ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΚΑΛΑΝΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ (ΜΙΚΡΟΥΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΥΣ)

Τα Κάλαντα αποτελούν δημοτικά ευχητικά και εγκωμιαστικά τραγούδια που ψάλλονται εθιμικά κατ΄ έτος κυρίως την παραμονή μεγάλων θρησκευτικών εορτών όπως των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς (Αγ. Βασιλείου), των Θεοφανείων

Τα κάλαντα που προήλθαν από τις Βυζαντινές Καλένδες,
εθιμικές εορτές της 1ης Ιανουαρίου που είχαν άμεση σχέση με την έλευση του νέου έτους.

https://www.thinglink.com/scene/1390944852123844609?buttonSource=viewLimits

Στη λαϊκή μας παράδοση έχει επικρατήσει ο λαογραφικός όρος του «Δωδεκαημέρου» (το χρονικό διάστημα από την παραμονή των Χριστούγεννων ως το πρωί των Φώτων).

Το ποιητικό κείμενο των καλάντων είναι προσαρμοσμένο στα θρησκευτικά γεγονότα των ημερών, επαινούν,εύχονται και καλοτυχίζουν.

ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ
Κάλαντα Χριστουγέννων
by Xristina Koutelida
(πατήστε το link)

ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ
Ἡ γέννησίς σου, Χριστέ ὁ Θεός ἡμῶν,
ἀνέτειλε τῷ κόσμῳ τό φῶς τό τῆς γνώσεως·
ἐν αὐτῇ γάρ οἱ τοῖς ἄστροις λατρεύοντες
ὑπό ἀστέρος ἐδιδάσκοντο
Σέ προσκυνεῖν, τόν Ἥλιον τῆς δικαιοσύνης,
καί Σέ γινώσκειν ἐξ ὕψους ἀνατολήν·
Κύριε δόξα σοι.

ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ
Άναρχος Θεός καταβέβηκε και εν τη Παρθένω κατώκησε.
Ερρουρέμ, ερρουρέμ, ερρουρερουρέμ, χαίρε Δέσποινα.

Βασιλεύς των όλων και Κύριος, ήλθε τον Αδάμ αναπλάσασθαι.
Άγιος, άγιος, άγιος υπάρχεις και Κύριος.
Γηγενείς, σκιρτάτε και χαίρετε, τάξεις των Αγγέλων ευφραίνονται.
Χερουβείμ, Χερουβείμ, χαίρε, χαίρε Παναγία Δέσποινα.
Δεύτε εν σπηλαίω κατίδωμεν, κείμενον εν φάτνη τον Κύριον.
Ερρουρέμ, ερρουρέμ, ερρουρερουρέμ, χαίρε Δέσποινα.

Εξ Ανατολών Μάγοι έρχονται, δώρα προσκομίζουσιν άξια.
Χερουβείμ, Χερουβείμ, χαίρε, χαίρε Παναγία Δέσποινα.
Ήκουσεν Ηρώδης το μήνυμα κι όλος εταράχθη ο δόλιος.
Άγιος, άγιος, άγιος υπάρχεις και Κύριος.
Πύλαι ουρανών ηνεώχθησαν, άγγελοι αυτόν ανυμνήτωσαν.
Άγιος, άγιος, άγιος υπάρχεις και Κύριος.
Χαίρουσα η κτίσις αγάλλεται και πανηγυρίζει, ευφραίνεται.
Ερρουρέμ, ερρουρέμ, ερρουρερουρέμ, χαίρε Δέσποινα.

Ψάλλοντες Χριστόν τον Θεόν ημών, τον εν τω σπηλαίω τικτόμενον.
Άγιος, άγιος, άγιος υπάρχεις και Κύριος.
Ω Παρθενομήτωρ και Δέσποινα, σώζε τους εις Σε καταφεύγοντας.
Χερουβείμ, Χερουβείμ, χαίρε, χαίρε Παναγία Δέσποινα.

Κάλαντα Χριστουγέννων

Καλήν εσπέραν άρχοντες,
κι αν είναι ορισμός σας,
Χριστού την Θείαν γέννησιν,
να πω στ' αρχοντικό σας.

Χριστός γεννάται σήμερον,
εν Βηθλεέμ τη πόλη,
οι ουρανοί αγάλλονται,
χαίρει η φύσις όλη.

Εν τω σπηλαίω τίκτεται,
εν φάτνη των αλόγων,
ο βασιλεύς των ουρανών,
και ποιητής των όλων.

Σ' αυτό το σπίτι που 'ρθαμε,
πέτρα να μην ραγίσει,
και ο νοικοκύρης του σπιτιού,
χίλια χρόνια να ζήσει.

Χριστούγεννα Πρωτούγεννα (Πελοπόννησος)

Χριστούγεννα, Πρωτούγεννα,
πρώτη γιορτή του χρόνου,
για βγάτε διέτε μάθετε
πως ο Χριστός γεννιέται.

Γεννιέται κι ανατρέφεται
στο μέλι και στο γάλα,
το μέλι τρων κι οι άρχοντες
το γάλα οι αφεντάδες
και το μελισσοβότανο
το λούζονται οι κυράδες.

Κυρά καμαροτράχηλη
κυρά γαϊτανοφρύδα,
κυρά μου που στολίζεσαι
να πας στην εκκλησιά σου,
κάνεις τον ήλιο πρόσωπο,
και το φεγγάρι αγκάλη
και τον καθάριο Αυγερινό
τον κάνεις δαχτυλίδι.

Εμείς εδώ δεν ήρθαμε
να φάμε και να πιούμε,
μόνο σας αγαπούσαμε,
κι ήρθαμε να σας δούμε.

Δώστε μας και τον κόκορα,
δώστε μας την κότα,
δώστε μας και πεντ’ έξι αυγά,
να πάμε σ΄άλλη πόρτα.

Εδώ που τραγουδήσαμε
πέτρα να μην ραίσει
κι ο νοικοκύρης του σπιτιού
πολλούς χρόνους να ζήσει.

ΚΑΛΑΝΤΑ ΚΕΡΚΥΡΑΣ

Σήμερα οι μάγοι έρχονται στη χώρα του Ηρώδη.
Σήμερα οι μάγοι έρχονται στη χώρα του Ηρώδη.

Και ο Ηρώδης ταραχθείς έγινε θηριώδης.
Και ο Ηρώδης ταραχθείς έγινε θηριώδης.

Κράζει τους μάγους και ρωτά: Μάγοι πού θε να πάτε;
Κράζει τους μάγους και ρωτά: Μάγοι πού θε να πάτε;

Στης Βηθλεέμ το σπήλαιο την πόλη την Αγία.
Στης Βηθλεέμ το σπήλαιο την πόλη την Αγία.

Που εκεί γεννάει το Χριστό η Δέσποινα Μαρία.
Που εκεί γεννάει το Χριστό η Δέσποινα Μαρία.

ΚΑΛΑΝΤΑ ΗΠΕΙΡΟΥ

Ελάτε εδώ, γειτόνισσες
και εσείς γειτονοπούλες,
τα σπάργανα να φτιάξουμε
και το Χριστό ν’ αλλάξουμε.

Τα σπάργανα για το Χριστό,
ελάτε όλες σας εδώ. (δις)

Να πάμε να γυρίσουμε
και βάγια να σκορπίσουμε,
να βρούμε και την Παναγιά,
οπού μας φέρνει τη χαρά.

Τα σπάργανα για το Χριστό,
ελάτε όλες σας εδώ. (δις)

Κοιμάται στα τριαντάφυλλα,
γεννιέται μες στα λούλουδα,
γεννιέται μες στα λούλουδα,
κοιμάται στα τριαντάφυλλα.

Τα σπάργανα για το Χριστό,
ελάτε όλες σας εδώ,
τα σπάργανα να φτιάξουμε
και το Χριστό ν’ αλλάξουμε.

ΚΑΛΑΝΤΑ ΚΡΗΤΗΣ

Καλήν εσπέραν άρχοντες κι αν είναι ορισμός σας
Χριστού τη θεία γέννηση να πω στ’ αρχοντικό σας
Χριστός γεννάται σήμερον εν Βηθλεέμ τη πόλει
οι ουρανοί αγάλλονται χαίρετ’ η φύσις όλη.

Άψε βαγίτσα το κερί άψε και το δικέρι
και κάτσε και ντουχούντιζε ίντα θα μας εφέρει
απάκι για λουκάνικο
για χοιρινό κομμάτι
γι’ από τη μαύρη όρνιθα κανένα αυγουλάκι,
κι αν τόκανε κι η γαλανή ας είναι ζευγαράκι

Φέρε πανιέρι κάστανα, πανιέρι λεπτοκάρυα
και φέρε και γλυκό κρασί να πιούν τα παλληκάρια
κι αν είναι με το θέλημα, άσπρη μου περιστέρα
ανοίξατε την πόρτα σας να πούμε «καλησπέρα»