Λογοτεχνία

Τα φύλα στη λογοτεχνία

Διάφορες μορφές της οικογένειας
Οι ρόλοι των φύλων
Ο έρωτας και ο γάμος
Ο θεσμός του γάμου και της προίκας
Οι σχέσεις των μελών της οικογένειας
Τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις

Μπιλανάκη Ελευθερία

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

«…Ούτε σκοπός ημών είναι να εμψυχώσωμεν την επικρατούσαν εις τας κοινωνικάς τάξεις πολυτέλειαν, ουδέ να επαυξήσωμεν την ματαιοδοξίαν και φιλαρέσκειαν του γυναικείου φύλου, αλλά να διδάξωμεν και να μορφώσωμεν τας Ελληνίδας οικοδεσποίνας εις τα κυρίως οικιακά της γυναικός έργα προς ανακούφισιν εαυτής και των μελών της οικογενείας»
Ξ. Ζύγουρας, εγχειρίδιο ραπτικής- κοπτικής 1882

Μάθημα χειροτεχνίας, Οικοκυρική και Επαγγελματική Σχολή, Ένωσις των Ελληνίδων [1897-1899;] Πηγή: Μπακαλάκη-Ελεγμίτου, 1987

«Η κόρη δεν ευκαιρεί. Απαιτούνται δύο ώραι της ημέρας δια γαλλικόν μάθημα, 2-3 ώραι δια κλειδοκύμβαλον, 2 δια περίπατον, 2 δι’ άλλην τινά ξένην γλώσσαν, 2 δια φωνητικήν μουσικήν. Και η μήτηρ καμαρόνει και εναβρύνεται αριθμούσα την ημερησίαν ταύτην κατατάξιν του χρόνου της θυγατρός της, ήτις την επαύριον του γάμου αγνοεί τίνι τρόπω εμβαλόνονται αι περικνημίδες του συζύγου ή προστίθενται κομβία εις τα υποκάμισα αυτού»
Καλλιρρόη Παρρέν, 1888

«Ουδαμώς εξεπλησσόμην βλέπων κοράσια […] επαναλαμβάνοντα επί λέξει το κείμενον εγχειριδίου τινός οικιακής οικονομίας ερωτώμενα πως γίνεται η μπουγάδα ή πως ράπτεται η απανωβελονιά. Η οικιακή οικονομία εν ολιγίστοις σχολείοις διδάσκεται, εν πάσι δε κατά κανόνα διδάσκονται εκείνα μόνον τα εργόχειρα, άπερ εις επίδειξιν μόνον εισί κατάλληλα, παραμελουμένων των αναγκαιοτάτων και χρησιμοτάτων. Πανταχού [στα σχολεία] είδον εκτεθειμένα κεντήματα πολυειδή, ουδαμού δε έργα ραπτικής ήτις περιφρονείται ίσως ως χειρονακτική μάλλον τέχνη».
Νικόλαος Γ. Πολίτης, επιθεωρητής δημοτικής εκπαίδευσης επαρχίας Βόλου, 1885

Νέες γυναίκες και διακρίσεις στην αγορά εργασίας: Ευρήματα μιας νέας μελέτης
Η ενσωμάτωση των νέων γυναικών στην αγορά εργασίας στην Ελλάδα είναι απογοητευτική
Εφημερίδα Καθημερινή

Εργαζόμενες γυναίκες
«Για πρώτη φορά, τον 19ο αιώνα διαχωρίζεται και στην Ελλάδα για τις γυναίκες ο χώρος και ο χρόνος εργασίας από τον χώρο και τον χρόνο της οικογένειας. Οι ευθύνες και οι υποχρεώσεις τους, στην οικογένεια διατηρούνται χωρίς καμιά, έστω και ελάχιστη, μείωση. Παραμένουν κυρίαρχες στη ζωή τους αφού ούτε και οι ίδιες τις αμφισβητούν. Στις μεγαλύτερες πόλεις της τότε Ελλάδας αρχίζει να σχηματίζεται μια προβληματική και νόθα αστική τάξη που χρειάζεται σε διαφόρους τομείς αυτό το εργατικό δυναμικό. Τα γυναικεία επαγγέλματα που εμφανίζονται αυτά τα χρόνια είναι επαγγέλματα που δεν προϋποθέτουν ούτε καν τις στοιχειώδεις γραμματικές ή επαγγελματικές γνώσεις. Απασχολούνται ως υπηρέτριες, εργάτριες γης, πλύστρες, αλλά και αχθοφόροι ή στην ανόρυξη λίθων. Ακόμη σαν μοδίστρες, υφάντρες, κορδελιάστρες, καπελούδες. Αλλά και μαίες και νοσοκόμες. Δούλευαν όμως και σαν εργάτριες, σε μικρότερο βέβαια ποσοστό, σε βιομηχανίες ή βιοτεχνίες που παρήγαγαν συγκεκριμένα προϊόντα: κλωστοϋφαντουργία, καπνοβιομηχανία, μεταξουργεία. Τα επαγγέλματα είχαν οριστεί κατά φύλο. Κατά κανόνα οι εργάτριες αρχίζουν να δουλεύουν σε μικρότερη ηλικία από τους άντρες, 10-12 χρόνων, ίδιες ώρες, 12-14 την ημέρα, με ίδιες συνθήκες αλλά αμείβονται με ποσό κάτω του 1/2 ή 1/3 του αντρικού μεροκάματου.»
Χρονάκη Ζ., «Εργαζόμενες γυναίκες», Γυναίκα και εργασία. Από την αφάνεια στην αναγνώριση, Επτά Ημέρες-Η Καθημερινή, 2.5.1999, σ.2-3.