Kennsluleiðbeiningar

Einfalt - flóknara&nbsp;&nbsp; Goodkin heldur því fram að algengustu mistök kennara í kennslu er setja fram of mikið af upplýsingum í einu. Hann telur betri aðferð að skipta verki í&nbsp;nokkra parta - “keep it short and simple”. Að fara frá auðveldasta skrefinu til þess næsta, með því að byggja ofan á þekkingu sem við höfðum á undan.

Líkami - hljóðfæri Goodkin taldi mjög hentugt að kenna rytma með því að nota líkamann. Hann bendir á að góð tilfinning fyrir takti og rytma sé góð undirstaða fyrir allan tónlistarflutning og samspil. Hann taldi að kennsla ætti ekki að byrja með því að nota hljóðfæri heldur ætti hún að byrja með nemandanum og ætti að örva þennan meðfæddan eiginleika, að koma tónlistinni frá sér með líkamanum. Þegar nemandi hefur náð góðri færni í þvi þá fyrst getur hann yfirfært hana yfir á hljóðfæri.

Markmið Við fundum í aðalnámsskrá grunnskóla (2011) nokkur hæfniviðmið úr tónmenntakennslu á yngsta stigi grunnskólana sem hentuðu kennsluhugmyndunum okkar.

Að nemandinn geti: -&nbsp;&nbsp;&nbsp;Þekkt hljóðfæri og hljóðblæ í tónsköpun og hlustun -&nbsp;&nbsp;&nbsp;Greint ólikar raddir og beitt rödd sinni sem hljóðfæri í samsöng og spuna -&nbsp;&nbsp;&nbsp;Tekið þátt í skapa og flytja einfalt tónverk&nbsp; -&nbsp;&nbsp;&nbsp;Greint einföld stílbrigði í tónlist (t.d. íslensk þjóðlög) -&nbsp;&nbsp;&nbsp;Rætt um eigin tónlist og annarra út frá smekk og upplifun

Einradda -&nbsp;fjölradda Goodkin bendir á að líta ætti á tónlist sem heild,&nbsp;að það sé mikilvægt að nemendum standi til boða að prófa sem flest. Það er því mikilvægt að kennarinn kenni öllum nemendum, alla hluta verksins, t.d allar tónhæðir og að nemendur fái að reyna sjálfir og geti því bæði náð samspili og læri einnig&nbsp;að halda sinni tónhæð eða takti þó svo að önnur tónhæð eða taktur séu í kringum hann.

Herma - skapa Goodkin telur að svo að nemendur nái að nýta sköpunarmátt sinn sem best sé mikilvægt að kennarinn undirbúi þá vel. Það getur kennarinn gert með því að byrja á grunninum. Hann vill meina að nemendur þurfi að fá að heyra fyrst, svo herma eftir og svo skapa sjálf út frá þeirra reynslu.

Hlustun - skráning Goodkin telur að tónlistarkennsla barna ætti alltaf að taka mið af nemandanum og áhuga hans. Ein aðferð er byrja á því að láta þau bara hlusta, næst tjá þau sig með líkamanum og röddinni. Smá saman fara þau að sýna því áhuga á að varðveita rímið eða lagið sem þau kunna og verða forvitin um hvernig þau geta geymt eða munað lagið sem þau sömdu sjálf og velta því fyrir sér hvernig aðrir gætu spilað þeirra eigin lag.&nbsp;Þá eru þau tilbúin til að læra að ná tökum á nótum og nótulestri.

Reynsla - hugtök Learning by doing – nemendur læra með því að prufa sjálfir Goodkin taldi mikilvægt að nemendur viti hvernig hlutirnir virka, þeir þurfa að fá verkefni sem krefst ígrundunar, til að læra þá þurfa þau að fá að gera sjálf,&nbsp;muna það og svo meta sem þeir lærðu. Með því geta þau útskýrt reynslu sína, tilfinningu fyrir verkinu, einkenni þess ofl. Þegar þau geta útskýrt verkið þá verður skilningurinn meiri.&nbsp;

Tónlist og Tónlistaruppeldi Háskólinn á Akureyri 2021

Birta Ethel Guðbjartsdóttir Katrín Hólm Árnadóttir María Guðrún Gunnarsdóttir Sigríður Kjaran Magnúsdóttir

Herma - skapa Í framhaldinu geta nemendur túlkað upplifun sína á laginu enn frekar með ólíkum aðferðum: - Í gegnum dans. Hægt er að nota slæður/borða til að dýpka túlkunina. - Með því að mála málverk. - Í gegnum skúlturgerð með leir eða öðrum efniviði. - O.fl. Kennarinn gæti byrjað á að taka sýnidæmi og nemendur hermt og í framhaldi gætu nemendur skapað sína eigin útfærslu.

Hugtök - reynsla Eftir að hafa lært þessa tvo hluta lagsins þá er hægt að láta þau syngja fyrst fyrsta partinn og svo síðari í framhaldinu. Biðja þau síðan að túlka með hreyfingu báða hluta lagsins. Þá myndu við syngja saman lagið á gólfinu í frjálsri hreyfingu um stofuna. Fyrst syngjandi hæga, fyrri hlutann, og svo kraftmeiri seinni hlutann. Eftir þetta er hægt að kenna síðasta hluta lagsins sem er jafnvel enn hægari og tregafyllri en sá fyrsti.

Þig ég trega manna mest, mædd af táraflóði. Ó, að við hefðum aldrei sést, elsku vinurinn góði.

Hægt væri að velta fyrir sér muninum á hraða og tilfinningu. Biðja þau um að stinga upp á ólíkum lögum sem hægt væri að prófa að syngja hægt og tregafullt. Eða öfugt, syngja hæg og melankólísk lög kröftuglega/glaðlega o.s.frv. Að lokum væri hægt að bjóða nemendum að búa til hæg og sorgleg lög eða hröð, glaðleg og kraftmikil lög.

Doug Goodkin Kennsluhugmyndirnar í þessari bók eru byggðar á hugmyndum Doug Goodkin í 6. kafla í bók hans Teach it like it´s music. Þessar sex leiðir eru góðar og gagnlegar til að nota í kennslu, hvort sem það er tónlistarkennsla eða önnur kennsla.

Einfalt → flóknara Líkami → hljóðfæri Einradda → fjölradda Herma → skapa Hlustun → skriflegt Reynsla → hugtök

Þessi bæklingur er samansafn einfaldra og skemmtilegra hugmynda að tónlistarkennslu með 5-7 ára nemendum. Við tókum fyrir lagið Vísur Vatnsenda-Rósu sem er þekkt íslenskt þjóðlag svo kjörið væri að hnýta kennsluna við Þorran eða kennslu um Ísland fyrr á öldum. Hægt er að yfirfæra kennsluaðferðirnar á hvaða þjóðlag sem er. Aftast í bæklingnum eru frekari skilgreiningar á leiðum Goodkins.

Hlustun - skráning Eftir að lagið hefur verið lagt vel inn og nemendur hafa; hlustað á lagið, ígrundað það, tjáð sig og sungið, er hægt að byrja að skapa og skrá. Tekin er fyrir hver setning í laginu og innihald textans skoðað sérstaklega. Næst teikna þau mynd fyrir hverja setningu. Myndirnar eru síðan settar í rétta röð. Lagið verður þá sjónrænt sem dýpkar skilning enn frekar. Með þessum hætti eru nemendur búnir að skrá lagið miðað við þeirra aldur og þroska. Hægt er að hengja myndirnar upp á vegg eða varðveita í ferilmöppum.

Goodkin telur að tónlistarkennsla barna ætti alltaf að taka mið af barninu og áhuga,&nbsp;með því að byrja á því að láta þau bara hlusta, svo tjá þau sig með líkamanum og röddinni.

Vísur Vatnsenda-Rósu Eftir að hafa kveikt áhuga nemendanna á íslenskri tónlist fyrr á öldum með umræðum um Þorrann, víkingana og fleiru tengdu. Þá hefjum við söngkennslu á laginu. Við byrjum á að læra bara, eina línu í einu, í laginu Vísur vatnsenda-Rósu. Þannig myndi kennarinn syngja fyrstu línuna og svo nemendur endurtaka hana, svona koll af kolli, fyrstu fjórar línurnar í laginu. Næst myndum við endurtaka allar fjórar línurnar í röð öll saman nokkrum sinnum.

Augun mín og augun þín, (augun mín og augun þín) ó þá fögru steina. (ó þá fögru steina) Mitt var þitt og þitt var mitt, (mitt var þitt og þitt var mitt) Þú veist hvað ég meina. (þú veist hvað ég meina)

Aðalnámskrá grunnskóla 2011: Almennur hluti/2011.

Kennsluhugmyndir fyrir vísur Vatnsenda-Rósu í tónlistarkennslu yngri barna

Leiðbeinandi bæklingur fyrir starfsfólk leik-og grunnskóla

Einradda - fjölradda Þegar allir hafa lært fyrstu fjórar línurnar í laginu og laglínuna þá fyrst höldum við áfram með kennslu á laginu. Næst gætum við skipt hópnum í tvennt og annar kennarinn sungið í lægri tóntegund með öðrum helmingnum á meðan hinn héldi áfram að syngja í hærri með hinum helmingnum. Við gætum nýtt tækifærið og sagt frá ,,fimmund" sem er söngstíll sem var notaður fyrr á öldum og sett okkur aðeins í hlutverk íslendinga áður fyrr.

Í áframhaldi höldum við áfram að kenna miðpart lagsins sem er mjög ólíkur fyrri hlutanum sem við höfum þegar lært. Við getum haldið áfram að nota bergmálsaðferðina og syngja þennan part sér án þess að syngja fyrsta partinn.

Langt er síðan sá ég hann, sannlega fríður var hann. Allt sem prýða má einn mann, mest af lýðum bar hann.

Í miðhluta lagsins er sterkur taktur, það er því hentugt að börnin hlusti á þann hluta og finni taktinn með því að byrja á því að klappa. Kennari hjálpar nemendum að finna út hvenær á að klappa. Þegar börnin eru farin að geta klappað í takt við lagið er hægt að nota aðrar hreyfingar (stappa, klappa á læri eða klappa á bringu). Þegar börnin hafa náð góðum tökum á takti lagsins er hægt að skipta út hreyfingum fyrir hljóðfæri. Fyrir þetta lag er sniðugt að nota trommur, hrisstur eða önnur hljóðfæri sem börnin ættu hugmynd að. Hægt er að taka verkefnið lengra þar sem verkin skiptast á hópinn, fjórir klappa, fjórir eru með hristur og tveir með trommur til dæmis.

Goodkin taldi að kennsla ætti ekki að byrja með því að nota hljóðfæri heldur ætti hún að byrja með nemandanum og ætti að örva þennan meðfæddan eiginleika, að koma tónlistinni frá sér með líkamanum. Þegar nemandi hefur náð góðri færni í þvi þá getur hann yfirfært það yfir á hljóðfæri.&nbsp;