Trzycierz Meine Heimat Moja Mała Ojczyzna

Trzycierz

meine Heimat
moja mała ojczyzna

2021/2022

Kapitel 1

Przeszłość
Vergangenheit

Historia miejscowości Trzycierz
Die Geschichte der Ort

Wieś powstała we wczesnym średniowieczu

i od końca XIII wieku należała do dóbr rycerskich,

najpierw do rodu pieczętującego się herbem Wąż, a

później do Strzemieńczyków / od II połowy XIV wieku/.

Od XIV wieku do roku 1772 wieś należała do powiatu sądeckiego.

wow!

Jan Długosz w Liber Beneficiorum /1470 -80 / wzmiankuje, że wieś należy do parafii p.w. św.Andrzeja Apostoła w Siedlcach.

Właścicielem wsi był Stanisław Trzecieski

herbu Strzemię.

We wsi były łany kmiece. Dziesięcinę ze wsi oddawano biskupom krakowskim.

wow!

Rejestr poborowy woj. krakowskiego z roku 1581 stwierdza, że wieś należy do Stanisława Trzecieskiego i obok folwarku we wsi było 9 kmieci na 4,5 łana, 2 zagrodników z rolą i 1 komornik z bydłem.

Rejestr poborowy woj. Krakowskiego z 1629 roku stwierdza, że właścicielem wsi jest już Stanisław Bylina herbu Odrowąż. Kolejny rejestr potwierdza, że właścicielem wsi jest Stanisław Bylina. Nie wspomina nic o folwarku/ z pewnością był/, ale wymienia 4 łany kmiece, 2 zagrody z rolami i 1 komornika bez bydła.

W końcu XIX wieku wieś liczyła 39 domówi i 284 mieszkańców / w tym : 5 Żydów/. Dwór i folwark należał do Franciszka Cudka. Było tam 226 morgów gruntów ornych, 19 morgów łąk i 28 morgów pastwisk.

wow!

Pochodzenie nazwy

Profesor Eugeniusz Pawłowski w ,,Nazwach miejscowości Sądecczyzny" napisał o Trzycierzu: ,,Nazwa ciemna, ale zapewne ma coś wspólnego z cietrzewiem - trzetrzewiem, por. Trzycierz, Las Trzycierski w Nawojowej, Trzetrzewina - nazwa topograficzna od trzeciewi - cietrzewi: las pełen cietrzewi - z wykolejeniami fonetycznymi. " Historyczne zapisy: 1378 - de Trzecieza ( z Trzycierza), 1383 - de (z) Scrzeczesze, 1412 - de (z) Strzesczyesz, u Długosza - Trzeczesz, 1538 - Trzeczes, 1581 - Trzicierz.

Dzisiejsza nazwa Trzycierz

W 1712 roku pojawia się dzisiejsza nazwa Trzycierz. Chyba z żadną inną nazwą miejscową nie mieli tyle chłopotów skrybowie średniowieczni, a także zapisujący ją w późniejszych wiekach. Należy pamiętać o tym, że w średniowieczu powstawały dokumenty pisane po łacinie, w której nie było spółgłosek: ś, ź, ć, sz, ż, rz, cz, dz, dź, dż, ł, ń; samogłosek ę, ą. w tym też tkwi między innymi powód różnorodności zapisów.

Trzycierz w życiorysie generała Konstantego Gostkowskiego

Z Trzycierzem związane jest nazwisko generała Konstantego Gostkowskiego, żyjącego w latach 1724-1790 .Był generałem - majora wojsk koronnych i generałem - adiutantem armii pruskiej. Pochodził z sądeckiej rodziny ziemiańskiej mającej majatki w Trzycierzu, Kąśnej, Męcinie i Witowicach. Po pierwszym rozbiorze Polski wstąpił do armii pruskiej.

Szkoła w Trzycierzu

WoW !

1 grudnia 1933 roku objęła obowiązki nauczyciela
tymczasowego w jednoklasowej szkole powszechniej
Zofia Armatysówna. Stwierdziwszy, że szkoła nie ma
kroniki, postanowiła odtworzyć przy pomocy
mieszkańców wsi historię szkoły. Szkoła w
Trzycierzu powstała w 1904 roku. W budynku Jana
Oracza wynajęto izbę na salę lekcyjną i drugą na
mieszkanie dla nauczyciela. W pamięci mieszkańców
wsi zachowały się nazwiska takich nauczycieli jak:
Laskoś, Jan Fyda, Banasiówna, Hablówna,
Skowronkówna. Przez 11 lat do 1933 nauczycielką została Zofia z Grabowskich Kubiszowa. W 1920 roku gmina Trzycierz przystąpiła do budowy budynku szkolnego na parceli zakupionej u Jana Hojnora w
środku wsi. Budynek z jedną salą lekcyjną i mieszkaniem dla nauczyciela oddany został do użytku w 1931 roku. Zofia Kubiszowa uczyła w
nowym budynku zaledwie dwa lata, gdyż w 1933
roku przeniesiona została na własną prośbę do Łyczanej. Do roku 1938 szkołą kierowała Zofia
Armatysówna, następnie przez rok J. Wolska.

Od 14 października 1939 roku do końca wojny szkołą kierował Aleksander Hoły, który zanotował w kronice że ,,przez wieś przechodziło wojsko niemieckie w wyniku czego spłonęło 9 zabudowań i zginęło 11 osób." O sobie napisał, ,,nastawienie mieszkańców do mnie zmieniło się wtenczas, gdy przekonano się, że nie jestem rusinem, jak poprzednio wszyscy, wraz z sołtysem, przypuszczali." W lipcu 1942 r. Trzycierz i okolice wsie nawiedziła klęska gradobicia.