Κλαρινέτο (κλαρίνο)

ΞΥΛΙΝΑ ΠΝΕΥΣΤΑ
ΚΛΑΡΙΝΕΤΟ (ΚΛΑΡΙΝΟ)

Επιμέλεια: Ανδρέας Χανιώτης

Λέγεται κι ευθύαυλος. Κατασκευάζεται από ξύλο, εβονίτη ή μέταλλο (πιο σπάνια). Ανήκει στα ξύλινα πνευστά.

Ο ήχος παράγεται από το φύσημα του εκτελεστή σε μια απλή (μονή) γλωττίδα, προσαρμοσμένη σε ένα επιστόμιο στην κεφαλή του οργάνου. Η γλωττίδα είναι μια λεπτή φλούδα από καλάμι ή πλαστικό. Το σώμα του οργάνου καταλήγει σε καμπάνα.

Εμείς το γνωρίζουμε ως Ελληνικό παραδοσιακό όργανο. Έχει όμως χρησιμοποιηθεί σε όλα τα είδη της μουσικής, από την κλασσική μουσική της Δυτικής Ευρώπης ως την τζαζ και την μοντέρνα μουσική.

Rhapsody In Blue
(George Gershwin - Directed by Irving Rapper⋅ 1945).
https://www.youtube.com/watch?v=VAuTouBhN5k

Warnerarchive
https://www.youtube.com/channel/UCU0rIMU
3k_AsVA8d6N1B03w

Μια σημαντική στιγμή για την ιστορία του κλαρινέτου, είναι το γκλισάντο του κλαρινέτου στην αρχή της Γαλάζιας Ραψωδίας του Τζορτζ Γκέρσουιν. Την εισαγωγή του κομματιού βλέπουμε στο διπλανό βίντεο. Πρόκειται για ένα έργο που ήταν, σε σημαντικό βαθμό, εμπνευσμένο από την μοντέρνα μουσική της εποχής του (θέατρο ποικιλιών, πιανιστική λαϊκή παράδοση της Βόρειας Αμερικής, μπλουζ, τζαζ και άλλα είδη που είχαν αφομοιώσει αφροαμερικάνικη μουσική).
Ο Γκέρσουιν (1898 – 1937) ήταν Εβραϊκής καταγωγής Ρώσος, που μετανάστευσε στην Αμερική. Ήταν εκείνος που κατάφερε, μέσα από τις συνθέσεις του, να θέσει τα θεμέλια για την εξέλιξη της Αμερικάνικης μουσικής, με την ένωση και την δύναμη των διαφορετικών στοιχείων (κλασσική μουσική, τζαζ, μπλουζ, μουσική των μαύρων κ.ά.) που συμβίωναν στην Αμερική τότε. Έγραψε πολλά κλασικά έργα, αλλά και τραγούδια για το θέατρο.

Είναι ένα ιδιαίτερα ευέλικτο όργανο, στο οποίο μπορουν να εκτελεστούν ιδιαίτερα δύσκολα κομμάτια. Στις χαμηλές νότες ο ήχος είναι σκοτεινός, θερμός και βελούδινος. Στις ψηλές νότες ο ήχος είναι λαμπρός, διαυγής και οξύς, έτσι που θυμίζει μια παλιά τρομπέτα της εποχής του Μεσαίωνα - Αναγέννησης, η οποία λεγόταν clarino (από το λατινικό clarus = καθαρός, διαπεραστικός, διαυγής). Έτσι, λόγω του καθαρού και διαπεραστικού ήχου το όργανο ονομάστηκε κλαρινέττο (ή κλαρίνο).
Aκούμε το δεύτερο μέρος από το Κοντσέρτο για κλαρινέτο σε λα μείζονα του Μότσαρτ, Κ 622:

Clarinet Soloist: Sharon Kam
Czech Philharmonic Orchestra
Conductor: Manfred Honeck

https://www.youtube.com/watch?v=6QAAZ29cvfU

Hkcontrabass
https://www.youtube.com/channel/UCUix7YFQdpuJmU7dsfMyrjQ

Το κλαρινέτο εφευρέθηκε από τον Γερμανό Γ. Ντένερ, γύρω στα τέλη του 17ου αιώνα. Οι νότες αλλάζουν με το πάτημα των δακτύλων σε ένα σύστημα κλειδιών, που κλείνουν τις τρύπες στο σωλήνα του οργάνου. Το σώμα του χωρίζεται συνήθως σε πέντε τμήματα, μεταξύ τους συναρμολογούμενα.

Κλειδιά κλαρινέτου

Κλαρίνο σε κομμάτια