Book Creator | Όμποε - φαγκόττο

ΞΥΛΙΝΑ ΠΝΕΥΣΤΑ

ΟΜΠΟΕ - ΦΑΓΚΟΤΤΟ

Επιμέλεια: Ανδρέας Χανιώτης

Τα πνευστά όργανα (αερόφωνα), αποκαλούνται έτσι διότι ο τρόπος με τον οποίο παράγουν ήχο είναι το φύσημα. Ο εκτελεστής φυσάει με το στόμα του στο εσωτερικό του οργάνου κι από το “χτύπημα” του αέρα παράγεται ήχος. Χωρίζονται σε δυο κατηγορίες: τα χάλκινα (φτιαγμένα από χαλκό) και τα ξύλινα (φτιαγμένα από ξύλο).
Δυο ξύλινα πνευστά είναι το όμποε και το φαγκότο. Το κοινό τους σημείο είναι το επιστόμιο, το οποίο έχει διπλή γλωττίδα. Έτσι ονομάζεται ένα σωληνάκι, που μέσα έχει δυο μικρές φλούδες καλαμιού (διπλή γλωττίδα), το οποίο βρίσκεται στο “κεφάλι” του οργάνου. Εκεί βάζει το στόμα του ο οργανοπαίχτης και φυσάει, για να παραχθεί ήχος. Από το φύσημα πάλλεται η γλωττίδα και βγαίνει ήχος.

Φαγκόττο

Όμποε

Το όμποε κατασκευάζεται από ξύλο ή εβονίτη. Λύνεται σε τρία κομμάτια, μεταξύ τους συναρμολογούμενα. Το τελευταίο τμήμα, ανοίγει σε μια μέτρια καμπάνα. Ο ήχος του είναι ένρινος, μελαγχολικός και με ιδιαίτερη εκφραστικότητα (ειδικά σε αργά μουσικά κομμάτια). Εκτός από ένρινος, ο ήχος του όμποε είναι κι ιδιαίτερα οξύς και διαπεραστικός. Για αυτό τον λόγο, στην αρχή μιας συναυλίας το όμποε δίνει μια νότα (λα) στη συμφωνική ορχήστρα για το κούρδισμα των οργάνων της.

Henrik Chaim Goldschmidt plays "Gabriel's Oboe"
https://www.youtube.com/watch?v=2WJhax7Jmxs
henrik chaim goldschmidt
https://www.youtube.com/channel/UC8R_V1IlM-sMNcFdJqZVG0Q

Στον προηγούμενο σύνδεσμο παρακολουθήσαμε ένα κομμάτι με τίτλο Gabriel's Oboe, μουσικό θέμα της ταινίας The Mission. Το υπογράφει ο Ennio Morricone.
O Ennio Morricone (1928 - ) είναι Ιταλός συνθέτης και μαέστρος.Γεννήθηκε στη Ρώμη. Έγραψε κλασσική μουσική, όπως και πολυβραβευμένη μουσική για ταινίες.

Ένας πρόγονος του όμποε ήταν ο ζουρνάς. Πρόκειται για ένα παραδοσιακό ελληνικό όργανο με τεράστια διαπεραστικότητα, καθώς προοριζόταν να παίζεται στην ύπαιθρο. Ήταν επίσης πολύ διαδεδομένο όργανο στην Ευρώπη, η οποία το δέχτηκε από τους Άραβες. Έχει μεγαλύτερη καμπάνα από αυτήν του όμποε, επομένως πιο δυνατό ήχο. Το όμποε (προορισμένο να παίζεται κυρίως σε κλειστούς χώρους) είναι μια προσπάθεια εξευγενισμού του ζουρνά, όπου μετριάζεται η σκληρότητα και η διαπεραστικότητα του.

Ζουρνάς

Σκοποί από τη Μακεδονία
με ζουρνά
https://www.youtube.com
/watch?v=FDfgZpvWAtA
Ypogeion
https://www.youtube.com
/channel/UCQVdfiOpVHa
--3ybytxL0vw

Άλλοι πρόγονοι του όμποε συναντώνται σε πολλούς από τους αρχαίους μουσικούς πολιτισμούς (Κίνα, Ινδία, Αίγυπτος κ.α.). Στην αρχαία Ελλάδα κατείχε εξέχουσα θέση και ήταν συνδεδεμένο με την λατρεία του Διονύσου, όπου ο πρόγονος του όμποε λεγόταν δίαυλος ή δικάλαμος ή δίδυμοι αυλοί (δυο αυλοί, ο καθένας με το δικό του επιστόμιο, τους οποίους ο οργανοπαίχτης φυσούσε ταυτόχρονα κι έπαιζε την μελωδία στον ένα και μια συνοδεία στον άλλο). Στην Ευρώπη οι πρόγονοι του όμποε ήρθαν από τις Αραβικές χώρες περίπου τον 12ο αιώνα. Σταθεροποιήθηκε στη σημερινή του μορφή όμως στην Γαλλία (και ύστερα στην Αγγλία) περίπου στις αρχές του 17ου αιώνα.

Το φαγκότο (βαρύαυλος) αποτελείται από δυο σωλήνες τοποθετημένους παράλληλα και σε κοντινή απόσταση. Ενώνονται στο τέλος τους, με έναν σωλήνα σε σχήμα U. Στηρίζεται στο πάτωμα με ένα μεταλλικό στήριγμα ή κρεμιέται στο λαιμό με ένα λουρί. Τα πρώτα φαγκότα εμφανίστηκαν τον 17ο αιώνα στη Γαλλία. Δεν έχουμε σαφείς πληροφορίες για τους προγόνους του οργάνου αυτού.

Φαγκότο

Ο ήχος του είναι βαθύς κι εκφραστικός, ενίοτε ιδιαίτερα χιουμοριστικός. Ως όργανο ορχήστρας, έχει κάποιες φορές σολιστικά μέρη. Ο κύριος ρόλος του όμως είναι να κρατάει η γραμμή του μπάσσου, μαζί με τα βιολοντσέλλα και τα κοντραμπάσσα. Καμμιά φορά όμως, συναντάμ φαγκότο και σε πιο μοντέρνα μουσικά είδη. Στον ακόλουθο σύνδεσμο βλέπουμε έναν φαγκοτίστα να παίζει τανγκό:

Tango
https://www.youtube.com/watch?v=AbIefEf-mHw
Fabio Gianolla
https://www.youtube.com/channel/UCryBtorotyYtWbbu_4O9VZA