ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΕ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΞΥΛΟΥ ΕΛΙΑΣ

Περιεχόμενα

Εισαγωγή . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Η ελιά στη Λέσβο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Χαρακτηριστικά ξύλων ελιάς . . . . . . . . . . . . . . .

Επεξεργασία ξύλων ελιάς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Επίσκεψη στο εργαστήριο . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Βίντεο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Ευχαριστίες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

03

05

07

20

22

24

25

Εισαγωγή

Στο πλαίσιο του έργου eTwinning Λ.Α.Δ.Ι.
(Λιόδεντρα – Αιωνόβια – Διαχρονικής – Ιστορίας), το ΓΕ.Λ. Παμφίλων επισκέφθηκε, την Τετάρτη 1^η Νοεμβρίου 2023, κατά τη διάρκεια σχολικού περιπάτου, τη Βιοτεχνία Επεξεργασίας Ελιάς, που βρίσκεται στα Πάμφιλα Λέσβου, πολύ κοντά στο Σχολείο μας.
Μας υποδέχτηκε στον εκθεσιακό χώρο η ιδιοκτήτρια, η οποία μας ξενάγησε στη Βιοτεχνία Επεξεργασία Ελιάς, ένα χώρο που σε μαγεύει, καθώς υπάρχουν παντού ξύλα ελιάς με το υπέροχο, ζεστό τους χρώμα και το ιδιαίτερο άρωμά τους.
Η συμπαθέστατη ιδιοκτήτρια μάς μίλησε για την ιστορία της ελιάς και για τον τρόπο που επεξεργάζονται το ξύλο στο εργαστήριό τους, δημιουργώντας είδη οικιακής και προσωπικής χρήσης, χρηστικά και διακοσμητικά αντικείμενα.

Η ελιά στη Λέσβο

Η ελιά καλλιεργείται από τα πανάρχαια χρόνια στις περιοχές γύρω από τη λεκάνη της Μεσογείου. Στο νησί μας, τη Λέσβο, υπάρχουν 11.600.000 λιόδεντρα και καλλιεργούνται τρεις ποικιλίες, η Κολοβή ή Μυτιληνιά, η οποία καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος του νησιού, κυρίως στον κόλπο της Γέρας και το Πλωμάρι, η Αδραμυττιανή, που έχει καταγωγή από το Αδραμύττιο της Μικράς Ασίας και καλλιεργείται κυρίως στην περιοχή της Μυτιλήνης και η Λαδολιά, η οποία καλύπτει ένα μικρό ποσοστό του νησιού και ευδοκιμεί και αυτή στην περιοχή της Μυτιλήνης.

Χαρακτηριστικά ξύλων ελιάς

Στο εργαστήριο, επεξεργάζονται ξύλα ελιάς από τους λεσβιακούς ελαιώνες. Το ξύλο της ελιάς δεν είναι ένα ξύλο του εμπορίου, άρα δεν μπορούν να το προμηθευθούν από κανένα ξυλεμπορικό αλλά το
αγοράζουν από τους ξυλάδες, αυτούς που κλαδεύουν τα λιόδεντρα κάθε δύο χρόνια. Ούτε, βέβαια, μπορούν να βρουν αυτά τα κομμάτια που θέλουν. Σίγουρα, όμως, χρειάζονται κάθε κομμάτι από το δέντρο από το πιο μικρό κλαδάκι για να φτιάξουν χάντρες, μέχρι τα πιο μεγάλα κομμάτια για να φτιάξουν ξύλα κοπής και μπολ, ακόμα και τα κουκούτσια από τον καρπό, για να φτιάξουν κομπολόγια.
Το ξύλο της ελιάς είναι ένα δύσκολο ξύλο, σκληρό και, κατά το 92%, συμπαγές, άρα δεν μπορεί να σκαλιστεί. Είναι, όμως, ξύλο ανθεκτικό, που αντέχει στις υψηλές θερμοκρασίες, δεν φθείρεται από τη χρήση και υγιεινό γιατί πλένεται, δε μαζεύει μικρόβια και βακτήρια και επομένως είναι ιδανικό για χρηστικά είδη, όπως κουτάλια, πιρούνια, σανίδες κοπής, γουδιά, μπολ και πολλά άλλα.
Αυτό που κάνει το ξύλο ελιάς ξεχωριστό είναι τα ακανόνιστα «νερά» του. Τα «νερά» σε ένα κομμάτι ξύλου εξαρτώνται από το είδος του λιόδεντρου και από το μέρος του δέντρου που κόβονται, άλλα «νερά» έχει το κλαδί και άλλα ο κορμός. Το ξύλο με τα περισσότερα και εντυπωσιακότερα «νερά» είναι το ξύλο της λαδολιάς. Η κολοβή έχει τα λιγότερα «νερά» και γι’ αυτό δεν την προτιμούν, ενώ η αδραμυττιανή έχει στο κέντρο ένα μέρος με «νερά» και στα πλαϊνά μέρη είναι άσπρη. Για να επεξεργαστούν το ξύλο της αδραμυττιανής κόβουν το μέρος που είναι άσπρο και κρατάνε το κεντρικό τμήμα της με τα «νερά».
Η ιδιοκτήτρια μάς εξήγησε ότι τα ξύλα ελιάς του Σεπτεμβρίου, που είναι κομμένα στον καιρό τους, δεν έχουν χυμούς, είναι στεγνά από την ξηρασία του καλοκαιριού, επομένως, δεν θα «σκάσουν» και μπορούν να τα επεξεργαστούν με τη φλούδα τους. Αντίθετα, από τα ξύλα του Μαρτίου-Απριλίου, που έχουν την υγρασία του χειμώνα, αφαιρούν τη φλούδα τους κατά τη διαδικασία κατασκευής του αντικειμένου.