25η Μαρτίου 1821 ( Ε΄- ΣΤ΄)

Εικοστή πέμπτη Μαρτίου
Αριστοτέλη Βαλαωρίτη

Μεμιάς ανοίγει ο ουρανός τα σύγνεφα μεριάζουν,
οι κόσμοι εμείνανε βουβοί, παράλυτοι, κοιτάζουν.
Μια φλόγ’ αστράφτει… ακούονται ψαλμοί και μελωδία…
Πετάει έν άστρο… σταματά εμπρός εις τη Μαρία…

«Χαίρε, της λέει, αειπάρθενε, ευλογημένη, χαίρε!
Ο Κύριός μου είναι με σε. Χαίρε, Μαρία, χαίρε!»
Επέρασαν χρόνοι πολλοί… Μια μέρα σαν εκείνη
αστράφτει πάλε ο ουρανός… Στην έρμη της την κλίνη
λησμονημένη, ολόρφανη, χλωμή κι απελπισμένη,

μια κόρη πάντα τήκεται, στενάζει, αλυσωμένη.
Τα σίδερα είναι ατάραγα, σκοτάδι ολόγυρά της.
Τα καταφρόνια, η δυστυχιά σέπουν τα κόκαλά της.
Τρέμει μεμιάς η φυλακή και διάπλατη η θυρίδα
φέγγει κι αφήνει και περνά έν άστρο, μιαν αχτίδα.

Ο Άγγελος εστάθηκε, διπλώνει τα φτερά του…
«Ξύπνα, ταράζου, μη φοβού, χαίρε, Παρθένε, χαίρε.
Ο Κύριός μου είναι με σε, Ελλάς, ανάστα, χαίρε».
Οι τοίχοι ευθύς σωριάζονται. Η μαύρ’ η πεθαμένη
νιώθει τα πόδια φτερωτά. Στη μέση της δεμένη

χτυπάει η σπάθα φοβερή. Το κάθε πάτημά της
ανοίγει μνήμ’ αχόρταγο. Ρωτά για τα παιδιά της…
Κανείς δεν αποκρένεται… Βγαίνει, πετά στα όρη…
Λιώνουν τα χιόνια όθε διαβεί, όθε περάσει η Κόρη.
«Ξυπνάτε, εσείς που κοίτεστε, ξυπνάτε όσοι κοιμάστε,

το θάνατο όσοι εγεύτητε, τώρα ζωή χορτάστε».
Οι χρόνοι φεύγουνε, πετούν και πάντα εκείνη η μέρα
είναι γραμμένο εκεί ψηλά να λάμπει στον αιθέρα
μ’ όλα τα κάλλη τ’ ουρανού. Στολίζεται όλη η φύση
με χίλια μύρια λούλουδα για να τη χαιρετίσει.

Γιορτάστέ την, γιορτάστέ την! Καθείς ας μεταλάβει
από τη Χάρη του Θεού. Και σεις, και σεις οι σκλάβοι,
όσοι τη δάφνη στην καρδιά να φέρετε φοβάστε,
αφορεσμένοι να ’στε!
[1859]

Από την Καθαρά Δευτέρα και για τις επόμενες πέντε εβδομάδες, κάθε Παρασκευή στις Εκκλησίες ακούγεται ο Ακάθιστος Ύμνος.
Ο Ακάθιστος ύμνος χαρακτηρίζεται ως ένα αριστούργημα της βυζαντινής υμνογραφίας.
Κατά το έτος 626 η Κωνσταντινούπολη πολιορκήθηκε από τους Πέρσες και τους Αβάρους. Ο βασιλιάς Ηράκλειος απουσίαζε στη Μικρά Ασία σε πόλεμο κατά των Περσών. Τότε ο φρούραρχος Βώνος μαζί με τον Πατριάρχη Σέργιο ανέλαβαν την υπεράσπιση της αυτοκρατορίας. Ο Πατριάρχης περιέτρεχε τη πόλη με την εικόνα της Παναγίας της Βλαχερνίτισσας και ενθάρρυνε τα πλήθη και τους μαχητές.
Ξαφνικά, έγινε φοβερός ανεμοστρόβιλος που δημιούργησε τρικυμία και κατέστρεψε τον εχθρικό στόλο και τη νύκτα της 7ης προς την 8η Αυγούστου, αναγκάσθηκαν να φύγουν άπρακτοι.
Ο λαός πανηγυρίζοντας τη σωτηρία του, συγκεντρώθηκε στο Ναό της Παναγίας των Βλαχερνών και όλοι όρθιοι έψαλλαν τον από τότε λεγόμενο «Ακάθιστο Ύμνο» στην Παναγία, αποδίδοντας τα «νικητήρια» και την ευγνωμοσύνη τους στην Υπέρμαχο στρατηγό.
Οι μελετητές υποστηρίζουν ότι ο ύμνος έπρεπε να προϋπήρχε στη λειτουργική πράξη και μάλλον ήταν καθιερωμένος στην αγρυπνία της 15ης Αυγούστου στη Βλαχέρνα.
Ο ύμνος αναφέρεται σε όλο το μυστήριο της ενανθρώπησης του Χριστού, στο οποίο είναι βασικός παράγοντας η Θεοτόκος.

Το προοίμιο: " Τη Υπερμάχω Στρατηγώ" είναι πολύ γνωστό.

Τη Υπερμάχω - Συνάντηση Βυζαντινών Χορωδιών

Σ’ Εσένα Θεοτόκε, την Υπέρμαχο Στρατηγό, η Πόλη σου αποδίδει τη νίκη. Και σου αναπέμπει θερμές ευχαριστίες, επειδή λυτρωθήκαμε απ’ τις συμφορές. Εσύ όμως που η δύναμή σου είναι ακατανίκητη, ελευθέρωσε κι εμένα από κάθε είδους κινδύνους, για να σου αναφωνώ: Χαίρε, Νύμφη ανύμφευτε.

Ρήγας Βελεστινλής ή Ρήγας Φεραίος ( 1757-1798 )

Στα χρόνια της βαριάς σκλαβιάς, όταν η Θεσσαλία στέναζε κάτω από την τυραννία του σουλτάνου, γεννήθηκε το 1757 ο Ρήγας, στο Βελεστίνο Μαγνησίας.
Ο ίδιος ο Ρήγας πάντοτε υπέγραφε "Ρήγας Βελεστινλής Θετταλός" στα βιβλία του και στα έγγραφα κατά τη συνήθεια των λογίων της εποχής του.
Φοίτησε στη Σχολή της Ζαγοράς και εργάστηκε ως δάσκαλος στο Πήλιο.
Πηγαίνει στην Κωνσταντινούπολη, όπου μαθαίνει ξένες γλώσσες και αρχίζει να μεταφράζει το πρώτο του βιβλίο.
Στο Βουκουρέστι τον συναντούμε ως γραμματικό του ηγεμόνα της Βλαχίας. Εκεί, η κλασική παιδεία του συναντιέται με τις ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης.
Με τη φλόγα και το πάθος του χτίζει ένα παμβαλκανικό όνειρο και γεννιέται ο Θούριος.
Όπου πάει έχει μαζί του το σουραύλι του και τραγουδά. Ό Θούριος θα ταξιδέψει πάνω από στεριές και θάλασσες, χειρόγραφος ή έντυπος...κυρίως όμως από στόμα σε στόμα.

Στέλνει προκηρύξεις με το επαναστατικό του σχέδιο στην Τεργέστη, οι οποίες πέφτουν στα χέρια ενός προδότη.
Οι αυστριακές αρχές τον συλλαμβάνουν γιατί σκόπευε να κηρύξει επανάσταση στην Οθωμανική αυτοκρατορία, που ήταν σύμμαχός τους και γιατί έγραφε για δημοκρατία.
Ανακρίνεται, φυλακίζεται, βασανίζεται επί έξι μήνες και μεταφέρεται στο Βελιγράδι, όπου παραδίνεται στους Τούρκους, οι οποίοι τον θανατώνουν μαζί με τους άλλους επτά συντρόφους του στον Πύργο Νεμπόϊζα, τον Ιούνιο του 1798.

Ο Θούριος

Στίχοι: Ρήγας Φερραίος
Μουσική: Χρήστος Λεοντής

Ως πότε παλικάρια, θα ζούμε στα στενά,
μονάχοι σα λιοντάρια, στες ράχες στα βουνά;
Κάλλιο 'ναι μίας ώρας ελεύθερη ζωή,
παρά σαράντα χρόνους, σκλαβιά και φυλακή.

Σπηλιές να κατοικούμε, να βλέπουμε κλαδιά,
να φεύγωμ' απ' τον κόσμο, για την πικρή σκλαβιά;
Κάλλιο 'ναι μίας ώρας ελεύθερη ζωή,
παρά σαράντα χρόνους, σκλαβιά και φυλακή.

Να χάνωμεν αδέλφια, πατρίδα και γονείς,
τους φίλους, τα παιδιά μας, κι όλους τους συγγενείς;
Κάλλιο 'ναι μίας ώρας ελεύθερη ζωή,
παρά σαράντα χρόνους, σκλαβιά και φυλακή.