Ο ΕΚΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΣΛΑΒΩΝ (e book)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο

ΟΙ ΝΟΤΙΟΙ ΣΛΑΒΟΙ

Ο διαχωρισμός των σλαβόφωνων φυλών ξεκίνησε τον 5ο και τον 6ο αιώνα, όταν ένα μέρος τους άρχισε να εξαπλώνεται νότια, προς τα Βαλκάνια, και ανατολικά, προς τη σημερινή Ουκρανία, Λευκορωσία και την ευρωπαϊκή Ρωσία. Τα πρώτα κύματα της μετοίκισης των Σλάβων έφθασαν μέχρι την Πελοπόννησο, όμως σχετικά γρήγορα αποχώρησαν και συσσωρεύτηκαν στο Βορρά της Βαλκανικής χερσονήσου. Οι συνεχείς επιθέσεις και οι ληστρικές επιδρομές των σλαβικών φυλών βασάνιζαν τον ελληνικό κόσμο του Μεσαίωνα.
Η παρουσία των Σλάβων στα βόρεια εδάφη του Βυζαντίου σταθεροποιήθηκε τον 7ο αιώνα. Ο αυτοκράτορας Ηράκλειος Α΄ (610-641), που αναγκαζόταν να πολεμάει σχεδόν όλη την περίοδο της βασιλείας του στη Μέση Ανατολή με τους Πέρσες και τους πρωτοεμφανιζόμενους μουσουλμάνους Άραβες, επέτρεψε να παραμείνουν οι πρόγονοι των σύγχρονων Σέρβων και των Κροατών στα εδάφη που διαμορφώθηκαν αργότερα σε Σερβία και Κροατία.

Ο Ηράκλειος Α΄ είχε νομιμοποιήσει τον ελληνικό χαρακτήρα του Βυζαντίου, εξαιρώντας τη λατινική γλώσσα και αφήνοντας μόνο την ελληνική ως γλώσσα της αυτοκρατορίας του. Όμως, ενώ είχε συντρίψει οριστικά τους αιώνιους εχθρούς του ελληνισμού, τους Πέρσες, δεν κατάφερε να σταματήσει την εξόρμηση των αραβικών φυλών από την Αραβική χερσόνησο.

Η μάχη ανάμεσα στο στρατό του Ηρακλείου Α’ και τους Πέρσες (φωτ.: Φρέσκo του Piero della Francesca, γύρω στο 1452

Στο τέλος του 7ου αιώνα στην περιοχή της Θράκης από τα βάθη της Ασίας προς τα βυζαντινά σύνορα έφθασε η τουρκόφωνη φυλή των Βουλγάρων. Η πολεμική κινητικότητα των Βουλγάρων καθόριζε για μεγάλες χρονικές περιόδους την κατάσταση στην ευρύτερη περιοχή του ελληνικού και του σλαβικού κόσμου.
Ο εκχριστιανισμός των Βουλγάρων θα μπορούσε να ισορροπήσει τις σχέσεις ανάμεσα στο Βυζάντιο και τη νέα βουλγαρική πολεμική ένωση βασιζόμενη πια στα σλαβικά φύλα και την εξουσία των Χάνων, απογόνων των νομάδων του Χάνου Ασπαρούχ.
Το 861 οι Βυζαντινοί κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν την απειλή της ένωσης των Νότιων Σλάβων με τη Ρώμη και εκχριστιανισμού τους με το δυτικό δόγμα. Ο Χάνος των Βουλγάρων Βόρις σύναψε συμμαχία με τον βασιλιά Λουδοβίκο τον Γερμανό. Σε δύσκολη θέση βρέθηκε η Μεγάλη Μοραβία, το πρώτο κυρίαρχο σλαβικό κράτος στην κεντρική Ευρώπη φιλικό προς το Βυζάντιο. Η Μοραβία ζήτησε βοήθεια από τους Βυζαντινούς.

Η παροχή βοήθειας συσχετίστηκε με τη χριστιανική αποστολή σε αυτή τη σλαβική χώρα με επικεφαλής τα αδέλφια-μοναχούς Κύριλλο και Μεθόδιο και το σκοπό τον εκχριστιανισμό των Δυτικών Σλάβων.
Για τις ανάγκες της Θείας λειτουργίας στα σλαβονικά και της οργάνωσης του κράτους στο σύγχρονο για εκείνη την εποχή επίπεδο δημιουργήθηκε από τον μοναχό Κύριλλο το γλαγολιτικό αλφάβητο (γκλαγκόλιτσα), το οποίο επικράτησε για μεγάλο χρονικό διάστημα στις σλαβικές χώρες μέχρι να παραδώσει τη θέση του στο κυριλλικό αλφάβητο, το οποίο ήταν και αυτό κατά πολλούς μελετητές εφεύρημα των μοναχών Κύριλλου και Μεθόδιου.