Καραναβάλι

Καρναβάλι ή Αποκριά!!!

Σοφία Ζιώγα εκπαιδευτικός μουσικής

Η λέξη «καρναβάλι» προέρχεται από τις λατινικές λέξεις “ carne” και “vale” που σημαίνει ”αποχαιρέτα το κρέας”.
Στα ελληνικά η αντίστοιχη λέξη είναι Αποκριά , που σημαίνει ”απομακρύνομαι από το κρέας” – ”αποκρέω”.

Το καρναβάλι γίνεται παντού στην Ελλάδα με μασκαράτες ομαδικές, χορούς, γλέντια, σάτιρα και διάφορα ιδιαίτερα έθιμα σε κάθε μέρος. Σαν έθιμο, θεωρείται από τα αρχαιότερα με αφετηρία τις αρχαίες Διονυσιακές Τελετές. Η εξήγηση που δίνεται στις εκδηλώσεις αυτές, είναι ότι με τελετουργίες, ξόρκιζαν το κακό και τον χειμώνα και προετοίμαζαν τον ερχομό της Άνοιξης.

Οι πόλεις με τις μεγαλύτερες και πιο γνωστές καρναβαλικές εκδηλώσεις της χώρας είναι πάρα πολλές. Η Πάτρα, η Ξάνθη, ο Τύρναβος, η Κοζάνη και η Νάουσα. Και φυσικά, νησιώτικα καρναβάλια, όπως της Κέρκυρας, της Κεφαλλονιάς, της Νάξου και της Σκύρου.

Νάουσα

Γενίτσαροι και Μπούλες.

Νεαροί άντρες ντυμένοι με φουστανέλα και κάθε λογής ασημένια και χρυσά κοσμήματα μεταμφιέζονται σε Μπούλες (νύφες) τριγυρνούν και χορεύουν με την συνοδεία του νταουλιού που ηχεί δυνατά, παρασύροντας ντόπιους και επισκέπτες στο κέφι. Η αμφίεση ολοκληρώνεται με το ”πρόσωπο”δηλαδή την μάσκα , που είναι φτιαγμένη από πηλό και ντυμένη με ύφασμα εσωτερικά, ώστε να μη ζεσταίνονται τα πρόσωπά τους.

Πρωταγωνιστές εδώ, είναι ο Γέρος, η Κορέλα και ο Φράγκος. Ο Γέρος, είναι ντυμένος με μαλλιαρή μαύρη κάπα, κουκούλα βοσκού, τσοπάνικο κοντοβράκι, μάσκα από δέρμα μικρού γιδιού και φορτωμένος με πολλά, μεγάλα κουδούνια. Καθώς περπατά, κουνά ρυθμικά το σώμα του, ώστε να ακούγονται οι δυνατοί ήχοι των κουδουνιών.
Ο μύθος λέει ότι ο "Γέρος" αναπαριστά ένα γέρο τσοπάνη που έχασε, κάποια αποκριά, όλα του τα πρόβατα από την βαρυχειμωνιά.
Για να κοινοποιήσει το τραγικό γεγονός στους χωριανούς του, ζώστηκε τα κουδούνια των νεκρών του ζώων και μαζί με την κουρελιασμένη γυναίκα του (κορέλα) περπάτησαν από σοκάκι σε σοκάκι και εβόησε ο τόπος από τη συμφορά.

Σκυριανό καρναβάλι

Οι περιβόητοι " Φανοί" της Κοζάνης

Το χαρακτηριστικό αποκριάτικο έθιμο της Κοζάνης είναι οι Φανοί. Μεγάλες φωτιές, επάνω σε βωμούς, που καίνε σταθερά όλη τη νύχτα, τριγυρισμένες από κόσμο, που τραγουδά, πίνει και χορεύει μέσα στο ξέφρενο κέφι της Κυριακής της Αποκριάς.

Αλευρομουντζουρώματα Καθαρής Δευτέρας στο Γαλαξίδι…

Ένα έθιμο μοναδικό στην Ελλάδα. Οι ρίζες του βρίσκονται κάπου στον 18ο αιώνα, την εποχή των καραβιών. Γαλαξιδιώτες ναυτικοί, εμπνεύστηκαν, βλέποντας παρόμοια θεάματα σε πόλεις της Σικελίας.

Πετάμε χαρταετό την Καθαρή Δευτέρα

«Η ιστορία του χαρταετού έχει βαθιές ρίζες στην αρχαία Κίνα ξεπερνώντας τα 2.400 χρόνια ζωής. Οι λαοί της Ανατολής χρησιμοποιούσαν τους χαρταετούς σε θρησκευτικές εκδηλώσεις. Πίστευαν ότι όσο ψηλότερα ανεβεί ο αετός τόσο πιο τυχεροί θα είναι. Αργότερα ο Μάρκο Πόλο γυρίζοντας από τα ταξίδια του, φέρνει το χαρταετό στην Ευρώπη. Ο Χαρταετός έφθασε στην Ελλάδα πρώτα από τα λιμάνια της Ανατολής στις πόλεις, όπου μπορούσε κανείς να αγοράσει σπάγκο και χρωματιστό χαρτί. Η κατασκευή ενός χαρταετού σήμερα είναι σχετικά εύκολη υπόθεση καθώς υπάρχουν όλα τα υλικά. Αρχικά υλικό κατασκευής των χαρταετών υπήρξε το ξύλο. Στην Ελλάδα το πέταγμα του χαρταετού είναι μέρος των εθίμων της Καθαράς Δευτέρας και συγκεκριμένα του υπαίθριου εορτασμού της, τα λεγόμενα κούλουμα»

Μίκης Θεοδωράκης ~ Χαρταετοί

Αποκριάτικα τραγούδια

Καλόγηρος δουλειά δεν έχει,
τάμπουρ τούμπουρ λε λε λε
καλόγηρος δουλειά δεν έχει,
του τάμπουρ κι του τούμπουρ
και τι δουλειά να κάμει,
τάμπουρ τούμπουρ λε λε λε
και τι δουλειά να κάμει,
του τάμπουρ κι του τούμπουρ.

Ολημερίς πελέκαγε,
τάμπουρ τούμπουρ λε λε λε
ολημερίς πελέκαγε,
του τάμπουρ κι του τούμπουρ
αδράχτια και ροκούλες,
τάμπουρ τούμπουρ λε λε λε
αδράχτια και ροκούλες,
του τάμπουρ κι του τούμπουρ.

ΚΑΛΟΓΕΡΟΣ ΔΟΥΛΕΙΑ ΔΕΝ ΕΧΕΙ

Θράκης

Κι στου παζάρι κατέβαινε,
τάμπουρ τούμπουρ λε λε λε
κι στου παζάρι κατέβαινε,
του τάμπουρ κι του τούμπουρ
να πάει να τις πουλίσει,
τάμπουρ τούμπουρ λε λε λε
να πάει να τις πουλίσει,
του τάμπουρ κι του τούμπουρ

Τ’ αδράχτια πέντε πούλαγε,
τάμπουρ τούμπουρ λε λε λε
τ’ αδράχτια πέντε πούλαγε,
του τάμπουρ κι του τούμπουρ
κι δέκα τις ροκούλες,
τάμπουρ τούμπουρ λε λε λε
κι δέκα τις ροκούλες,
του τάμπουρ κι του τούμπουρ

Κι μι τα γρόσια που `πιρνι,
τάμπουρ τούμπουρ λε λε λε
Κι μι τα γρόσια που `πιρνι,
του τάμπουρ κι του τούμπουρ
σικέρια αγοράζει,
τάμπουρ τούμπουρ λε λε λε
σικέρια αγοράζει,
του τάμπουρ κι του τούμπουρ