Vaikeavammaisen lapsen koulunkäynti Suomessa (albania)

Vaikeavammaisen lapsen koulunkäynti Suomessa

Tämä opas kertoo lapsen koulunkäynnistä Suomessa. Oppaan alussa luvuissa 1–3 kerrotaan, miten koulunkäynti järjestetään yleensä. Luvuissa 4–6 kerrotaan, miten koulunkäynti järjestetään, jos oppilas tarvitsee erityistä tukea oppimiseensa ja hänellä on pidennetty oppivelvollisuus. Opas sisältää käännökset yleisimmillä Suomessa käytössä olevilla kielillä sekä viittomakielellä. Opas on kirjoitettu selkeällä kielellä. Lähteinä on käytetty Opetushallituksen antamia ohjeita ja määräyksiä.&nbsp;

Ky udhëzues tregon për shkollimin e fëmijës tuaj në Finlandë. Në fillim të udhëzuesit, në kapitujt 1-3 tregohet sesi organizohet shkollimi në përgjithësi. Në kapitujt 4-6, tregohet sesi organizohet shkollimi nëse nxënësi ka nevojë për mbështetje të veçantë në mësimin e tij dhe nëse ai është i obliguar në ndjekjen e mësimit të zgjatur (shtesë). Udhëzuesi përmban përkthimet në gjuhët që janë në përdorim më të shpeshtë në Finlandë si dhe në gjuhën e shenjave. Udhëzuesi është shkruar në gjuhën e qartë. Të dhëna referente janë përdorur udhëzimet dhe përcaktimet e dhëna nga Ministria e Arsimit.

Motoriset taidot - tarkoittavat esimerkiksi kehon hahmottamista, liikkumisen taitoja ja käden toimintoja.&nbsp;

Aftësitë lëvizëse apo motorike&nbsp; - nënkuptojnë p.sh. përceptimin e trupit, aftësitë lëvizëse dhe funksionet e duarve.&nbsp;

Lukuvuosi alkaa elokuussa ja päättyy touko-kesäkuun vaihteessa. &nbsp; Kesäloma kestää noin kaksi kuukautta. &nbsp; Muita lomia ovat syysloma, joululoma ja talviloma.&nbsp;

Viti shkollor fillon në gusht dhe përfundon në fillim apo në fund të qershorit. Pushimet verore zgjasin rreth dy muaj. Pushime tjera janë pushimi vjeshtor, krishtlindjet dhe pushimi dimror.&nbsp;

Jokaisella oppilaalla on oma luokka ja opettaja. Luokassa voi työskennellä myös koulunkäynninohjaajia tai -avustajia. &nbsp; Rehtori on koulun johtaja.&nbsp; &nbsp; Koulun henkilökunta voi olla mitä tahansa sukupuolta. Enemmistö henkilökunnasta on yleensä naisia. &nbsp;

Çdo fëmijë e ka klasën dhe mësuesin e vetë.&nbsp;Në klasë mund të punoj edhe këshilltari për vijimin në shkollë apo ndihmësi i mësuesit.&nbsp; Drejtori është udhëheqës i shkollës.&nbsp; Personeli i shkollës mund të jetë i cilësdo gjini. Në përgjithësi shumica e personelit të shkollës janë femra.

Informacione themelore lidhur me shkollën finlandeze

s.1 Papunet: Sergio Palao / ARASAAC; Sergio Palao / ARASAAC; Paxtoncrafts Charitable Trust s.5. Papunet: Paxtoncrafts Charitable Trust; Sclera, muokkaus Papunet; Sergio Palao / ARASAAC s.6 Papunet: Elina Vanninen; Kuvako; Sergio Palao / ARASAAC; Sclera&nbsp; s.7 Papunet: Sergio Palao / ARASAAC, muokkaus Lauri Räty; Kuvako; Sergio Palao / ARASAAC, muokkaus Lauri Räty s. 8 Papunet: Kuvako;&nbsp;Kuvako: Sari Kivimäki, Johanna Eskelinen, muokkaus: Anni Raukko; Kuvako s. 11 Papunet: Sergio Palao / ARASAAC; Elina Vanninen; Sergio Palao / ARASAAC s. 12 Lauri Räty s. 13 Papunet: Elina Vanninen; Sergio Palao / ARASAAC;&nbsp;Sclera s. 14 Papunet: Sergio Palao / ARASAAC; Elina Vanninen; Elina Vanninen s. 16 Papunet: Sergio Palao / ARASAAC; Sergio Palao / ARASAAC; Sergio Palao / ARASAAC; Sergio Palao / ARASAAC; Sergio Palao / ARASAAC s. 17 Papunet: Sergio Palao / ARASAAC; Kuvako; Kuvako; Kuvako s. 18 Papunet: Sergio Palao / ARASAAC, muokkaus Lauri Räty; Sergio Palao / ARASAAC; Sergio Palao / ARASAAC; Sergio Palao / ARASAAC, muokkaus Papunet s. 20 Papunet: Sergio Palao / ARASAAC; Elina Vanninen s. 21 Papunet: Elina Vanninen; Sergio Palao / ARASAAC; Sergio Palao / ARASAAC s. 22 Papunet: Sergio Palao / ARASAAC; Sergio Palao / ARASAAC, muokkaus Lauri Räty; Sergio Palao / ARASAAC s. 23 Papunet: Kuvako: Sergio Palao / ARASAAC; Sclera s. 24 Papunet: Sergio Palao / ARASAAC, muokkaus Lauri Räty; Elina Vanninen; Sclera s. 25 Papunet: Kuvako; Kuvako; Elina Vanninen s. 27 Papunet: Sergio Palao / ARASAAC; Sergio Palao / ARASAAC; Lauri Räty; Sergio Palao / ARASAAC; Sergio Palao / ARASAAC&nbsp; s. 28 Papunet:&nbsp;Sergio Palao / ARASAAC; Elina Vanninen; Sergio Palao / ARASAAC; Kuvako; Sergio Palao / ARASAAC, muokkaus Papunet s. 29-33 videot Lauri Räty, taustamusiikki Apple iMovie Videot on kuvattu covid-19-pandemian aikana, joten kuvauksissa on käytetty kasvomaskeja voimassaolleiden suositusten mukaisesti. s. 35 Papunet: Sclera; Sergio Palao / ARASAAC; Sergio Palao / ARASAAC, muokkaus Lauri Räty s. 36 Papunet: Elina Vanninen; Sergio Palao / ARASAAC, muokkaus Papunet

Jos oppiminen on lapselle haastavaa, hän voi saada tukea koulunkäyntiinsä. Lapsi voi saada yleistä, tehostettua tai erityistä tukea. Tässä oppaassa keskitytään erityiseen tukeen.

Nëse mësimi është sfidues për fëmijën, ai mund të përfitoj mbështetje në ndjekjen e shkollimit të tij. Fëmija mund të përfitoj mbështetje të përgjithëshme, efektive dhe të veçantë. Në këtë udhëzues përqëndrimi bëhet në mbështetjen e veçantë.

Opetuksen järjestäjältä voi kysyä mahdollisuudesta oman äidinkielen opiskeluun. Oman uskonnon opetusta järjestetään, jos siihen osallistuu vähintään kolme oppilasta. Jokainen oppilas opiskelee suomen kieltä (S2-opetus).

Nga organizatori i arsimit mund të pyetet për mundësinë e mësimit të gjuhës amtare.&nbsp; &nbsp; Mësimi i besimit fetar organizohet nëse në këtë mësim marrin pjesë së paku tre nxënës.&nbsp; &nbsp; Secili nxënës mëson gjuhën finlandeze (finlandishtja si gjuhë e dytë amtare, mësimi S2).

Esiopetus kestää yleensä yhden vuoden. Esiopetusta järjestetään päiväkodissa, koulussa tai jossain muussa siihen sopivassa paikassa.

Arsimi parashkollor zgjatë në përgjithësi një vit.&nbsp; &nbsp; Arsimi parashkollor organizohet në kopshtin për kujdesje ditore, në shkollë apo diku tjetër në një vend të përshtatshëm.&nbsp;

Oppivelvollisuus tarkoittaa sitä, että lapsi osallistuu perusopetukseen tai saa perusopetuksen oppimäärän tiedot muulla tavalla. Oppivelvollisuus jatkuu siihen asti, kun opiskelija täyttää 18 vuotta tai opiskelija on suorittanut ylioppilastutkinnon tai ammatillisen tutkinnon. Huoltajalla on vastuu, että lapsi suorittaa oppivelvollisuutensa.&nbsp;

Arsimi i obliguar nënkupton atë, që fëmija të merr pjesë në arsimin fillor apo të pajiset me njohuritë e programit të arsimit fillor në ndonjë mënyrë tjetër.&nbsp; Arsimi i obliguar vazhdon deri atëherë, kur nxënësi arrin moshën 18 vjeç apo të përfundoj provimin e maturës apo diplomimin në shkollën profesionale.&nbsp; Kujdestari i fëmijës është përgjegjës, që fëmija të përfundoj arsimin e tij të obliguar.

Toiminta-alueittain järjestettävä opetus

Mësimi i organizuar me aktivitete sipas lëmive

Lapsilla, joilla on vaikea vamma tai sairaus, on pidennetty oppivelvollisuus. Pidennetty oppivelvollisuus alkaa sinä vuonna, kun lapsi täyttää kuusi vuotta. Pidennetty oppivelvollisuus tarkoittaa sitä, että lapsella on mahdollisuus olla kaksi vuotta esiopetuksessa. Huoltajat päättävät, aloittaako lapsi esiopetuksessa 5- vai 6-vuotiaana.

Fëmijët të cilët kanë kufizime të rënda apo sëmundje, arsimin e obliguar e kanë më të zgjatur.&nbsp; Zgjatja e arsimit të obliguar fillon atë vit, kur fëmija i mbush gjashtë vjetë.&nbsp; Zgjatja e arsimit të obliguar nënkupton atë, që fëmija ka mundësi të qëndroj dy vjetë në arsimin parashkollor. Kujdestarët vendosin, se a do të filloj fëmija arsimin parashkollor kur është 5 apo 6 vjeç.

Esiopetus ja oppivelvollisuus Perustietoa suomalaisesta koulusta Oppiaineittain järjestettävä opetus Oppimisen ja koulunkäynnin tuki&nbsp; Pidennetty oppivelvollisuus Toiminta-alueittain järjestettävä opetus HOJKS – henkilökohtainen opetuksen järjestämistä koskeva suunnitelma

Arsimi parashkollor dhe arsimi i detyruar Të dhëna bazë për sistemin shkollor finlandezë&nbsp; Mësimdhënia e organizuar sipas lëndëve mësimore Mbështetje për nxënjen e mësimit dhe ndjekjen shkollimit Arsimi i detyruar i zgjatur&nbsp; Organizimi i mësimdhënies me veprimtari sipas lëmive mësimore HOJKS – planifikimi personal për organizimin e mësimdhënies

Mbështetje për nxënjen e mësimit dhe ndjekjen shkollimit

Sosiaaliset taidot - tarkoittavat toisten ihmisten kanssa yhdessä toimimisen taitoja.&nbsp; &nbsp;

Aftësitë shoqërore&nbsp; - nënkuptojnë aftësitë e të vepruarit së bashku me njerëzit tjerë.&nbsp;

Tuen suunnittelemiseksi koulussa pidetään palaveri yhteistyössä huoltajien ja opettajan kanssa. Erityisen tuen järjestelyistä päätetään erityisen tuen päätöksessä. Oppilasta ja hänen huoltajaansa kuullaan ennen hallinnollisen päätöksen tekemistä. Oppimisen tuesta tehdään kirjallinen suunnitelma (HOJKS).&nbsp;

Për planifikimin e mbështetjes, në shkollë mbahet takimi bashkëpunues i prindërve dhe mësuesit.&nbsp; Për organizimin e mbështetjes së veçantë, vendoset në vendimin për mbështetje të veçantë. Me nxënësin dhe prindërit e tij bisedohet para bërjes së vendimit administrativ. Për mbështetjen e nxënjes së mësimit bëhet programi me shkrim.

Suomessa jokainen lapsi on velvollinen ja oikeutettu osallistumaan esiopetukseen ja perusopetukseen eli käymään koulua. &nbsp; Ennen kuin lapsi aloittaa perusopetuksen, lapsen on osallistuttava esiopetukseen tai muuhun esiopetuksen tavoitteet täyttävään toimintaan.

Çdo fëmijë në Finlandë është i detyruar dhe ka të drejtë pjesëmarrje në arsimin parashkollor dhe arsimin fillor, pra në ndjekjen e shkollimit.&nbsp; Para se fëmija të filloj arsimin fillor, fëmija duhet të merr pjesë në arsimin parashkollor apo në ndonjë veprimtari tjetër që i përmbush qëllimet e arsimit parashkollor.

Jos oppiaineiden yksilöllistetytkin tavoitteet ovat lapselle liian vaikeita, lapsen koulunkäynti voidaan järjestää toiminta-alueittain. Silloin lapsi ei opiskele oppiaineita, vaan lapselle mietitään juuri hänelle tärkeät tavoitteet, joiden mukaan hän opiskelee.&nbsp; Lapsen huoltajat, opettaja ja muut asiantuntijat miettivät yhdessä, kumpi vaihtoehto olisi lapselle parempi.&nbsp; Toiminta-alueittain järjestettävästä opetuksesta päätetään erityisen tuen päätöksessä.

Nëse edhe arritja e qëllimeve individuale në lëndët mësimore është e vështirë për fëmijën, shkollimi i fëmijës mund të organizohet me veprimtari tjera sipas lëmive. Me këtë rast fëmija nuk mëson nga lëndët mësimore, por për fëmijën mendohen qëllime që mu për të janë të rëndësishme, sipas të cilave ai mëson njohuri. Prindërit e fëmijës, mësuesi dhe njohësit tjerë të çështjes mendojnë së bashku, se cila nga zgjidhjet do të ishte më e mirë për fëmijën. Për organizimin e mësimit me veprimtari sipas lëmive, vendoset në vendimin për mbështetje të veçantë.

Oppaan kokoamisesta ovat vastanneet: VIP-verkoston toiminta-alueittain järjestettävän opetuksen teemaryhmä Lauri Räty, erityisluokanopettaja, Jyväskylä Päivi Lång, ohjaava opettaja, Oppimis- ja ohjauskeskus Valteri Pirjo Koivula, opetusneuvos, Opetushallitus Irene Rämä, tutkijatohtori, Helsingin yliopisto Aino Äikäs, yliopistonlehtori, Itä-Suomen yliopisto Maarit Lasanen, rehtori, Elmeri-koulut

Kouluun ei saa tulla sairaana. Kaikista poissaoloista pitää ilmoittaa opettajalle.&nbsp;

Në shkollë nuk duhet ardhur i sëmurë.&nbsp; &nbsp; Për mungesën në shkollë duhet të lajmërohet mësuesi.

Toiminta-alueita on viisi: kognitiiviset taidot, sosiaaliset taidot, motoriset taidot, kieli ja kommunikaatio sekä päivittäisten toimintojen taidot.

Veprimtaritë sipas lëmive janë pesë, lidhur me: aftësitë njohëse, aftësitë shoqërore, aftësitë lëvizëse, gjuha dhe komunikimi si dhe aftësitë për veprimet e përditëshme.

Jos oppiaineiden tavoitteet ovat lapselle liian vaikeita, oppimäärän tavoitteet voidaan yksilöllistää eli tavoitteita helpotetaan lapselle sopiviksi.

Nëse arritja e qëllimeve nga lëndët mësimore është shumë e vështirë për fëmijët, qëllimet mund të personalizohen në njësi më të vogla, që arritja e qëllimeve t’i përshtatet fëmijës.

Päivittäisten toimintojen taidot - lisäävät omatoimisuutta ja itsenäisyyttä arkipäiväisessä elämässä.&nbsp;

Aftësitë ndaj veprimeve të përditëshme&nbsp; - e shtojnë vetëbesimin dhe pavarësimin në veprimet e përditëshme.&nbsp;

Mësimi i organizuar sipas lëndëve mësimore

Kognitiiviset taidot - tarkoittavat esimerkiksi aistien käyttöä, ajattelun ja ongelmanratkaisun taitoja ja muistamista.

Aftësitë njohëse apo kognitive - nënkuptojnë p.sh. përdorimin e shqisave, aftësia e të menduarit dhe e zgjidhjes së problemeve dhe të përkujtuarit.

HOJKS – Henkilökohtainen opetuksen järjestämistä koskeva suunnitelma

HOJKS - Ka të bëjë me planin personal për organizimin e mësimit

Vaikeavammaisen lapsen koulunkäynti Suomessa

Shkollimi për fëmijë me aftësi të kufizuara të rënda në Finlandë

Kieli ja kommunikaatio - Tavoitteena on, että lapsi pystyy kommunikoimaan muiden ihmisten kanssa. Kommunikointikeinoja ovat esimerkiksi puhe, viittomat ja kuvien käyttö.&nbsp;Opetuksen järjestäjältä voi kysyä mahdollisuudesta oman äidinkielen opetukseen.

Gjuha dhe komunikimi&nbsp; - Qëllimi këtu është, që fëmija të mundet të komunikoj me njerëzit e tjerë.&nbsp;Mundësitë e komunikimit janë p.sh. biseda, gjuha e shenjave dhe përdorimi i figurave.&nbsp; Nga organizatori i mësimit mund të pyetet për mundësitë e mësimit të gjuhës së vetë amtare.

Pidennetystä oppivelvollisuudesta päätetään yleensä ennen esiopetuksen aloittamista erityisen tuen päätöksessä. Erityisen tuen päätöksen tekee opetuksen järjestäjän määräämä henkilö. Opetuksen järjestäjä on yleensä kunta, jossa lapsi asuu. Pidennetystä oppivelvollisuudesta voidaan päättää myös perusopetuksen aikana.

Për vijimin në arsimin obligativ të zgjatur, në përgjithësi vendoset para fillimit të arsimit parashkollor në vendimin për mbështetje të veçantë. Vendimin për mbështetje të veçantë e bën një person i caktuar nga organizatori i arsimit.&nbsp; Organizator i arsimit në përgjithësi është komuna, ku fëmija banon. Për vijimin në arsimin obligativ të zgjatur, mund të vendoset gjithashtu gjatë kohës së arsimit fillor.

Perusopetus ja oppivelvollisuus alkavat yleensä sinä vuonna, kun lapsi täyttää seitsemän vuotta. &nbsp; Perusopetus kestää yleensä yhdeksän vuotta, eli luokat 1–9.

Arsimi fillor dhe arsimi i obliguar, në përgjithësi fillojnë atë vit, në të cilin fëmija arrin moshën shtatë vjeç. Në përgjithësi arsimi fillor zgjatë nëntë vjetë, pra klasat 1-9.

Perusopetuksessa opiskellaan yleensä eri oppiaineita. Oppiaineita ovat esimerkiksi matematiikka, ympäristöoppi, liikunta, käsityö, kuvataide, englannin kieli, musiikki sekä uskonto tai elämänkatsomustieto.

Në përgjithësi në arsimin fillor mësohen lëndë të ndryshme mësimore. Lëndët mësimore janë p.sh. matematika, njohuri nga hapësira mjedisore, edukata fizike, punëdore, artet figurative, gjuhë angleze, lënda e muzikës dhe besimit fetar apo njohuri mbi kuptimin e jetës.

Tuki voi olla esimerkiksi opettajan antamaa tukiopetusta, erityisopetusta, ohjaajan apua tai apuvälineiden käyttöä.

Mbështje mund të jetë p.sh. mësimi plotësues nga mësuesi, mësimi i zgjeruar, ndihma nga këshilltari apo nga përdorimi i mjeteve ndihmëse.

Arsimi parashkollor dhe arsimi i detyruar

Opetus ja koulutarvikkeet ovat ilmaisia. Koulussa tarjoillaan myös ilmainen koululounas. Opetuksen järjestäjältä voi kysyä mahdollisuudesta lapsen aamu- ja iltapäivätoimintaan.&nbsp;

Mësimdhënja dhe mjetet shkollore janë pa pagesë. Në shkollë poashtu shërbehet ushqimi i drekës pa pagesë. Organizatori i mësimit mund të pyetet për veprimtarinë e mundëshme gjatë paraditës dhe pasditës.

Jokaisella vuosiluokalla on omat tavoitteet ja sisällöt eri oppiaineille. Tavoitteet kertovat, mitä lapsen on tarkoitus oppia ja osata eri oppiaineissa. Sisällöt kertovat, mitä lapsi opiskelee eri oppiaineissa. Jokaisen vuosiluokan tavoitteet ja sisällöt kerrotaan paikallisessa opetussuunnitelmassa.

Secila klasë e vitit i ka objektivat e veta dhe përbërjen e lëndëve të ndryshme mësimore.&nbsp; &nbsp; Objektivat apo arritja e qëllimeve tregon, atë që fëmija duhet të mësojë dhe të arrij atë njohuri nga lëndët e ndryshme mësimore.&nbsp;Përbërjet tregojnë atë që fëmija e mëson nga lëndët e ndryshme mësimore.&nbsp; &nbsp; Objektivat apo qëllimet e secilit vit dhe përbërjet tregohen në planin mësimor të shkollës.

Näistä asioista voitte keskustella lapsenne opettajan kanssa.

Mitä teidän mielestänne lapsen pitäisi oppia koulussa? Mitkä ovat teidän mielestänne lapsen vahvuuksia? Mistä asioista lapsi pitää koulussa? Mitä muuta koulun pitäisi ottaa huomioon, kun työskennellään lapsenne kanssa?

&nbsp;Sipas mendimit tuaj, çka duhet të mësoj fëmija i juaj në shkollë? &nbsp; Cilat janë sipas mendimit tuaj, anët e forta të fëmijës suaj?&nbsp; Cilat gjëra i pëlqejnë fëmijës suaj në shkollë?&nbsp; &nbsp; Çka tjetër duhet pasur në konsiderim në shkollë, kur punohet me fëmijën tuaj?

HOJKS tehdään vuosittain esi- ja perusopetuksessa. &nbsp; Lapsen huoltajat, opettaja ja muut työntekijät pohtivat yhdessä, mitä lapsen olisi tärkeä oppia ja kuinka hänen oppimistaan tuetaan koulussa. &nbsp; Oppimisen tavoitteet kirjataan HOJKSiin.&nbsp;

HOJKS bëhet çdo vit për arsimin parashkollor dhe fillor.&nbsp; &nbsp; Kujdestarët e fëmijëve, mësuesi dhe punëtorët tjerë diskutojnë së bashku, se sa është e rëndësishme që fëmija të mësoj dhe sa mbështetet ai në mësimin e tij në shkollë.&nbsp; &nbsp; Qëllimet e të mësuarit shkruhen në HOJKS.&nbsp;

Name

Safari may block some audio or video from playing automatically and ‘read to me’ will skip these. You can configure this in Safari’s preferences.