ΑΠΟΚΡΙΑΤΙΚΑ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ

ΑΠΟΚΡΙΕΣ
ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ
ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ

ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΤΑΞΕΙΣ

ΜΑΡΘΑ ΧΑΡΙΤΟΥΔΗ
ΠΕ 79.01

ΑΠΟΚΡΙΕΣ....

Ιστορία των λέξεων
ιστορία του Καρναβαλιού

Προέλευση του Καρναβαλιού
Ιστορία της μάσκας

Το Τριώδιο και η Τσικνοπέμπτη
Ήθη και Έθιμα της Αποκριάς.

Αποκριάτικα ελληνικά παραδοσιακά τραγούδια

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ ΑΠΟΚΡΙΑ=ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ

Όλοι μας στις Απόκριες μασκαρευόμαστε δηλαδή ντυνόμαστε καρναβάλια.
Λίγοι όμως ξέρουμε ότι οι λέξεις Αποκριά και Καρναβάλι σημαίνουν το ίδιο.

Από-κριά Από=μακριά κρια=κρέας
Το ίδιο συμβαίνει με τη λέξη Καρναβάλι.

Προέρχεται από τη λατινική λέξη “carnival” (carne=κρέας, vale=γεια σου, υγίαινε) Κάποιοι άλλοι υποστηρίζουν πως προέρχεται από το λατινικό “carne leyalem” που σημαίνει αποχή από το κρέας.

Η ΛΕΞΗ ΧΩΡΙΖΕΤΑΙ ΣΤΗ ΜΕΣΗ:

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙΟΥ

Το καρναβάλι δεν είναι κάτι καινούριο. Έχει τις ρίζες του στη νεολιθική εποχή και είναι κατάλοιπο μιας πανάρχαιας γιορτής. Οι άνθρωποι χαίρονταν που έφευγε ο χειμώνας και καλωσόριζαν την Άνοιξη με χορούς και τραγούδια. Φορούσαν μάσκες από φλούδες δέντρων, δέρματα ζώων καθώς και κουδούνια για να βοηθήσουν τη γη να ξυπνήσει από τη χειμερία νάρκη και να βγάλει καρπούς.

Κυρίαρχο στοιχείο των μεταμφιεσμένων είναι οι προσωπίδες από γιδοκέρατα ή πηλό. Φορούσαν επίσης κυπρία δηλαδή κουδούνες.

ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙΩΝ

Η ΜΑΣΚΑ
(Η Ιταλική λέξη maschera σημαίνει το “προσωπείο”)

Στο αρχαίο θέατρο οι υποκριτές (ηθοποιοί ) χρησιμοποιούσαν προσωπεία (μάσκες). Τα προσωπεία είχαν το φυσικό μέγεθος και μεγάλο άνοιγμα στο στόμα για να επιτρέπουν την καθαρή ομιλία. Τα υλικά της κατασκευής τους ήταν ξύλο, δέρμα ή ύφασμα.

Στην Αρχαία Ελλάδα από το μεσοχείμωνο μέχρι την Άνοιξη τελούντο προς τιμήν του Διόνυσου ή Βάκχου οι Διονυσιακές ή Βακχικές γιορτές.

Ο Διόνυσος ήταν ο κατ’ εξοχήν θεός των λαϊκών στρωμάτων, προστάτης του αμπελιού και του κρασιού, σύμβολο της χαράς της ζωής και κεφιού.

Στην διάρκεια των διονυσιακών γιορτών οι οπαδοί του Διονύσου φορούσαν δέρματα ζώων, άλειφαν το πρόσωπό τους με την τρυγία (κατακάθι του κρασιού) και στεφανώνονταν με κισσό, το αειθαλές ιερό φυτό του Διόνυσου και προσπαθούσαν να έχουν την μορφή Σατύρων που έμοιαζαν με τράγους.

Οι Έλληνες χόρευαν, τραγουδούσαν, πίνοντας κρασί και το κέφι έφτανε στο κατακόρυφο. Στις διονυσιακές γιορτές τραγουδούσαν το «Διθύραμβο», οι μαλλιαροί σάτυροι χορευτές μεταμφιεσμένοι σε «γάστρωνες» (κοιλαράδες), έτσι όπως τους βλέπουμε στις παραστάσεις των διαφόρων αγγείων της αρχαιότητας.

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

ΑΡΧΑΙΑ ΡΩΜΗ

Οι Ρωμαίοι παρέλαβαν από τους Έλληνες τις γιορτές του Καρναβαλιού, γιορτάζοντας τα «Σατουρνάλια» δηλαδή τα «Κρόνια» που ήταν γι’ αυτούς ο θεός προστάτης της σποράς. Το φαγοπότι και οι αμφιέσεις κυριαρχούσαν.

ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΧΡΟΝΙΑ
Το καρναβάλι σαν γιορτή διαμορφώνεται στη βυζαντινή περίοδο. Πριν τη Μεγάλη Σαρακοστή, ο χριστιανός, που θα προετοιμαστεί και θα νηστεύει για την κορυφαία γιορτή της Ορθοδοξίας, αισθάνεται την ανάγκη να διασκεδάσει, να κάνει κάθε είδους τρέλα. Γι' αυτό άλλοτε η αρχή του Τριωδίου αναγγελλόταν είτε με πυροβολισμούς είτε με τον δημόσιο τελάλη είτε με τα τύμπανα...

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΑΣΚΑΣ

Το Καρναβάλι και οι λόγοι που δημιούργησαν τη μάσκα και τα κουστούμια μεταμφίεσης, είναι απόρροια διαφόρων κοινωνικών συνθηκών και η χρήση τους άλλαζε ανά τους αιώνες.

Η βενετσιάνικη μάσκα, εμφανίστηκε κατά το Μεσαίωνα, όταν οι άνθρωποι φοβούνταν να δείξουν τα πραγματικά τους συναισθήματα και να αποκαλύψουν την ταυτότητά τους.

ΤΟ ΤΡΙΩΔΙΟ ΚΑΙ Η ΤΣΙΚΝΟΠΕΜΠΤΗ

Οι Απόκριες κρατούν τρεις εβδομάδες. Γι’ αυτό το λόγο αυτή η περίοδος ονομάζεται «Τριώδιο».
(Το τριώδιο είναι εκκλησιαστικό βιβλίο με ύμνους για κάθε μέρα της Σαρακοστής).

Η πρώτη εβδομάδα ονομάζεται «Προφωνέσιμη», γιατί παλιότερα «προσφωνούσαν» δηλαδή διαλαλούσαν στα χωριά κυρίως, την αρχή της Αποκριάς.

Η δεύτερη εβδομάδα ονομάζεται «Κρεατινή» ή «Κρεατοφάγος» επειδή έτρωγαν κρέας.

Η Τρίτη «Τυρινή» ή «Τυροφάγος», επειδή έτρωγαν γαλακτοκομικά προϊόντα για να προετοιμαστούν σιγά σιγά για τη νηστεία της Σαρακοστής.

Από το 190 αιώνα μέχρι σήμερα, το καρναβάλι ξεκινά κάθε χρόνο την Κυριακή του Τελώνη και Φαρισαίου και λήγει την Κυριακή της Τυροφάγου.

Η Τσικνοπέμπτη βρίσκεται στο μέσο των τριών εβδομάδων του εορτασμού του Καρναβαλιού. Πρόκειται για την Πέμπτη της δεύτερης εβδομάδας, της Κρεατινής. Την ημέρα αυτή ο κόσμος ψήνει κρέας στα κάρβουνα. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τον καπνό που λέγεται «τσίκνα». Από την τσίκνα αυτή έχει πάρει το όνομά της η Πέμπτη και λέγεται Τσικνοπέμπτη.