Book Creator | Πόλεις

ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ (750-480 π.Χ)

ΠΟΛΕΙΣ- ΚΡΑΤΗ

Παπαδοπούλου Θωμαή Α3 2022-2023

Οι ιστορικοί χρησιμοποίησαν τον όρο πόλη-κράτος για να δηλώσουν την έννοια του χώρου και συγχρόνως της οργανωμένης κοινότητας ανθρώπων κάτω από μια εξουσία.

Διαμορφωνόταν συνήθως σε ένα χώρο, κέντρο άσκησης της εξουσίας, τειχισμένο τις περισσότερες φορές, που ονομαζόταν πόλις ή άστυ, και σε μια ευρύτερη περιοχή γύρω απ' αυτόν, καλλιεργήσιμη με διάσπαρτους μικρότερους οικισμούς, τις κώμες, που ήταν η ύπαιθρος χώρα.

Μέσα στις ελληνικές πόλεις-κράτη οι έννοιες «τον πολίτη» και «της πολιτικής» απέκτησαν υπόσταση και έγιναν πραγματικότητα.

Ο θεσμός της πόλης-κράτους ήταν σημαντική καινοτομία με συνέπειες μεγάλες για την εξέλιξη του πολιτισμού. Δε θα ήταν υπερβολική η επισήμανση πως ό,τι αποτελεί επίτευγμα του ελληνικού πολιτισμού γεννήθηκε μέσα από τη λειτουργία του θεσμού της πόλης-κράτους. Η δημοκρατία, η ποίηση και ιδιαίτερα το θέατρο, η φιλοσοφία, η ρητορεία, η πολεοδομία και η επιστήμη ήταν επιτεύγματα της δραστηριότητας του ανθρώπου στο πλαίσιο της πόλης-κράτους.

Στις πόλεις-κράτη οι πολίτες δεν ήταν μόνο οι ευγενείς αλλά και μεγάλος αριθμός μικρών ή μεσαίων καλλιεργητών ή και ακτημόνων. Αυτοί ήταν γνωστοί με τα ονόματα πλήθος, όχλος, κακοί κ.ά. Πολλοί απ' αυτούς στη συνέχεια ασχολήθηκαν με τη βιοτεχνία, το εμπόριο, τη ναυτιλία

Οι σημαντικότερες πόλεις- κράτη:

Άβδηρα
Αθήνα
Αίγινα
Άργος
Δήλος
Ερέτρια
Έφεσος
Ήλιδα
Κόρινθος
Κως
Μέγαρα
Μίλητος
Όλυνθος
Ρόδος
Σικυώνα
Σπάρτη

Αθήνα: πόλη-κράτος της αρχαίας Ελλάδας. Μαζί με τη Σπάρτη είναι οι πόλεις για τις οποίες έχουμε τις περισσότερες πληροφορίες χάρη στις γραπτές κυρίως πηγές που διαθέτουμε αλλά και τον πλούτο των αρχαιολογικών ευρημάτων.

Στα μέσα του 6ου αι. π.Χ ιδρύεται η αγορά των Αθηνών στα βορειοδυτικά του ιερού βράχου της Ακροπόλεως. Σε αυτήν ανεγέρθηκαν τα σημαντικότερα δημόσια κτίρια και Ιερά του άστεως και αναπτύχθηκε έντονη διοικητική πολιτική, δικαστική, εμπορική, κοινωνική, πολιτική και θρησκευτική δραστηριότητα.

Στα τέλη του 6ου αιώνα π.Χ. γίνεται η αναδιάταξη των 10 φυλών της Αττικής με την ανάμειξη των κατοίκων των τριών βασικών περιοχών της Αττικής (Μεσόγεια, Παράλια, Άστυ) και τίθενται οι βάσεις για τη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος της Αθήνας.

Στα μέσα του 5ου αιώνα π.Χ. την εποχή που μεταφέρθηκε στην Ακρόπολη η έδρα της αθηναϊκής συμμαχίας και η Αθήνα ήταν το σημαντικότερο κέντρο του πνευματικού κόσμου, τέθηκε σε εφαρμογή με πρωτοβουλία του Περικλή ένα μεγάλη μεγαλεπήβολο οικοδομικό πρόγραμμα που διήρκησε όλο το β μισό του 5ου αιώνα π.Χ. Τότε οικοδομήθηκαν με την επίβλεψη των ικανότερων καλλιτεχνών, αρχιτεκτόνων και γλυπτών τα σημαντικότερα μνημεία που βλέπουμε μέχρι σήμερα: ο Παρθενώνας, τα Προπύλαια, το Ερέχθειο και ο ναός της Αθηνάς Νίκης.