Loading...
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ: ΧΘΕΣ, ΣΗΜΕΡΑ, ΑΥΡΙΟ.
Loading...
Loading...
Ένα ηλεκτρονικό βιβλίο από τους μαθητές της ΣΤ Τάξης
του 4ου Δημοτικού Σχολείου Καλυβίων
στα πλαίσια του μαθήματος "Εργαστήρια Δεξιοτήτων".
Loading...
Υπεύθυνοι Εκπαιδευτικοί: Χριστίνα Βασιλοπούλου, Γιάννης Κανελλόπουλος
ΓΑΝΩΜΑΤΗΣ
Ο Γανωματής ή Γανωτής ήταν ένα επάγγελμα που υπήρχε
μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα. Είχε σκληρές συνθήκες
εργασίας και γενικά ήταν σκληρή δουλειά. Παλιότερα τα
σκεύη μαγειρικής ήταν χάλκινα. Μετά από πολλές χρήσεις,
οξειδώνονταν και γίνονταν επικίνδυνα για δηλητηριάσεις.
Γι αυτό υπήρχαν οι γανωματήδες για να επισκευάζουν
τα διάφορα σκεύη με κασσίτερο.
Καλούσε τις νοικοκυρές να τους φέρουν τα είδη, έλιωνε
τον κασσίτερο, άλειφε το εσωτερικό του σκεύους με σπίρτο
και το έτριβε με κουρασάνι (τριμμένο κρεμμύδι). Τέλος το
γυάλιζε με βαμβάκι. Η διαδικασία διαρκούσε 25 με 30 λεπτά.
Τα εργαλεία που χρησιμοποιούσε ήταν η γκαζιέρα,
τριμμένο κρεμμύδι, τσιμπίδα και με λεκάνη με κρύο νερό.
Αυτό το επάγγελμα δεν υπάρχει τώρα. Ελάχιστοι πια
γνωρίζουν την τέχνη αυτή. Μας έκανε εντύπωση επειδή
ο γανωματής κουβαλούσε στην πλάτη του πολύ βαριά
εργαλεία και επειδή επισκεύαζε και με τριμμένο κρεμμύδι
τα σκεύη.
μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα. Είχε σκληρές συνθήκες
εργασίας και γενικά ήταν σκληρή δουλειά. Παλιότερα τα
σκεύη μαγειρικής ήταν χάλκινα. Μετά από πολλές χρήσεις,
οξειδώνονταν και γίνονταν επικίνδυνα για δηλητηριάσεις.
Γι αυτό υπήρχαν οι γανωματήδες για να επισκευάζουν
τα διάφορα σκεύη με κασσίτερο.
Καλούσε τις νοικοκυρές να τους φέρουν τα είδη, έλιωνε
τον κασσίτερο, άλειφε το εσωτερικό του σκεύους με σπίρτο
και το έτριβε με κουρασάνι (τριμμένο κρεμμύδι). Τέλος το
γυάλιζε με βαμβάκι. Η διαδικασία διαρκούσε 25 με 30 λεπτά.
Τα εργαλεία που χρησιμοποιούσε ήταν η γκαζιέρα,
τριμμένο κρεμμύδι, τσιμπίδα και με λεκάνη με κρύο νερό.
Αυτό το επάγγελμα δεν υπάρχει τώρα. Ελάχιστοι πια
γνωρίζουν την τέχνη αυτή. Μας έκανε εντύπωση επειδή
ο γανωματής κουβαλούσε στην πλάτη του πολύ βαριά
εργαλεία και επειδή επισκεύαζε και με τριμμένο κρεμμύδι
τα σκεύη.
ΣΑΓΜΑΤΟΠΟΙΟΣ
O Σαγματοποιός ή Σαμαρτζής φτιάχνει σαμάρια κυρίως για άλογα και γαϊδούρια. Στα παλιά τα χρόνια ήταν ένα συνηθισμένο επάγγελμα αφού όλες οι μετακινήσεις των ανθρώπων και οι μεταφορές των αγαθών γίνονταν με τα ζώα. Ένα σαμάρι για να φτιαχτεί σωστά έπρεπε να ακολουθηθεί μια σειρά από διαδικασίες.
Το πρώτο στάδιο ήταν το κόψιμο των ξύλων, συνήθως το φθινόπωρο. Χρησιμοποιούσαν ξύλα από έλατο, πλατάνι και μουριά. Για να κοπούν τα ξύλα από τα δέντρα, το φεγγάρι έπρεπε να είναι στη σχάση του και στην εποχή που δεν κυκλοφορούν πολλοί χυμοί αλλιώς τα ξύλα κινδύνευαν να σκουληκιάσουν.
Στο δεύτερο στάδιο, ο σαγματοποιός πρώτα έπαιρνε μέτρα από το ζώο και μετά έκοβε τα ξύλα ίσια με διάμετρο 40 εκ. Τα ξύλα πρέπει να έχουν ξεραθεί και να έχουν σκιστεί, κάτι που γινόταν τον χειμώνα. Το σκίσιμο γινόταν με πριόνι, που το έλεγαν καταρράκτη.
Έπειτα στερέωναν το σαμάρι με λουρίδες από χοντρό και σκληρό δέρμα τις οποίες έραβαν με τις σαμαροβελόνες. Τέλος έφτιαχναν το καπίστρι και αυτό με δερμάτινες λουρίδες που τις προσάρμοζαν στο κεφάλι του ζώου για να κρατάνε το σκοινί. Ένα πολύ καλό σαμάρι μπορούσε να κρατήσει μέχρι και 15 χρόνια.
Για να τα κάνει όλα αυτά, χρησιμοποιούσε τσέρκια, πρόκες, καταρράκτες, χειροπρίονο, δόγες, σχοινί, μπίγκα, ξυλοφάι, γυαλόχαρτο και άλλα. Αυτή η δουλειά απαιτεί αντίληψη και καλή όραση. Οι σαγματοποιοί δούλευαν στο εργαστήριο τους και σε όλη την Ελλάδα (κυρίως όμως στη Σαμαριά). Τώρα πια έχουν μείνει ελαχιστοι σαγματοποιοί στη χώρα μας.
Το πρώτο στάδιο ήταν το κόψιμο των ξύλων, συνήθως το φθινόπωρο. Χρησιμοποιούσαν ξύλα από έλατο, πλατάνι και μουριά. Για να κοπούν τα ξύλα από τα δέντρα, το φεγγάρι έπρεπε να είναι στη σχάση του και στην εποχή που δεν κυκλοφορούν πολλοί χυμοί αλλιώς τα ξύλα κινδύνευαν να σκουληκιάσουν.
Στο δεύτερο στάδιο, ο σαγματοποιός πρώτα έπαιρνε μέτρα από το ζώο και μετά έκοβε τα ξύλα ίσια με διάμετρο 40 εκ. Τα ξύλα πρέπει να έχουν ξεραθεί και να έχουν σκιστεί, κάτι που γινόταν τον χειμώνα. Το σκίσιμο γινόταν με πριόνι, που το έλεγαν καταρράκτη.
Έπειτα στερέωναν το σαμάρι με λουρίδες από χοντρό και σκληρό δέρμα τις οποίες έραβαν με τις σαμαροβελόνες. Τέλος έφτιαχναν το καπίστρι και αυτό με δερμάτινες λουρίδες που τις προσάρμοζαν στο κεφάλι του ζώου για να κρατάνε το σκοινί. Ένα πολύ καλό σαμάρι μπορούσε να κρατήσει μέχρι και 15 χρόνια.
Για να τα κάνει όλα αυτά, χρησιμοποιούσε τσέρκια, πρόκες, καταρράκτες, χειροπρίονο, δόγες, σχοινί, μπίγκα, ξυλοφάι, γυαλόχαρτο και άλλα. Αυτή η δουλειά απαιτεί αντίληψη και καλή όραση. Οι σαγματοποιοί δούλευαν στο εργαστήριο τους και σε όλη την Ελλάδα (κυρίως όμως στη Σαμαριά). Τώρα πια έχουν μείνει ελαχιστοι σαγματοποιοί στη χώρα μας.
Ιωάννα Β. – Ειρήνη Γ. – Ισμήνη Γ.
Αγγελική Π. – Δημήτρης Ρ. – Κωνσταντίνα Σ.
Αγγελική Π. – Δημήτρης Ρ. – Κωνσταντίνα Σ.
Πηγές: ΓΕΛ Μολάων - Το επάγγελμα του Σαμαρτζή – Σαγματοποιός (Βίντεο)
Φωτογραφίες: Το επάγγελμα του Σαμαρτζή
Φωτογραφίες: Το επάγγελμα του Σαμαρτζή
ΥΦΑΝΤΡΑ
Η Υφάντρα είναι ένα παλιό επάγγελμα. Οι υφάντρες ήταν οι μοδίστρες της εποχής και συνήθως χρησιμοποιούσαν τον αργαλειό. Ο αργαλειός, ως οικιακό εργαλείο είναι αρχαιότατο και αναφέρεται από τον Όμηρο ως ιστός. Η Πηνελόπη ύφαινε τη μέρα και ξήλωνε τη νύχτα για να ξεγελά με τον τρόπο αυτόν τους «μνηστήρες» ώσπου να τελειώσει το «διασίδι» της. Η θεά Αθηνά στην αρχαιότητα προστάτευε την υφαντική τέχνη και γι” αυτό ονομαζόταν «Εργάνη Αθηνά».
Ο αργαλειός συνήθως στηνόταν στην αυλή στο υπόστεγο ή στο κατώι του σπιτιού. Η υφάντρα έραβε ρούχα, ύφαινε χαλιά αλλά ασχολιόταν και με τα υφαντά. Η υφάντρα για να ξεκινήσει να υφαίνει θα έπρεπε να έχει μαλλί από πρόβατο, να το πλύνει, να κάνει το λανάρισμα, μετά να το γνέσει, να το βάψει και μετά να κάνει νήμα. Επίσης χρειαζόταν εργαλεία όπως: δυο «αντί» που στο ένα τυλίγεται το στημόνι και στο άλλο το υφάδι, σαΐτα, διάφορα χτένια, αδράχτι, δύο ποδαρικά, τέσσερα μιτάρια, το ξυλότεχνο, την ποταμίστρα, την κουκουνάρα, τις τροχαλίες, το κάθισμα τους δύο συνδετήρες, σφοντίλι και το κοπανέλι.
Η δουλειά στον αργαλειό ήταν πολύ κουραστική καθώς απαιτούσε μεγάλη δύναμη χεριών και συντονισμό κινήσεων. Η υφάντρα χρησιμοποιούσε παράλληλα χέρια και πόδια. Η υφάντρα χρησιμοποιούσε παράλληλα χέρια και πόδια. Σήμερα η υφάντρα έχει αντικατασταθεί από σύγχρονες μηχανές. Υπάρχουν πια λίγες υφάντρες που κρατούν την λαϊκή τέχνη και την παράδοση, που άφησαν οι προηγούμενες γενιές, ζωντανή.
Ο αργαλειός συνήθως στηνόταν στην αυλή στο υπόστεγο ή στο κατώι του σπιτιού. Η υφάντρα έραβε ρούχα, ύφαινε χαλιά αλλά ασχολιόταν και με τα υφαντά. Η υφάντρα για να ξεκινήσει να υφαίνει θα έπρεπε να έχει μαλλί από πρόβατο, να το πλύνει, να κάνει το λανάρισμα, μετά να το γνέσει, να το βάψει και μετά να κάνει νήμα. Επίσης χρειαζόταν εργαλεία όπως: δυο «αντί» που στο ένα τυλίγεται το στημόνι και στο άλλο το υφάδι, σαΐτα, διάφορα χτένια, αδράχτι, δύο ποδαρικά, τέσσερα μιτάρια, το ξυλότεχνο, την ποταμίστρα, την κουκουνάρα, τις τροχαλίες, το κάθισμα τους δύο συνδετήρες, σφοντίλι και το κοπανέλι.
Η δουλειά στον αργαλειό ήταν πολύ κουραστική καθώς απαιτούσε μεγάλη δύναμη χεριών και συντονισμό κινήσεων. Η υφάντρα χρησιμοποιούσε παράλληλα χέρια και πόδια. Η υφάντρα χρησιμοποιούσε παράλληλα χέρια και πόδια. Σήμερα η υφάντρα έχει αντικατασταθεί από σύγχρονες μηχανές. Υπάρχουν πια λίγες υφάντρες που κρατούν την λαϊκή τέχνη και την παράδοση, που άφησαν οι προηγούμενες γενιές, ζωντανή.