένος των αθάνατων θεών·
η ελπίδα ζέσταινε τον σκοτισμένο μεγαλόψυχό της νου,
κι αντήχησαν βουνοκορφές
και βάθη της θαλάσσης
απ' την αθάνατη φωνή της.

Ώσπου την άκουσε η σεμνή μητέρα της
-σφάζει την άμοιρη καρδιά της πόνος,
τον κεφαλόδεσμο, που τα θεσπέσια στόλιζε μαλλιά της,
τον σχίζει με τα χέρια της,
ρίχνει στους ώμους της τον μαύρο πέπλο,
σαν το πουλί ορμά γυρεύοντας,
στεριά και θάλασσα, την Κόρη.