Απρίλιος ο κατεξοχήν μήνας της άνοιξης

Ευαγγελία ζωγράφου

Ευαγγελία Ζωγράφου ΠΕ 79.01

Ο Απρίλιος πήρε το όνομά του από το λατινικό ρήμα aperio, που σημαίνει ανοίγω, επειδή το μήνα αυτό ανοίγουν τα πάντα: τα δέντρα, τα λουλούδια, ο καιρός. Είναι ο κατεξοχήν μήνας της άνοιξης, γι’ αυτό στην αρχαία Ρώμη ήταν αφιερωμένος στη θεά Αφροδίτη. Την τιμούσαν όλες οι γυναίκες την 1η του μήνα κάθε χρόνο.

Πίνακας του Γιάννη Τσαρούχη

Ο λαός ονομάζει τον Απρίλη Ανθομήνα, γιατί φέρνει πολλά άνθη, Ξεροκοφινά και Τιναχτοκοφινίδη γιατί τότε εξαντλούνται οι φτωχικές συγκομιδές του γεωργού, Αηγιωργίτη απ’τον εορτασμό της μνήμης του Αγ. Γεωργίου (23) και Λαμπριάτη επειδή κατ’αυτόν συνήθως συμπίπτει ο εορτασμός του Πάσχα.

Το τραγούδι του Απρίλη

Απρίλης με τα λούλουδα και τα τρανά τα ψέματα.

Την πρώτη ημέρα του Απρίλη, την Πρωταπριλιά, αναβιώνει το έθιμο με αθώα ψέματα και αστεία, που είναι κοινό για όλους σχεδόν τους λαούς. Στην Ελλάδα το αρχαίο αυτό έθιμο έφτασε, μάλλον, την εποχή των Σταυροφοριών κι έχει τις ρίζες του στους αρχαίους Κέλτες. Επειδή τον Απρίλιο ο καιρός καλοσύνευε συνήθιζαν την πρωταπριλιά να πηγαίνουν για ψάρεμα. Τις περισσότερες φορές γύριζαν με άδεια χέρια, κι έτσι κατέφευγαν σε ψεύτικες ιστορίες για μεγάλα ψάρια.

Πρωταπριλιά επιτρέπονται τα ψεματάκια

Πάλι λες ψέματα;

Σε κάθε τόπο δίνουν και διαφορετική ερμηνεία. Στην Κομοτηνή το κάνουν ¨για να γίνουν τα κουκούλια τους», όταν βέβαια είχαν σηροτροφία* Στην Ανατολική Θράκη, για να κάνουν καρπό τα δέντρα τους. Στην Άντρο πάλι, λένε ψέματα την 1η του Μάρτη και όχι την Πρωταπριλιά.

*Εκτροφή μεταξοσκωλήκων για την παραγωγή μεταξιού.

Είπαμε πολλά ψέματα

Eίπαμε πολλά ψέματα, ας πούμε και μια αλήθεια,
φορτώσαμ’ ένα ποντικό σαράντα κολοκύθια.
Tα κολοκύθια είχαν νερό και το νερό βατράχια
και τα βατράχια λάλαγαν κι ο ποντικός εσκιάχτη
και το φορτίο το ’ριξε, πιλάλετος κι εχάθη
και μέσ’ στ’ αμπάρια τρύπωσε κι η μάνα του του λέει:
Πού ’σουν παιδάκι πόντικα, πού ’σουν καλέ Zαφείρη;
Πάω στην Πόλη γι’ άρματα και στη Φραγκιά για ρούχα.

Προσπαθήστε να καταλάβετε ποιά από τα παραδοσιακά όργανα ακούγονται στο τραγούδι.
Ας τα ακούσουμε και το καθένα μόνο του.

Φλογέρα

Λαούτο

Βιολί

Παραδοσιακό Φούρνοι Ικαρίας

Νταούλι

Κρητική Λύρα

Φορτώσαμε έναν ποντικό, άιντε μπρε! (2)
εννιά κιλά ρεβίθια, σαράντα κολοκύθια! (2)
εννιά κιλά ρεβίθια, σαράντα κολοκύθια! (2)
Τα κολοκύθια είχαν νερό, άιντε μπρε! (2)
Και το νερό βατράχια! Και το νερό βατράχια! (2)
Και τα βατράχια λάλαγαν, άιντε μπρε! (2)
Κι ο ποντικός εσκιάχθη και πιλαλώντας χάθη! (2)
Και μες στ’ αμπάρι τρύπωσε, άιντε μπρε! (2)
Κι η μάνα του του λέει: Πού πας, καλέ Ζαφείρη; (2)
Πάω στην Πόλη γι’ άρματα, άιντε μπρε! (2)
Και στη Φραγκιά για ρούχα, να μη φορώ τσαρούχια! (2)

Φορτώσαμε ένα ποντικό

Μπορείτε να καταλάβετε ποιά απο τα παρακάτω όργανα ακούγονται;

Παραδοσιακό Ηπειρώτικο

Πόσα ψέματα έχει το τραγούδι;
Μπορείτε να το συνεχίσετε με δικά σας στιχάκια λέγοντας κι άλλα ψέματα;

φοτώσαμε...............................................

Δέκα κιλά.................................................

τραγούδησε τα στιχάκια που έφτιαξες