TARİHİMİN VE KÜLTÜRÜMÜN KAŞİFİYİM /MANGALA

MANGALA

4000 YILLIK TÜRK OYUNU

TARİHİMİN VE KÜLTÜRÜMÜN KAŞİFİYİM

GÖREV DAĞILIMI

1)Süleyman /Serap ÇİMEN /Koçlar Ortaokulu/ Mangala afişi
2)Ali / Nilay DOĞDU /Şehit Selim Topal Ortaokulu/ Mangalanın tarihi
3) Ecrin / Sevinç CAN /Kılıçaslan Ortaokulu / Mangalanın faydaları
4)Berfu B. / Erhan AYTAŞ / Erkilet Ortaokulu /Anadalu'da kuyu esaslı oyunlar
5) Zahide / Mustafa YILDIRIM / Bilgi Ortaokulu / Dünya'da kuyu esaslı oyunlar
6) Semih Y. / Ferda ŞİMŞEK / Yol-iş Sendakası Ortaokulu / Mangalanın kuralları
7)Tunahan-Ceylin-Gökay-Eyüp / Ganime TURAN / Topallı İmam Hatip Ortaokulu / Geri dönüşüm malzemeleriyle mangala tasarımı
8) Enes / Derya YAMAN KUNDUZ / Şeyh Edebali İmam Hatip Ortaokulu /Geri dönüşüm malzemeleriyle mangala tasarımı
9)Sinem / Zeynep DURU / Yol-iş Sendakası Ortaokulu / Geri dönüşüm malzemeleriyle mangala tasarımı
10) Zeynep Ravza / Mehmet AL/Pazar Ortaokulu/Mangala tanıtım videosu

MANGALA NEDİR ? MANGALANIN TARİHÇESİ NEDİR ?

4000 yıllık maziye sahip bir zekâ ve strateji oyunudur Mangala. “Mangala” kelimesinin Arapçadaki n-k-l kökünden üretilen nakl kelimesinden Türkçeye, “aktarma, taşıma” manasından geçtiği tahmin edilmektedir. Bunun yanında, Türklerin oyuna bakış açısından hareketle mangalanın ‘manga’ (en küçük askeri birlik) kelimesinden üretildiği de ifade edilmektedir. Pek çok kültür ve coğrafyada farklı isimlerle ortaya çıkan bu strateji oyununun bizdeki mazisi ise Göktürkler, Hunlar ve Sakalara kadar uzanıyor. Oyun olarak bilinen kültür unsurları, aslında Türkler tarafından her devirde fizikî ve zihnî bir gelişim aracı olarak kullanılmıştır. Türk kültüründe oyun, amaç değil araçtır. Matrak ve tomak sporlarını harplere fizikî hazırlık olarak icra eden Osmanlılar, Mangala oyununu ise zekâ ve stratejide ilerleme, maksadıyla oynamışlardır.
Osmanlı’da Mangala
Türk mangalasını diğerlerinden ayıran en önemli hususiyet, oyuna bakış açısı ve oyundan elde edilen tecrübenin hayatta kullanılmasıdır. Farklı coğrafyalarda, oyunun ana öğesi konumunda olan taşlar “tohum” olarak adlandırılmış, oyuncuların her bir hamlesi “tohum saçma” olarak değerlendirilmiştir. Türklerde ise sözünü ettiğimiz bu taşlar birer “asker” olarak telakki edilmiş, oyuncuların kullandıkları alanlar da “karargâh” olarak isimlendirilmiştir. Bundan da anlaşılır ki Türkler mangalayı bir eğlence olarak değil, daha çok eğitim aracı olarak görmüşlerdir.

ALİ / NİLAY DOĞDU / SEHİT SELİM TOPAL ORTAOKULU

Mangalanın faydaları hakkında çok şey söylemek mümkün
öncelikle çocuklara doğallık kazandırmakta öte yandan çocukları dijital çağın etkilerinden internet bağımlılığından ve telefonla zaman geçirmekten kurtarıyor
En az 2 ve daha fazla kişi ile oynandığı için çocuklarda bir arada yaşama kültürü ve sorunları kendi başına çözme becerisi kazandırıyor
En önemli katkısı ise çocuklarda stratejik düşünmeye hamle yapmaya ve bir sonraki hamleleri karar verme becerisi ile zihinden geçirme kazanımını sağlamasıdır
Matematik becerisi dediğimiz 4 işlem içerisinde çift sayı kuralı boş kuyu kuralı gibi birçok unsuru çocuklar aynı anda değerlendirebiliyor
Bu oyun çocuklarda hem bilişsel hem duyuşsal hem de motor becerilerini geliştiriyor ve çocuklarda analitik düşünmeyi sağlamaya yardımcı oluyor Ayrica;
·        dikkat yoğunlaştırma
·        zihinde canlandırma
·        odaklanma
·        ipuçlarından faydalanma
·        ezberci zihniyetten uzaklaşma
·        çözüm yöntemi kullanma
·        strateji geliştirme
·        öngörme
·        sosyal gelişim
gibi faktörleri de mevcuttur

MANGALANIN FAYDALARI

ECRİN / SEVİNÇ CAN / KILIÇASLAN ORTAOKULU

BEŞ TAŞ OYUNU

Kuyu Taşı Oyunu
İki oyuncu karşılıklı oturarak önlerine altışar (6+6 = 12) kuyu açarlar. Her kuyunun içerisine dörder tane taş konur. Kuyulardan biri lider kuyu seçilir. İstenilen bir kuyudaki bütün taşlar alınıp diğer kuyulara (karşı oyuncunun kuyuları dahil) sırayla pay edilir. Lider kuyudaki taşlar diğer seferler alınmaz. Oyuncunun elindeki taşlar bitip herhangi bir kuyun karşısı boş kalırsa hak diğer oyuncuya geçer. Oyuncunun amacı karşı tarafın taşlarını kendi kuyusunda toplamaktır. Göğüş, Ceren. (2010) "Burdur Çocuk Oyunları ve Oyuncakları" Geçmişten Geleceğe Burdur Halk Kültürü ve Turizm Sempozyumu,119-130.

ÇUKUR OYUNU
Herkes misketinin rahatlıkla gireceği bir kuyu açılır ve o kuyudan bir karış mesafeden öbür misketlere atış yapılır veya rakıbinin kuyusuna misketini sokarsa, oradan oyuna devam eder. kuyusu ele geçirilmiş oyundan çıkar ve oyunun bitmesini bekler.

Burada da yine kural misketi başparmak ile fırlatıp rakibinin misketini vurmaktı.

BERFU B. / ERHAN AYTAŞ / ERKİLET ORTAOKULU