ΤΟ 1821 ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΑΛΑΜΑΤΙΑΝΟ ΧΟΡΟ

200 χρόνια από την επανάσταση του 1821... και ο Ελληνικός λαός συνεχίζει να εμπνέεται και να εκφράζεται μέσα από την παράδοσή του και συγκεκριμένα από το ρυθμό του καλαματιανού χορού!

Δείτε το επετειακό βίντεο με το τραγούδι:" Ας κρατήσουν οι χοροί", του Διονύση Σαββόπουλου:

Ο καλαματιανός χορός, ένας δύσκολος ρυθμικά χορός που όμως έχει "περάσει στο DNA του 'Ελληνα", μια και έχει πανάρχαιες ρίζες...

Πολλές είναι οι θεωρίες που διατυπώθηκαν για την αρχαία του προέλευση. Αυτή φαίνεται από απεικονίσεις σε αγγεία, καθώς επίσης και από τοιχογραφίες που παρουσιάζουν μερικά χαρακτηριστικά του βήματα ή φιγούρες. Το ότι οι χορευτές κρατούν ο ένας τον καρπό του άλλου,αλλά και ο επτάσημος ρυθμός του, μας βοηθάει να βγάλουμε το συμπέρασμα ότι ο καλαματιανός έχει αδιαμφισβήτητη σχέση με κάποιον από τους χορούς των αρχαίων προγόνων μας.

Είναι ένας ελληνικός παραδοσιακός χορός που ανήκει στο είδος χορού συρτός. Στη βασική του μορφή αποτελείται από δώδεκα βήματα, από τα οποία τα επτά πρώτα είναι προς τα εμπρός και τα υπόλοιπα πέντε επί τόπου.
Ο δημοφιλέστατος δημοτικός χορός, που λέγεται και ίσος ή συρτός, έχει πανάρχαιες ελληνικές ρίζες. Άγνωστος είναι ο δημιουργός του. Το όνομά του προέρχεται από την Πελοπόννησο, όπου και δημιουργήθηκε.Ο ευχάριστος ρυθμός του και τα απλά βήματά του τον καθιέρωσαν σαν τον δημοφιλέστερο Ελληνικό χορό και χορεύεται σε όλη την Ελλάδα από άνδρες και γυναίκες. Τα βασικά βήματα του είναι 12 και χορεύονται ταυτόχρονα από όλους τους χορευτές. Δίνει την ευκαιρία στον χορευτή που σέρνει τον χορό να κάνει πολλούς αυτοσχεδιασμούς. Στην αρχή όλοι οι χορευτές σχηματίζουν κύκλο και βλέπουν το κέντρο του. Τα πόδια τους είναι σε θέση προσοχής, και κρατιούνται μεταξύ τους από τους καρπούς ή με τα μαντήλια.
Ο ρυθμός του καλαματιανού είναι 7σημος, δηλαδή με μέτρο 7/8

Τα βήματα του χορού:

11 kalamatiano metrima

Παρατήρησε το χορό που είναι «κυκλικός» ή «κύκλιος», όπως οι ανάλογοι αρχαίοι ελληνικοί χοροί.
Ο πρώτος του χορού, ο κορυφαίος, λέγεται σήμερα «μπροστινός» και είναι αυτός που «σέρνει το χορό». Είναι ο μόνος, που αυτές τις στιγμές έχει ιδιαίτερη τιμή, αλλά και ο μόνος που μπορεί να έχει χορευτικές πρωτοβουλίες, που οι άλλοι πρέπει να παρακολουθούν και να ακολουθούν.

Τα κλεφτόπουλα/Σάββατο έβαλαν βουλή/Κοφτός - Μωραΐτες εν Χορώ

Χτύπησε το ρυθμό του καλαματιανού με ξυλάκια λέγοντας δυνατά τη φράση:
«Είκοσι πέντε Μάρτη».

Όπως βλέπεις στο σχήμα, άλλοι χτύποι τονίζονται περισσότερο, άλλοι λιγότερο κι ορισμένοι καθόλου. O χτύπος με το σκούρο χρώμα τονίζεται περισσότερο από εκείνους με το ανοιχτό χρώμα.

Άκουσε το τραγούδι άλλη μια φορά και χτύπησε στο ντέφι μόνο τους τονισμένους χτύπους.

Δες πως γράφεται αυτός ο ρυθμός. Κάθε χτύπος αντιστοιχεί σε ένα όγδοο:

Όταν ένα μουσικό έργο έχει αυτό το ρυθμό, λέμε ότι το μέτρο του είναι επτά όγδοα.

Μάνα μου τα κλεφτόπουλα

Πολλά δημοτικά τραγούδια αναφέρονται στη ζωή και τη συμπεριφορά των κλεφτών. Το τραγούδι αυτό ίσως να μην είναι εμπνευσμένο από συγκεκριμένο περιστατικό, αλλὰ να πρόκειται για ποιητική σύνθεση νεότερου τραγουδιστή, ο οποίος αναφέρεται στην αρχέγονη λαϊκή αντίληψη, πως ο άνθρωπος έχει στενό δεσμό με ό,τι του ανήκει. Το κλεφτόπουλο του τραγουδιού συνομιλεί με τα όπλα του, που τα αισθάνεται ως μέρος και προέκταση του εαυτού του.

8o Δημ. Σχ. Π. Φαλήρου, τάξη Δ, 2021

ΜΑΝΑ ΜΟΥ ΤΑ ΚΛΕΦΤΟΠΟΥΛΑ (με στίχους)

Μάνα μου τα, μάνα μου τα κλεφτόπουλα
τρώνε και τραγουδάνε, άιντε πίνουν και γλεντάνε.

Μα ένα μικρό, μα ένα μικρό κλεφτόπουλο
δεν τρώει, δεν τραγουδάει, βάι δεν πίνει δε γλεντάει.

Μόν’ τ’ άρματα,μόν τ’ άρματά του κοίταζε,
του τουφεκιού του λέει: Γεια σου Κίτσο μου λεβέντη,

Ντουφέκι μου, ντουφέκι μου περήφανο
σπαθί μ ξεγυμνωμένο μια χαρά ήσουν το καημένο.

Πόσες φορές, πόσες φορές με γλίτωσες
απ’ των εχθρών τα χέρια κι απ’ των Τούρκων τα μαχαίρια.

Σάββατο έβαλαν βουλή

Σαββάτο έβαλαν βουλή - κλέφτικο Κολοκοτρωνέικο

Το τραγούδι έχει ως θέμα τη σύναξη κλεφταρματολών, καπεταναίων κι όλων των Κολοκοτρωναίων, στην οποία αποφασίζεται να επιτεθούν στους Τούρκους συγχρόνως σε διάφορα σημεία. Τα αναφερόμενα τοπωνύμια δηλώνουν πως οι πολεμικές επιχειρήσεις έγιναν στην Κεντρική Πελοπόννησο. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, του οποίου ο ηγετικός ρόλος, η πολεμική εμπειρία και η στρατηγική του ιδιοφυία αναγνωρίστηκαν από τις πρώτες ημέρες της Επανάστασης, αγωνιζόταν να μεταμορφώσει τους ανοργάνωτους επαναστάτες σε στρατιωτικά σώματα και να ενσταλάξει σ᾿ αυτά τη συνείδηση της πειθαρχίας και του καθήκοντος. Λέγει στα Απομνημονεύματά του: «Εγώ εκοιμόμουν στο Βαλτέτσι, εγευμάτιζα στην Πιάνα και εδείπναγα εις το Χρυσοβίτσι».