Σωτήρα Τρικάλων

Περιεχόμενα

Η Ιστορία του Χωριού σελ. 3 - 20

Το Πανηγύρι σελ. 21 - 27

Διάκληση Αγίου Ευθυμίου σελ. 28 - 36

Γουρνοχαρά σελ. 37 - 41

Πασχαλιάτικο Σεργιάνι σελ. 42 - 43

Το Λαογραφικό Μουσείο σελ. 44 - 49

Το Πολιτιστικό Χωριό των Τρικάλων σελ. 50 - 63

Παρέλαση σελ. 64 - 65

Ανάσταση σελ. 66 - 67

Παλιές Φωτογραφίες σελ. 68 - 84

Η Ιστορία του Χωριού

Με βάση τα λεγόμενα των γερόντων, και τα γραφόμενα από διάφορους ερευνητές ιστορικούς, το χωριό σχηματίστηκε γύρω από τον ναό της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος (πιθανό μετόχι της Μονής Αγίου Γεωργίου των Ζαβλαντίων) ο οποίος χτίστηκε περίπου κατά το 1500 μ.Χ.

Η εκκλησία είναι τρίκλιτη βασιλική με υπερυψωμένο το μεσαίο κλίτος. Τα κλίτη διαιρούνται μεταξύ τους με καμάρες όπως και το ιερό από τον κυρίως ναό. Είναι εμπλουτισμένο εσωτερικά με τοιχογραφίες (δέκατου έβδομου αιώνα) οι οποίες έχουν αλλοιωθεί με το πέρασμα του χρόνου. Μια επιγραφή στην ανατολική πλευρά του νάρθηκα αναφέρει ότι: «Ιστορήθη ο θείος πάνσεμνος ναός της Μεταμορφώσεως εις δεξιόν μέρος του καθολικού 1847 Οκτωβρίου 23».

Δίπλα από το μοναστήρι και στη θέση της καινούργιας εκκλησίας η οποία άρχισε να χτίζεται το 1962 και λειτούργησε το 1970 ήταν χτισμένο το πρώτο σχολείο του χωριού, κι ένας στάβλος πλινθόκτιστος. Πίσω από το μοναστήρι ήταν το νεκροταφείο και το οστεοφυλάκιο που μεταφέρθηκαν στη σημερινή τους θέση το 1968. Το υπόλοιπο οικόπεδο, νότια, ήταν φυτεμένο με σκαμνιές, εκεί λέγαμε τα ποιήματα και τα σκετσάκια στις σχολικές εορτές.

Μπροστά στο δρόμο ήταν ένα πέτρινο κτίσμα που χρησιμοποιήθηκε κατ' αρχάς ως χώρος διαμονής (κελιά) και αργότερα ως εστιατόριο όπου γινόταν η διανομή του συσσιτίου στα παιδιά του δημοτικού. Το 1953-4 κτίστηκε το καινούργιο πέτρινο σχολείο και σήμερα στεγάζεται το νηπιαγωγείο.
Στη διαθήκη (1484) του Ομέρ Βέη γιού του Τουραχάν Βέη αναφέρεται:

«Tο σύνολο τριών βρύσεων ή ομμάτων εξ αλευρομύλου εν τη αυτή περιφερεία (οικοδομή, κειμένου εν τω χωρίω Σατήρα (Σωτήρα) και στρεφομένων δια του ύδατος Ράψης (Ράξης)». Συμπερασματικά το χωριό και το μοναστήρι υπήρχαν από τον δέκατο πέμπτο αιώνα. Και όπως αναφέρεται παραπάνω, υπήρχε κι ένας αλευρόμυλος μάλλον δίπλα στην πέτρινη καμάρα (ανάμεσα παλιοκάμαρας και γέφυρας) που κινούνταν με νερό προερχόμενο από τη Ράξα.

Ένα αξιοσημείωτο και άξιο έρευνας γεγονός που διηγούνται οι παλιοί είναι ότι κατά την εκσκαφή των θεμελίων της καινούργιας εκκλησίας καθώς και των απέναντι σπιτιών (του Λάμπρου Μπιζή, και των Στραπατσαίων) βρέθηκαν αρκετοί σκελετοί που το ύψος τους ξεπερνούσε τα δύο μέτρα, στο δε μέτωπο (στο κρανίο) είχαν τρύπα πιθανόν από χοντρό αιχμηρό αντικείμενο.